‘De Boekenbeurs is een plek waar leesbevorderaars hun plicht moeten opnemen’ (Geert Joris)

Geert Joris, directeur van Boek.be, pikt het niet dat hij de zwarte piet krijgt toegeschoven voor het schrappen van (gesubsidieerde) schoolbezoeken aan de komende Boekenbeurs.

Zaterdag las ik in de krant dat ik boos zou zijn omdat er geen programma voor scholen die de Boekenbeurs bezoeken kan worden aangeboden. De Commissie Leesbevordering van de Vlaamse Overheid heeft het dossier dat Boek.be heeft ingestuurd voor het verkrijgen van subsidies daarvoor immers niet goedgekeurd. Geen subsidies, geen project.

Ik ben niet boos omdat we geen subsidies krijgen. Ik ben wel boos omdat de wereld op zijn kop gezet wordt door de Commissie Leesbevordering. Hoe belangrijk we het ook vinden, leesbevordering behoort niet tot de taken van Boek.be. Boek.be is een beroepsfederatie met kerntaken als promotie voeren voor boeken, onderzoek doen, lobbydossiers behartigen, opleidingen geven, innovatie in de sector stimuleren, enz. Dat is wat beroepsfederaties in de regel doen. Boeken moeten echter ook gelezen worden.

De redenen waarom de commissie het dossier afkeurt, zijn terecht. Er worden vragen gesteld bij de inhoudelijke kwaliteit, bij de gekozen partners, enz. Het verslag besluit “De commissie is van oordeel dat de boekenbeurs meer potentieel biedt om een leesbevorderend project te organiseren dan voorliggend dossier.” Exact. Geen haar op mijn hoofd dat dit wil tegenspreken. Wij zijn daar niet goed in. Het is dan ook geen kerntaak van Boek.be.

Tot 2006 heeft Stichting Lezen (een door de overheid gesubsidieerde organisatie met leesbevordering als kerntaak) het programma voor scholen op de Boekenbeurs een aantal keer georganiseerd. De toelage die Boek.be kreeg van de Commissie werd (bijna) volledig doorgeschoven naar de Stichting maar toen waren scholen en standhouders ontevreden over inhoud en organisatie. Tot 2006 hebben we nooit problemen gehad met het dossier. Sindsdien zijn de regels verstrengd en hebben we ook in 2009 geen subsidies gekregen. Overigens is de directeur van Stichting Lezen ook de voorzitter van de Commissie Leesbevordering. Er is dus wel degelijk sprake van rechter en partij.

Is het dan niet aan die Commissie Leesbevordering om te zeggen: “Beste Boek.be, het is niet jullie taak om dit te doen, wij zullen jullie een organisatie aan de hand doen die dit goed gaat doen, want ja, wij vinden het belangrijk dat we die groep van 15 tot 20.000 schoolkinderen kunnen bereiken op een moment en plaats dat al hun zintuigen op boeken gericht zijn.” Ik zou verheugd zijn met zo’n antwoord. Wij zouden zelfs bereid zijn om een eigen (flinke) duit in het zakje te doen omdat dat publiek ook ons publiek is en de boekenkopers (en -leners) van morgen. Maar blijkbaar vraagt dat het soort inzicht van een commissie en haar leden dat er niet is.

Zo’n commissie, moet die ook geen beleidssuggesties doen die gericht zijn op leesbevordering? Als dat het geval is moet de Minister van Cultuur dringend haar Commissie en de leden ervan in vraag stellen. Nu zeggen ze: “wij vinden het niet belangrijk, die groep schoolgaande kinderen die naar de Boekenbeurs komt”. Alsof scholen die een begeleid bezoek brengen aan de Zoo dat niet zouden kunnen koppelen aan hun biologieles.

Vlaanderen scoort goed op technisch lezen maar de Vlaming leest niet graag, zo blijk uit recent onderzoek (DS 8/12/2010). Er is een werkgroep van professionals uit diverse organisaties die op vraag van de Minister van Onderwijs heeft nagedacht over hoe we kinderen weer graag kunnen doen lezen. Een goed initiatief waar wat ideeën uitgekomen zijn die nog verder vorm moeten krijgen en dan hopelijk kunnen worden geconcretiseerd. Het Departement Onderwijs denkt na (en doet dat in mijn ogen goed) over hoe lezen weer attractief kan gemaakt worden en wil daarvoor concrete acties nemen. Het Departement Cultuur zegt op hetzelfde moment njet tegen een moment met veel potentie (zoals ze het zelf zeggen) voor die kinderen die ze anders zelden of nooit kunnen bereiken en al zeker niet in die getale.

Dus neen, ik ben niet boos omdat we geen subsidies krijgen, ik ben boos omdat de Commissie Leesbevordering en daarmee alle leesbevorderende organisaties een doelgroep van ca 15.000 schoolkinderen van autochtone en allochtone afkomst in de kou laat staan. Dat ze niet met een alternatief op de proppen komen. Dat is antibeleid. Er wordt al weinig gedaan voor kinder- en jeugdliteratuur en hiermee heeft een commissie van ongetwijfeld experts alweer een streep getrokken en gezegd dat ze niet in staat zijn tot het aanbieden van een oplossing. Misschien moet de Commissie Leesbevordering eens gaan kijken bij Canon Cultuurcel, hoe zij een integraal cultuurbeleid met een visie binnen het onderwijs opzetten. Wellicht zijn daar samenwerkingen mogelijk.

Maar zoals altijd blijf ik constructief en op oplossingen gericht. Wij gaan voortaan geen aanvragen meer indienen voor subsidies om dan afgerekend te worden op iets waar we niet goed in zijn omdat het onze taak niet is. Mijn deur staat open voor suggesties. Wie wil, kan en mag de Boekenbeurs gebruiken als platform om een goed inhoudelijk en organisatorisch project op te zetten voor kinderen die in schoolverband naar de Boekenbeurs komen. Ik ben benieuwd wie die uitdaging opneemt.

Geert Joris