Pentagon gebruikt literatuurwetenschap voor veiligheidsdoeleinden

Het Amerikaanse militaire onderzoeksinstituut DARPA wil nagaan hoe de kracht van verhalen radicalisering, oproer en terrorisme beïnvloedt.

Het weekblad de New Yorker signaleert dat het Defense Advanced Research Projects Agency vorige maand een honderdtal literatuurwetenschappers, antropologen, sociologen en psychologen uitnodigde om tijdens een workshop te brainstormen over de aard van verhalen en hun impact op de menselijke psyche. “Sterk vereenvoudigd zoekt de overheid het antwoord op een vraag die vaak aan scholieren wordt gesteld: Wat is een verhaal?” Zo klinkt het sceptisch bij de New Yorker.

DARPA is een instituut van het Amerikaanse Ministerie van Defensie dat met een budget van ruim 3,2 miljard dollar onderzoek voert naar militaire technologie. Het is de opvolger van ARPA, dat kort na de lancering van het Russische Spoetnik-programma, een hoogtepunt van de Koude Oorlog, werd opgericht om de Sovjets op technologisch vlak voor te blijven, en dat onder andere het ARPANET realiseerde, de voorloper van het internet.

Een aantal lopende projecten van DARPA zijn een vliegende auto, het onbemande ruimtetuig Boeing-X37, een wapen met kogels van gesmolten metaal met de onheilspellende naam MAHEM en… de analyse van verhalen. Dat nu nog eens iemand de relevantie van het literatuuronderwijs in vraag durft te stellen.

Met de workshop ‘Stories, Neuroscience and Experimental Technologies (STORyNET): Analysis and Decomposition of Narratives in Security Contexts’ wilde DARPA naar eigen zeggen “het terrein verkennen voor meer doorgedreven onderzoek naar de neurobiologische mechanismen die het narratieve proces versterken.” Het uiteindelijke doel is volgens een speciaal bericht van de organisatie dat bij de New Yorker terecht kwam, om die kennis te gebruiken om computermodellen en sensoren op te stellen die onder meer bronnen van radicalisering kunnen detecteren.

Hoe dat precies concreet moet worden, lieten ze bij DARPA niet weten, maar tussen de regels valt wel te lezen dat een mogelijk doelwit voor de nog te ontwikkelen software voor verhaalanalyse websites zijn die door middel van een opruiend verhaal beïnvloedbare geesten tot religieus geïnspireerd geweld kunnen aanzetten.

Vooralsnog is de opzet van het prille onderzoek bescheidener en spitst het zich toe op vragen die aansluiten bij de narratologie van Tzvetan Todorov, Roland Barthes en Gérard Genette en de Amerikaan Northrop Frye uit de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. Bij DARPA vragen ze zich bijvoorbeeld af of de structuur en de functie van verhalen variëren naargelang de culturele context. Of deze linkse literatuurwetenschappers op hun oude dag of vanuit het graf opgezet zouden zijn met de recuperatie van hun narratologie door het Amerikaanse militaire apparaat valt natuurlijk sterk te betwijfelen.

Maar misschien lachen ze wel in hun gerimpelde vuistje als ze horen waar en onder leiding van wie de workshop in kwestie plaatsvond: in de Boar’s Head Inn, onder leiding van luitenant-kolonel William Casebeer. Neen, u leest het goed. En neen, het is geen hoax. Maar het wordt misschien wel ooit verhaalstof voor een van taalkundige spitsvondigheden en kleurrijke personages voorziene parodie op de spionageroman.

Jeroen Bert



Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content