Adnan Januzaj is terug bij de Rode Duivels: ‘Soms is mijn gave een vloek’

Wanneer we door een tunnel rijden en de radio daardoor even hapert, vinden we dat soms al irritant. Wat moet Adnan Januzaj dan zeggen? Hij ging bij de nationale ploeg vaak door donkere periodes, maar lijkt nu opnieuw tot de vaste waarden van Roberto Martínez te behoren. Net op tijd, zoals gewoonlijk.

Hoewel hij gewoonlijk nogal terughoudend is, toont Adnan Januzaj (27) zich vandaag bijzonder spraakzaam. En hij is altijd op zijn best wanneer hij verrassend uit de hoek kan komen. Zoals die vriend die zich elk jaar op je verjaardagsfeestje uitnodigt maar van wie je de rest van het jaar niks hoort. Het is een metafoor voor een speler die vooral opvalt wanneer hij met zijn linkervoet grote avonden mag opluisteren. En dus hoort Januzaj er, zeven maanden voor de start van de wereldbeker, weer helemaal bij. In de eerste plaats bij Real Sociedad maar nu ook in het shirt van de nationale ploeg. Tegen Burkina Faso eind maart toonde Januzaj uitgebreid zijn geniale flitsen. Daarmee bewees hij eens te meer dat hij op zijn sterkst is wanneer je het niet meer van hem verwacht. Zoals grote redenaars met één raak woord hun publiek in vervoering kunnen brengen, zo slaagt de ex-speler van Manchester United er met één beweging in dat het publiek hem veel vergeeft. En terwijl hij zich dus doorgaans wat op de vlakte houdt, stemde de Brusselaar ermee in om dit keer zijn ziel bloot te leggen. Veel hoefden we hem niet te vragen, hij nam zelf vaak spontaan het woord.

Je bent 27, maar het aantal individuele interviews dat je gegeven hebt, valt op één hand te tellen. Dat creëerde het imago van een speler die afstandelijk of ontoegankelijk is. Vind je het spijtig dat we in België dat beeld van jou hebben?

Adnan Januzaj: ‘Dat is wat ze zeggen, maar wat had ik jullie dan moeten vertellen toen ik zeventien of achttien jaar was? Ik had nog niks meegemaakt, had geen enkele ervaring. Ik was nog een kind, dat is al. Je interviewt geen kinderen, je laat hen met rust. Maar omdat ik niet sprak, deden de mensen dat in mijn plaats. Dus vertelden de media soms om het even wat over mij. En dan ben ik – een beetje – beginnen te praten. Maar hoe meer interviews ik gaf, hoe meer problemen ik kreeg. Dus besloot ik er op een dag maar mee op te houden… ( lacht en denkt lang na) Dat lijkt me, achteraf bekeken, ook duidelijker. Ik denk dat ik, toen ik jong was, niet begreep dat ik op een of andere manier belangrijk was. Ik snapte niet waarom iedereen met mij, kleine Adnan, wilde praten. En omdat ik niet veel sprak en dus niet veel weggaf, zeiden de mensen al snel dat ik zo deed omdat ik een dikke nek had. Maar ik vertelde niet veel omdat ik mezelf wilde beschermen. Een vicieuze cirkel, vind je ook niet?’

Heb je het daar moeilijk mee gehad?

Januzaj: ‘Het zijn ervaringen die je meeneemt. Het heeft me niet gestoord in de zin dat ik nooit getwijfeld heb aan wie ik écht ben. Wat ik wel jammer vind, is dat ze me niet als mens hebben leren kennen. Ze zagen me alleen als jonge speler van Manchester United. Of als de jongen die te vroeg bij Anderlecht is vertrokken. Of de speler die ze op YouTube zien. Ze kennen niet de jongen uit Molenbeek en Jette die met zijn vriendjes in het park speelde en die ze op een bepaald moment zijn komen scouten omdat hij wat beter speelde dan de anderen. Maar wie ben ik uiteindelijk? De mensen, de media, hebben niet de moeite gedaan om daarachter te komen. Anders zouden ze wel gezien hebben dat ik sympathiek, open en vriendelijk ben. Dat ik graag lach ook. Maar op sportief gebied ben ik altijd wat meer terughoudend geweest. Ik bleef liever in mijn hoekje, om mijn ding te doen. Ik wilde niet voor problemen zorgen.’

In België is het vaak Youri Tielemans die wordt voorgesteld als de ideale schoonzoon. Een afgewerkt product van de opleiding op z’n Belgisch. Goede opvoeding, kind uit een gemengd huwelijk, tweetalig, onberispelijk, goed communicerend… Begrijp je waarom hij wel en jij niet?

Januzaj: ( lacht) ‘Zo is het inderdaad. Ik denk dat de mensen, en de media vooral, het geapprecieerd hebben dat hij tot het einde van zijn vorming bij Anderlecht is gebleven. Dat stelt al de rest in een gunstig daglicht. Ik werd gezien als een deserteur! ( lacht) Nogmaals: ik sprak zelf niet, dus sprak men in mijn plaats. Ze probeerden me in een hokje te stoppen. Net zoals ze trouwens met Youri Tielemans hebben gedaan. Dat is niet onze schuld. Wij spelen gewoon voetbal. Men creëert een imago voor ons. Maar ik ben zoals ik ben. Ik ben zoals een ander en ik ben altijd graag geliefd geweest.’

Je zegt dat de mensen vonden dat op je vijftiende vertrekken bij Anderlecht te vroeg was. Heb je dat ook ooit gedacht?

