Wat u moet weten over de EHEC-bacterie

In Europa zijn al tientallen mensen gestorven aan de enterohermorragische E-coli-bacterie. Enkele feiten op een rij.

Wat betekent EHEC? EHEC staat voor enterohemorragische E. coli. Dit is een stam van de Escherichia coli (E. coli), een bacterie die in de darmen van mens en dier voorkomt. De variant die verantwoordelijk is voor de uitbraak in Duitsland is een zeer zeldzame stam van de E. coli, met de codenaam 0104:H4. Ze kan via besmet voedsel en water worden overgedragen, vooral via rauwe groenten, rauwe melk en slecht doorbakken vlees. De bacterie is meestal onschadelijk, maar kan diarreeaanvallen veroorzaken. De schadelijkere varianten, zoals de EHEC-bacterie, veroorzaken ernstige diarree en mogelijk ook nierfalen door het hemolytisch uremisch syndroom. (HUS)

Waar komt de infectie met de EHEC-bacterie vandaan? De oorsprong van de ziekte is nog steeds onbekend. Aanvankelijk werd de bacterie gelinkt aan komkommers die vanuit Spanje naar Duitsland werden ingevoerd. Maar dit verhaal blijkt ondertussen onjuist.

Volgens het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECZB) wordt de bacterie gewoonlijk overgedragen via besmet voedsel of water en door contact met dieren. Ze is ook van mens tot mens overdraagbaar.

Wat zijn de symptomen? De EHEC-bacterie kan darmbloedingen, diarree, braken, misselijkheid, koorts, buikkrampen en nierklachten veroorzaken. De zware complicatie hemolytisch uremisch syndroom veroorzaakt nierfalen.

De meeste volwassenen genezen binnen de week zonder behandeling. Antibiotica helpt niet in de strijd tegen de EHEC-bacterie. Sterker nog, het maakt het alleen maar erger omdat daarbij stoffen vrijkomen die de nieren aantasten. Om uitdroging bij ernstige diarree tegen te gaan, dient de patiënt voldoende vocht in te nemen.

Welk voedsel is besmet? Aanvankelijk werden Spaanse komkommers als boosdoener aangeduid. Die bevatten wel de E.coli-bacterie, maar niet de dodelijke variant ervan, zo blijkt nu. Nu de komkommers vrijgepleit zijn, is het onduidelijk welk voedsel wel een risico vormt. Er waren twijfels over alle rauwe groenten, meer bepaald salade-ingrediënten zoals sla, tomaten en groentescheuten. Ondertussen blijkt ook dat de meeste patiënten effectief sla hadden gegeten.

Welk advies krijgen de consumenten? In Duitsland krijgt de bevolking het advies om rauwe groenten te vermijden, waaronder komkommers, sla en tomaten. Verder gelden de klassieke voorzorgsmaatregelen zoals het zorgvuldig wassen en schillen van groenten en fruit en goed bakken van vlees. Ook persoonlijke hygiëne is belangrijk. De bacterie kan immers ook van mens op mens worden overgedragen.

Wie zijn de slachtoffers? Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zijn er in totaal 1.064 personen besmet met de EHEC-bacterie. Ongeveer 500 patiënten lijden aan de zware complicatie hemolytisch uremisch syndroom. 19 mensen in Europa, onder wie 18 in Duitsland, zijn aan de infectie gestorven.

Kinderen onder de vijf jaar hebben meestal een hoger risico om de ziekte te krijgen en om aan de infectie te sterven. Ook ouderen, mensen met een verminderde weerstand en mensen die een minder goede hygiëne handhaven vormen een risicogroep. Volgens de statistieken van 27 mei waren van de 276 gevallen 87 procent volwassenen en 68 procent vrouwen.

Waarom is de variant zo dodelijk? De EHEC-bacterie is zeer venijnig en bestand tegen antibiotica. Bijna 30 procent van de patiënten met de infectie in de ziekenhuizen van Hamburg hadden een levensbedreigende vorm van nierfalen veroorzaakt door het hemolytisch uremisch syndroom.

Waar is de infectie verspreid? Twaalf landen hebben al gevallen van EHEC-infecties gemeld. Volgens het ECZB is de uitbraak de grootste in de wereld in zijn soort. Tot dusver zijn in Duitsland, het epicentrum van de epidemie, 18 mensen gestorven aan de bacterie. In Zweden werd één sterfgeval gemeld van een persoon die de bacterie in Duitsland opliep. Er zijn ook infecties in Oostenrijk, Groot-Brittannië, Denemarken, Frankrijk, Nederland, Zweden, Zwitserland en mogelijk de Verenigde Staten. In alle gevallen, uitgezonderd twee, gaat het om personen die in het noorden van Duitsland wonen, recentelijk in Duitsland verbleven of, in één geval, contact hebben gehad met iemand die van Noord-Duitsland kwam. In België zijn er tot nog toe nog geen gevallen gemeld.

Wat zijn de economische gevolgen? Door het Spaanse komkommerverhaal schatten Spaanse landbouwersverenigingen het verlies voor de tuinbouwers op zowat 200 miljoen euro per week. Spanje onderzoekt ondertussen of het gerechtelijke stappen onderneemt tegen de overheden van de Duitse stadstaat Hamburg die het komkommerverhaal de wereld in stuurden. Ook België heeft de invoer van Spaanse groenten verboden. Zelfs de fruitexport in Spanje lijdt onder de EHEC-crisis, hoewel die er niks mee te maken heeft.

De Vlaamse tuinbouwers zouden zowat 6 miljoen euro schade per week lijden. Het gaat daarbij om een 0,5 miljoen euro schade voor wat de komkommers betreft, en 3 miljoen euro door de lagere prijs voor sla, tomaten en paprika’s.

Rusland en Libanon hebben de invoer van verse groenten uit alle landen van de Europese Unie verboden. (TE)