De school is niet cool

Een school kan kinderen die nerveus zijn door overmatige blootstelling aan reclame- en gamecultuur misschien eens wat rust in denken en voelen aanbieden.

Op basis van een enquête bij 4000 scholieren doet de Vlaamse scholierenkoepel een oproep voor ‘zinvolle leerstof’. Vele leerlingen willen blijkbaar ‘dingen’ leren die ze later nodig hebben en kunnen gebruiken. In die zin is het leren invullen van een belastingbrief belangrijker dan het bestuderen van het ontstaan van aardbevingen. Zo wordt gesuggereerd. Aansluitend op de enquêteresultaten pleit de immer trendgevoelige Vlaamse onderwijsminister Smet ervoor om de leefwereld van de kinderen over te dragen naar de klas en bijvoorbeeld de gamecultuur binnen te brengen in het onderwijsgebeuren.

Bij dit alles heb ik toch enkele ernstige bedenkingen. Ik denk niet dat onderwijs zomaar een door enquêtes, trends en opiniepeilingen gedirigeerde samenleving klakkeloos moet integreren. Leerstof wordt trouwens ook niet sowieso interessanter indien internet, games, gadgets en andere geekiness hun opwachting maken in de leerervaring. De leerstof zal waarschijnlijk hipper en cooler zijn, maar echt interessanter ?

Mijns inziens wordt elke leerstof boeiend, indien de onderwijzer of leerkracht, een geïnspireerde, maatschappijbewuste pedagoog is die zijn vak op gepassioneerde en kritische wijze en in enthousiaste interactie met zijn leerlingen kan overbrengen. De audiovisuele middelen en de nieuwste media kunnen daarbij helpen, maar vormen lang niet het wezen van interessant onderwijs.

Mijn leraar geschiedenis was een gedreven historicus die niet louter encyclopedische kennis debiteerde, maar echte inzichten overdroeg en tot verder denken stimuleerde. Mijn enthousiasmerende leraar Nederlands doet me nog altijd Nederlandstalige literatuur verslinden. Zij vertelden geanimeerd en eigenzinnig, nodigden gastsprekers uit, toonden af en toe afbeeldingen en organiseerden al eens een historische uitstap.

Ik ben hoegenaamd niet tegen de introductie van nieuwe en nieuwste media in het lesgebeuren of tegen onderwijs waar vaardigheden ook een terechte plaats krijgen. Alleen mag dat niet voorgesteld worden als de magische oplossing om saaiheid te verdrijven. Ik ben waarschijnlijk nog van de oude school en beschouw onderwijs nog altijd als de plek waar niet alles sowieso nuttig en rendabel moet zijn, slaafs gehoorzamend aan de wetten van het kapitalistisch maatschappijmodel. Het lesgebeuren biedt, me dunkt, een wat verstilde en verstillende tijd en plaats waar jonge mensen in vertrouwen en generositeit gevormd kunnen worden tot kritische, weerbare, autonome en samenlevende persoonlijkheden. Een school kan kinderen die nerveus zijn door overmatige blootstelling aan reclame- en gamecultuur misschien eens wat rust in denken en voelen aanbieden. In plaats van dwangmatig cool te willen zijn, kan de school ervoor kiezen om de door media gecultiveerde prikkels danig te verminderen.

De pedagogisch wijze leerkracht dient met of zonder hulpmiddelen en in oprechte dialoog met zijn leerlingen, prikkelend genoeg te zijn.

Wouter Hessels, docent Erasmushogeschool Brussel, departement RITS.