Leo Neels

Pleitjournalistiek

Leo Neels Advocaat en Prof. (em.) Mediarecht KULeuven en UAntwerpen

Soms zou men gewenst hebben dat redacties méér analyseerden, méér zouden onderzoeken, dieper zouden gaan, en tijdiger maatschappelijke risico’s en gevaren zouden signaleren.

Journalistiek volgt, brengt verslag uit, analyseert en kritikeert maatschappelijke aangelegenheden van algemeen belang: “the public watchdog of democracy”. Die functie legitimeert verregaande vrijheid van actie en van mening: niet alles mag op dit gebied, maar toch veel, als het binnen dit publieksmandaat geschiedt met het oog op het algemeen belang.

Soms zou men gewenst hebben dat redacties méér analyseerden, méér zouden onderzoeken, dieper zouden gaan, en tijdiger maatschappelijke risico’s en gevaren zouden signaleren. Internationaal en nationaal waren ze nergens toen de financiële en budgettaire crisissen eraan kwamen: “asleep at the wheel, head in the clouds” – aldus de zelfanalyse van Lionel Barber, hoofdredacteur van The Financial Times op 21 april 2008. Het is ver van zeker dat media sedert de financiële schok van 2008 waakzamer zijn gebleven en niet te snel weer overgingen op een vorm van “business as usual”: nu verwijten ze de toezichtsautoriteiten, terecht, een te grote lankmoedigheid, maar zijn redacties ook bereid om in de spiegel te kijken?

Vaak zijn media sterk in overdreven aandacht voor fenomeentjes en blijven belangwekkende maatschappelijke ontwikkelingen buiten hun vizier tot anderen ze agenderen: sterk in commentaar achteraf, te veel volgers, te weinig onderzoek, te veel speculatie.

Het kan anders. Media kunnen zaken bewerkstelligen. Als ze daarbij zaken met maatschappelijke relevantie in het vizier nemen en een waarden-volle analyse maken, spelen ze een zichtbare en deugdelijke rol in het algemeen belang.

Recent nog Panorama van VRT over de Hasseltse politiekwestie (6 october): rijkelijk laat, doch een gedegen overzicht van langdurige manifeste wantoestanden in een politiekorps. Niet geaarzeld om misbruiken te benoemen, woord en wederwoord. Het wederwoord was soms onthutsend. Een Procureur die personen “monddicht” wenste te maken schoot zichzelf flink in de voeten. De Hasseltse burgemeester, die tijdens de Pukkelpopramp flink voor de dag was gekomen, gleed onderuit, doch herpakte zich snel nadien: nieuwe politieke actie als gevolg van maatschappelijke agendering door media. De kracht van media wanneer ze pertinent voor de dag komen in relevante debatten.

Ook nog recent: De Standaard met zijn ferm pleidooi voor een parlementaire onderzoekscommissie (“Stop Dexia niet in de doofpot”, 29 oct. 2011) van hoofdredacteur Bart Sturtewagen – met overtuiging en argumentatie. Journalistieke bravoure. Dergelijke journalistiek exploiteert maximaal zijn maatschappelijk potentieel: publiekswaakhond van democratie. Het blijft nog af te wachten of het hoofdredactioneel pleidooi ook maatschappelijk gevolg zal sorteren.

Ook al verhinderen nevenverschijnselen vaak het zicht erop, toch zijn we rijk bedeeld met degelijke journalistiek. De Ochtend van Lisbeth Imbo en haar ploeg, Vandaag van Annelies Beck en haar redactie: brede en lange formats, pittige en directe interviews, altijd goed voorbereid, snedig, met grote taalvaardigheid, zonder dat de interviewers zich door hun gasten laten intimideren, en met ruimte en aandacht voor de antwoorden van de geïnterviewde. Knap hoor!

Zouden die waardevolle journalistieke producten ook nog in een waardevolle omgeving kunnen, zonder ketelmuziek, en niet voortdurend gestoord door dwaze radioreclamespots? Die voegen een merkwaardig kontrast toe: radioreclame alsof luisteraars debielen zijn, ter onderbreking van kwalitatieve journalistieke formats. Stof tot nadenken voor omroepverantwoordelijken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content