INFO: Tony Vandeputte is ere-gedelegeerd bestuurder van het Verbond van Belgische Ondernemingen.
Rond het jaareinde worden allerlei geschenken uitgewisseld. Vaak gaat het om luxeartikelen: parfums, horloges, designproducten van bekende fabrikanten.
Wij doen natuurlijk alles om ons ervan te vergewissen dat we de authentieke producten te pakken krijgen en geen nabootsingen die in exotische landen worden vervaardigd en tegen dumpingprijzen worden verkocht.
Maar namaak heeft vandaag een geweldige vlucht genomen. En het gaat niet alleen over enkele luxeartikelen, maar ook over software, cd’s en dvd’s. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zou liefst 10 procent van de farmaceutische productie in Europa vervalst zijn. Meer dan 10 procent van de vervangstukken voor wagens komt uit de namaakindustrie en vliegtuigonderdelen worden met valse identificatiecertificaten op de markt gebracht. Namaak is met andere woorden een wereldbusiness geworden, die in 2004 naar schatting 500 miljard euro vertegenwoordigde.
De ernst van het probleem is nog niet echt doorgedrongen. Intégendeel: men vindt het niet zo erg dat cd’s of dvd’s worden gekopieerd. En wat die luxeproducten betreft, gelooft men dat die namaakindustrie toch werk verschaft aan de bevolking uit arme landen.
Namaak of de miskenning van intellectuele eigendom heeft evenwel zeer ernstige economische, financiële en sociale gevolgen.
Het gaat hier niet alleen om het verlies dat de betrokken ondernemingen door die illegale activiteit lijden. Er is meer: denken wij aan de fraude en bijgevolg de derving van belastingopbrengsten die ermee gepaard gaan, aan de jobs die verloren gaan, alsook aan het risico voor de consument, die producten koopt waarvan de kwaliteit en de veiligheid geenszins gewaarborgd zijn.
Namaak tast de kern aan van wat de economische activiteit vandaag geworden is: het aanbieden van producten en diensten van hoog niveau, dankzij innovatie en technologische ontwikkeling. Om het met de woorden van Alan Greenspan, voorzitter van de US Federal Reserve (de Amerikaanse Nationale Bank) te zeggen: ‘De voorbije jaren is het aandeel van de economische activiteit dat van conceptuele aard is, aanzienlijk toegenomen, vergeleken met wat men als fysieke producten kan beschou- wen. Daardoor wordt bij de waardebepaling steeds meer het accent gelegd op intellectuele eerder dan fysieke eigendom. Wanneer, in 2000, de Europese staatshoofden en regeringsleiders in Lissabon verklaarden dat Europa tegen 2010 de grootste kenniseconomie van de wereld moest worden, bedoelden ze niets anders.’
De strijd tegen de namaakindustrie is moeilijk te voeren, want ze vereist een aanpak op wereldschaal. Volgens de douanediensten krijgt men trouwens vaak te maken met misdaadorganisaties die internationaal optreden en moeilijk te vatten zijn. Daarenboven worden niet de nodige middelen ingezet. De hoofdverantwoordelijke van de internationale recherchedienst Interpol verklaarde recent: ‘Wat mij uiterst verbaast, is dat het hier over een activiteit gaat die goed is voor miljarden dollars en waarbij de veiligheid van mensen op het spel staat. Daarenboven vertoont zij banden met de georganiseerde misdaad en niemand zet me onder druk om tastbare resultaten te behalen.’
Meer dan ooit is een aanpak op wereldschaal nodig, waarbij regeringen, douanediensten en bedrijven nauw samenwerken om het probleem ten gronde aan te pakken. De Internationale Kamer van Koophandel (ICC) heeft zopas aan de alarmbel getrokken en stelt een gecoördineerd actieplan voor. Landen in volle ontwikkeling zoals China, India of Brazilië erkennen vandaag de ernst van de situatie en betuigen hun steun aan een krachtige en gezamenlijke actie. Ze zou snel tastbare resultaten moeten boeken. De toekomst van de kenniseconomie staat immers op het spel.
TONY VANDEPUTTE
