Vlaams Belang: Eigen zak eerst

In zijn boek Eigen belang eerst zoekt journalist Tom Cochez een verklaring voor de implosie van het Vlaams Belang.

‘Het VB is vandaag niet meer dan een geldmachine om de lonen van Filip Dewinter en zijn getrouwen te betalen.’

‘De Vlaamse beweging heeft in het VB altijd een vehikel gezien om met de macht van het getal België te laten barsten. Maar nu blijkt dat dat nooit zal lukken, kijkt ze naar de N-VA. Het VB is politiek irrelevant geworden, door de hybris van Filip Dewinter.’ Tot die conclusie komt Tom Cochez, ex-De Morgen en nu Apache.be, in zijn boek Eigen belang eerst – De vuile oorlog binnen het Vlaams Belang. Terugkijkend op de afgelopen vijf jaar schetst hij daarin het relaas van de interne machtsstrijd bij het VB.

‘Na de regionale verkiezingen van 2004 heeft Dewinter massaal geld en mensen naar Antwerpen gesluisd om er zijn persoonlijke ambitie waar te maken: burgemeester worden. Dik tegen de zin van toenmalig partijvoorzitter Frank Vanhecke en diens gertrouwen, want die wilden de partij verder lokaal verankeren op het platteland’, aldus Cochez. ‘Toen Patrick Janssens (SP.A) in 2006 burgemeester werd en Dewinters droom aan scherven lag, kreeg hij in het partijbestuur de wind van voren. De meerderheid kantelde naar Vanhecke, zeker toen uitkwam dat Dewinter gesjoemeld had met de boekhouding van de partij.

Toch trok Dewinter uiteindelijk aan het langste eind. Hoe verklaart u zijn almacht?
Tom Cochez: Zijn electorale sterkte is daarvan de basis, maar belangrijk is ook dat Dewinter door de jaren in alle afdelingen en echelons van de partij zijn pionnen heeft geïnstalleerd. Die mandatarissen hebben hun postje van hem gekregen en zijn dus financieel afhankelijk van hem. Toen hij na 2006 in het defensief moest, heeft hij het onder de gordel gespeeld door een campagne op te zetten tegen Marie-Rose Morel en Frank Vanhecke over hun vermeende relatie.

Een ‘georkestreerde roddelcampagne’ noemt u dat in uw boek. Klopte het gerucht dan niet?
Cochez: Of hun relatie ook amoureus was, dat weet ik niet en ik vind dat ook niet relevant. Feit is dat ze een front vormden, samen met Jurgen Ceder en Karim Van Overmeire. En dat het kamp-Dewinter het verhaal doelbewust de wereld in heeft gestuurd om de interne tegenstand te breken.

Ook de lancering van de consensusfiguur Bruno Valkeniers was een strategische zet, schrijft u.
Cochez: Valkeniers blijft voorzitter zolang hij een nuttige handpop is voor Dewinter. Maar als het op 13 juni slecht afloopt, mag je er zeker van zijn dat Valkeniers het gelag betaalt en niet Dewinter, rond wie nochtans de hele verkiezingscampagne is opgezet.

Is de partijvoorzitter dan zo zwak en naïef?
Cochez: Valkeniers heeft nu geen andere keuze. Toen zijn natuurlijke bondgenoten Vanhecke en Morel de partij in 2009 de facto verlieten, heeft hij om zijn voorzittersstoel te redden zijn karretje aan Filip Dewinter en Gerolf Annemans vastgehaakt. Hij zit volledig in de tang.

Hoe schat u de toekomst van de partij in?
Cochez: Hoe het VB op lange termijn evolueert, is moeilijk te zeggen. Maar het staat in de sterren geschreven dat het een partij wordt naar het model van Geert Wilders’ Partij voor de Vrijheid. Volledig gebouwd rond de figuur van Dewinter en zijn anti-islamdiscours, goed voor ongeveer 15 procent van de stemmen maar voorts irrelevant. Het VB is vandaag niet meer dan een geldmachine om de lonen van Dewinter en zijn getrouwen te betalen.

Jan Jagers

TOM COCHEZ, EIGEN BELANG EERST. DE VUILE OORLOG BINNEN HET VLAAMS BELANG, VAN HALEWYCK, LEUVEN, 183 BLZ., 14,95 EURO, ISBN 978 90 561 7979 3.