Bart De Wever stoft Hendrik Conscience af

© Belga

Opvallend hoe Bart De Wever tijdens zijn 11-juli toespraak in Kortrijk de herinnering aan ‘De Leeuw van Vlaanderen’ van Hendrik Conscience in extenso oprakelde.

‘Als wij hier uitgerekend op deze dag en op deze bijzondere plaats staan, voor dit monument, heeft dat wel degelijk met één man te maken. Met een andere Antwerpenaar namelijk, zijnde Hendrik Conscience.’ Bart De Wever brak gisteren in het begin van zijn 11-juli redevoering voor het Groeninghe-monument te Kortrijk een lans voor het belang van Hendrik Conscience voor de Vlaamse emancipatie, ook al worden zijn boeken – zo De Wever – vandaag niet meer gelezen.

De Wever hamerde erop dat Conscience in het collectieve geheugen zal gegrift staan zolang er een Vlaamse gemeenschap bestaat ‘omdat hij met zijn volkse boeken de ongeletterde Vlaming er toe aanzette om te lezen, en zo de aftrap gaf aan de sociale en intellectuele ontvoogding.’

Feit is dat Conscience met deze roman die oorspronkelijk in 1838 werd gepubliceerd, eindelijk zijn doorbraak als auteur kende. Nochtans was hij gedebuteerd in het Frans maar toen literair succes uitbleef, probeerde hij het letterlijk in zijn moedertaal. Zijn Antwerpse vriend Jan De Laet maakte hem attent op ‘Notre-Dame de Paris’ (1831), het Franse origineel van Victor Hugo, dat ook het middeleeuwse erfgoed opwaardeerde, en de rest is geschiedenis.

De jonge Hendrik herinnerde zich later nog hoe zijn Franse vader Pierre hem soms uitschold voor flajut, een krachtterm die Franse soldaten onder Napoleon in de mond namen om Vlaamse huurlingen te provoceren. Conscience: ‘In mijn hart zonk een eerste kiem van liefde voor de gehoonde naam van mijn geboorteland.’ Consciences vader was zelf een tijdje actief in het grande armée van Napoleon.

De Wever zei er wel niet bij dat Conscience zijn roman vanuit ‘een nationaal gevoel’ maakte, zoals hij aan De Laet in een brief meldde – en zoals Conscience ook hier in zijn herinneringen suggereert. Conscience was immers een belgicist en royalist die na aanvankelijke subsidies van koning Leopold I zijn leven lang met Belgische sinecures werd beloond om zich zo aan zijn schrijverscarrière te wijden, ook al had hij overduidelijk een boontje voor het Vlaamse volksleven. Zijn latere successen met onder andere ‘De loteling’ of ‘Baas Ganzendonck’ en zijn talloze verblijven in het Boshuisje te Zoersel demonstreren zijn empathie voor de gewone Vlaamse man.

Volgend jaar wordt Conscience tweehonderd jaar. Op 3 december 1812 zag hij het levenslicht in de Antwerpse Pompstraat. Beeldhouwer Wilfried Pas – die ook al Paul Van Ostaijen en Willem Elsschot vereeuwigde – maakt al zeker een beeld van de man die zijn volk leerde lezen. Ook online en op podcast is ‘De leeuw’ ondertussen gratis te downloaden.

Frank Hellemans

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content