Minder zout, ja of neen?

Het dogma hield jarenlang stand: minder zout was gezonder voor hart en bloedvaten. Maar de twijfel neemt toe.

Deze zomer bond dokter Jan Staessen van de KU-Leuven de kat de bel aan: wanneer gezonde mensen te weinig zout eten lopen ze meer risico op een aandoening van hart en bloedvaten en overlijden ze ook vaker aan zulk een aandoening. Staessen is een internationaal gerespecteerde topspecialist wat hoge bloeddruk betreft en zijn studie sloeg dan ook in als een bom.

Maar hoe gerespecteerd, hoe goed zijn studie en hoe degelijk zijn argumentatie ook mocht zijn, Staessen heeft het geweten. Hij werd door sommigen bijna weggehoond en veel officiële en minder officiële instanties bleven het dogma trouw: minder zout voor iedereen.

Gerespecteerde Cochrane Review

Enkele weken geleden zorgde de Deen, Niels Graudal, voor nieuwe twijfels. Graudal vatte voor Cochrane Collaboration de gegevens samen van 167 studies over zoutgebruik en gezondheid. Voor mensen met een verhoogde bloeddruk was er geen twijfel, minder zout verbruiken had voor hen een duidelijk positieve invloed op de bloeddruk.

Maar voor gezonde mensen met een normale bloeddruk was het besluit minder duidelijk. Voor hen leek een verlaging van de zoutopname een aantal negatieve effecten in te houden. Ze bleek een stijging uit te lokken van 2,5 procent voor de cholesterol en van 7 procent voor andere vetten in het bloed, en van een aantal hormonen die een negatief effect kunnen uitoefenen op de gezondheid.

Het is dus ook volgens Graudal tijd om de richtlijnen qua zoutverbruik te herzien en niet meer alleen naar een effect op de bloeddruk te kijken, maar op de gezondheid en de uiteindelijke sterftecijfers. Want we willen uiteindelijk allemaal wel wat langer van een gezond lichaam genieten. Dat is waar het allemaal om draait.

Niet teveel, niet te weinig

Enkele dagen geleden verscheen een volgende studie, ditmaal in JAMA, het tijdschrift van de American Medical Association. Wie veel zout eet, een 6 gram per dag of meer, doet er volgens deze studie goed aan te minderen. Maar wie al matig is met zout moet niet verder bezuinigen.

Volgens een analyse van de gegevens van 30.000 mannen en vrouwen met een hartziekte of een hoog risico daarop, liepen mensen met een lage zoutopname een groter risico of een fatale afloop of hospitalisatie voor hun hartaandoening.

Een hoge opname van kalium, dat we vooral via fruit en groenten opnemen, bleek het risico op een beroerte dan weer te doen dalen.

Dit onderzoek controleerde alleen heel zieke mensen. Het is dus nog maar de vraag hoe relevant deze resultaten zijn voor de rest van de bevolking.

Besluit

Dat er twijfel heerst, betekent niet dat je het zoutvat onbeperkt mag gaan hanteren. Belgen blijken trouwens al vrij grote verbruikers te zijn, 12 gram per dag lijkt geen uitzondering. En een sterk zoute voeding verhoogt ook het risico op maag- en slokdarmkanker.

Maar er lijkt ook geen reden om panisch alle extra zout te vermijden. Je doet er trouwens goed aan het zoutverbruik in een breder kader te zien. Een gezonde voeding met veel groenten en fruit en veel beweging hebben eveneens een uitstekende invloed op de bloeddruk en de gezondheid. En overgewicht heeft eveneens een zware doorslag bij een verhoogde bloeddruk.

Maar voor wie last heeft van een verhoogde bloeddruk lijken de voordelen van zoutbeperking nog altijd op te wegen tegen mogelijk nadelen. Al blijft het voorlopig toch nog wat koffiedik kijken.

Jan Etienne, Bodytalk

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content