Vrije Tribune

Even slikken

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Het zou verstandig zijn mocht ons mediavolkje het fatsoensdebat van nabij volgen en actie ondernemen vooraleer we opgezadeld zitten met onze eigen bad media.

Spuiten en Slikken is het aan seks en drugs gewijde formaat van BNN, de “stoerste” omroep van Nederland, “eigenzinnig, brutaal, rebels, fris en jong”. Die geclaimde frisheid neemt ook bij BNN niet weg dat de doortastende flinkheid om taboes te temmen leidt tot smakeloosheid. Getoonde seks en druggebruik, beperkt tot het snelle orgasme en de good/bad trip zijn de standaard; op dit vlak heeft 50 jaar televisie niet geleid tot een behoorlijk format – Kiriloff en Goedele waren er de jammerlijke lokale importeurs van.

Het is modieus om daar lichthartig over te doen, dus gebeurde het ook. Mediaminister Ingrid Lieten (SP.A) suggereerde dat zulk programma – ” indien zulke programma’s de taboes uit de leefwereld van jongeren zouden aankaarten” – ook op de nieuwe jongerenzender van VRT zou kunnen.

Haar suggestie inspireerde Bart De Wever tot een kritische beschouwing, eindigend – Noblesse oblige – met een oproep voor “goede, ouderwetse volksverheffing” (DS, “Allemaal samen spuiten en slikken”, 22nov), en dat standpunt leidde tot een voorspelbare reactie, volgens dewelke de openbare omroep “een voortrekkersrol (moet) spelen in de representatie van minder evidente onderwerpen”, en dat mag “in een cool genre”, “vertrekkend vanuit de leefwereld van de jongeren met de nodige en juiste omkadering” (S. De Ridder en F. Dhaenens, DS, 25 nov. “Smakeloze schoktelevisie, nee hoor!”).

Dat lijkt me een herformulering van het standpunt van De Wever, het echte meningsverschil gaat over de vraag of Spuiten en Slikken – zoals de Gentse polemisten minstens impliciet aanvoeren – dan het voorbeeld is van hoe men “belangrijke en noodzakelijke debatten in de publieke sfeer stimuleert met succes bij jongeren”. Is het verworven dat expliciete beelden van trippende jongelui en seksende paren (M/V) jongeren iets bijbrengen inzake hun eigen verantwoordelijkheid inzake seks en druggebruik?

Wat overblijft, en zelden wordt gevoerd, is het maatschappelijk debat over de grenzen van goede smaak en fatsoen. Paradoxaal genoeg is het vandaag bijna onfatsoenlijk om het daarover te hebben. Nochtans maakte ook Marc Didden er recent in DM Magazine allusie op, toen hij – terecht – aanvoerde dat de indignados in Brussel niet hun fraaiste bijdrage aan de democratie van de toekomst hadden geleverd door de oude Ehsal-gebouwen in Brussel onder te schijten en te slopen. Ook steeds meer verzet tegen uitlachtelevisie (“Superfans”! maar ook zovele andere Bachelors en dergelijken) wijst erop dat, langzaam maar zeker, het fatsoensdebat terug kan gevoerd worden.

Wie men niet erkent als behorend tot de juiste community, wordt nog wel even weggezet als paternalist, morele paniekzaaier en irrationele angsthaas. Dat zijn argumentvervangende conversatietechnieken, die het onvermogen om mediaranzigheid te lijf te gaan nog moeten verbergen. Veel tv-formats en de boekskes zoeken hun succes in die ranzigheid, en de moed en visie om ze los te laten ontbreken.

The Levison Inquiry

Over de plas analyseert The Levison Inquiry sedert enkele maanden oneerbare mediapraktijken, naar aanleiding van algemeen veroordeelde excessen in journalistieke ranzigheid: inbraak in GSM-verkeer en omkoping van politiefunctionarissen. Naar Britse traditie wordt dat debat nu gevoerd met superieure analyse en dialoog; al even Brits verhinderde het hoogstaand intellectueel debat echter evenmin dat in Fleet Street op de meest sensationele wijze gigantisch populair drukwerk werd vervaardigd zonder behoorlijke journalistieke onderbouw, volledig losgeslagen en waarden-loos. Het huidig gewetensonderzoek (www.thelevesoninquiry.org.uk) beoogt het fenomeen grondig in kaart te brengen, in formats die méér toelaten dan in opiniestukken van 4.000 lettertekens of forse oneliners mogelijk is.

Het zou verstandig zijn mocht ons mediavolkje het debat van nabij volgen en actie ondernemen vooraleer we opgezadeld zitten met onze eigen bad media. Je kan je niet én beroepen op eigen verantwoordelijkheid én blijven doen of je neus bloedt. Het is wachten op de opinion leaders die dit mediadebat op gang trekken. Het oude mediamodel dat altijd ook een beetje uitging van de mogelijkheid van “Power without responsibility” is eindig gebleken: mediabedrijven zijn systemische bedrijven geworden in democratie en samenleving, en we hebben niet de luxe ze te laten falen.

Van de banken weten we dat inmiddels, en beginnen we langzaam te beseffen welke enorme schade we aan onze kinderen en kleinkinderen hebben toegebracht met de gedoogde normloosheid, het ethisch absenteïsme en het egocentrisme van de financiële wereld. Is dat het juiste moment om onze kinderen inzake druggebruik en sekswijsheid over te leveren aan postmoderne kickpropagandisten en hun lucratief maar denigrerend business model?

Leo Neels
Media- en Communicatierecht ULeuven en UAntwerpen

Volg Leo Neels op Twitter

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content