Januzaj: ‘Op geen enkel moment. Het is raar als mensen in België zeggen dat ik niet de verwachte carrière heb gehad. Ik ben zelf heel tevreden over mijn carrière. Ik ben 27 jaar, ik speel in La Liga, ik heb in de Premier League en de Bundesliga gespeeld, ik heb twee wereldbekers meegemaakt en ik zie mezelf nog wel vijf of zes seizoenen op een hoog niveau spelen. Waarom ziet men eens niet de goeie kant van de dingen?’

Los van het talent, wat maakt het verschil tussen iemand als jij die een goeie carrière heeft, iemand als Kevin De Bruyne die een geweldige carrière heeft of iemand als Charly Musonda jr. die er niet in slaagt om te bevestigen?

Januzaj: ‘Iedereen maakt zijn eigen weg en volgt zijn eigen lot. Je kunt daar niet over oordelen en je kunt al helemaal niet gaan vergelijken. Zonder het over die bewuste spelers te hebben, is het zo dat je duizend vragen zou kunnen stellen. Hebben ze dezelfde kwaliteiten? Hebben ze aan de basis dezelfde kansen gekregen? Is hun entourage even goed? Hebben ze dezelfde lotsbestemming? Het antwoord op al die vragen is natuurlijk: nee. Bovendien heb je in een carrière te maken met toevalligheden, blessures, mensen die je ontmoet… Het is te gemakkelijk om de ene speler te feliciteren en de andere af te vallen.’

In je geschiedenis met de Rode Duivels ben je drie keer door een donkere periode gegaan: tussen het WK 2014 en het WK 2018, tussen je non-match tegen San Marino in september 2019 en je terugkeer in maart 2021, en ten slotte die waar je nu net doorheen gekomen bent na weer een afwezigheid van een jaar. Hoe komt dat?

Januzaj: ‘Je geeft om te beginnen al juist aan dat die periodes korter en korter worden… ( lacht) In feite is dat soms wel vervelend, maar ik ben altijd een heel rustige en kalme persoon geweest. Ik bedoel maar: als men mij een kans geeft, zal ik altijd blij zijn dat ik mijn kwaliteiten mag tonen, maar als dat niet zo is, dan ga ik daar geen spel rond maken. Ik ga er altijd van uit dat het de beslissing is van één man, de bondscoach. Dat is erg persoonlijk, dus respecteer ik zijn keuzes zonder erover te discussiëren.’

Je bent typisch een speler die het publiek weet te appreciëren. Een elegante dribbelaar. Een profiel waarvan de skills te bewonderen zijn op YouTube. Ben je daar trots op?

Januzaj: ‘Ik denk dat de mensen van mij houden omdat ik houd van wat ik doe. Ik dribbel heel graag. Al van kleins af was dat mijn ding, in de straten van Molenbeek, in het Elizabethpark, op school. En nadien langs het veld van Schaarbeek waar ik naar de matchen van mijn oom ging kijken. Ik ging er met mijn vader heen, nam een bal mee en jongleerde. De mensen keken naar mij en vertelden me hoe goed ik was – dat vond ik altijd fijn. Ik amuseer mij nu nog altijd met een bal en dat is vast de reden waarom ze mij waarderen. Maar er zijn er ook die zeggen dat ik met mijn kwaliteiten beslissender zou moeten zijn.’

Precies. Vind je het nooit spijtig dat je niet alleen meer voor je plezier en voor de complimentjes kunt voetballen? Omwille van de mooie bewegingen gewoon?

Januzaj: ‘Ik vond mijn kindertijd heel plezant. Ik hield zelfs iets te veel van voetbal. Op mijn tiende begon het meer serieus te worden. Dat valt samen met het moment dat ik bij Anderlecht terechtgekomen ben. En dat mijn vader me begon te pushen. Hij had gelijk, het was er het juiste moment voor, en hij heeft altijd de juiste beslissingen voor mij genomen. Het is dankzij hem dat ik deze carrière heb. Maar het was ook het begin van een nieuw hoofdstuk.’

Een ernstiger hoofdstuk. Niettemin gelijk je qua benadering van het beroep veel op een speler als Eden Hazard. Voetballers die een mooie actie verkiezen boven efficiëntie. Maar in tegenstelling tot Eden loop jij niet permanent met een glimlach rond. Hoe komt dat?

Januzaj: ‘Met mijn vrienden lach ik veel. Maar het klopt wel dat ik een ander persoon word zodra ik het veld betreed. Dat is een vorm van concentratie. Eenmaal op het veld concentreer ik me op mijn spel. Ik denk er dan niet over na wat er daarbuiten gebeurt, aan wat de mensen zullen denken. Elke wedstrijd die ik speel, probeer ik het beste van mezelf te geven. De mensen vergissen zich als ze denken dat ik soms met lood in de benen het veld op stap of dat ik er afwezig bij loop. Dat is gewoon mijn spelstijl. Dat is aangeboren en ik wil de dingen niet forceren. Om te dribbelen moet je ontspannen zijn. Ik lijk misschien niet ontspannen, maar ik ben het wel. Want als je verkrampt ben, kun je niet dribbelen, dat is onmogelijk. Ik denk dat het een gave is die ik heb, maar het is soms ook een vloek voor mij. Want ze zeggen dat het er mooi uitziet, maar tegelijk krijg ik kritiek op mijn vermeende nonchalance.’

Dan heb je het misschien over diezelfde wedstrijd tegen San Marino in september 2019. Was dat een keerpunt in jouw relatie met Roberto Martínez?

Januzaj: ‘Ik kom heel goed overeen met de bondscoach. De mensen die iets anders vertellen liegen. Ik geloof dat hij me zeer waardeert als speler en ik heb zelf veel respect voor de mens en de coach die hij is. Hij is cool, net als ik. We moeten elkaar het leven niet zuur maken. Na de wedstrijd tegen San Marino hebben we gepraat over mijn positie, over de tactiek in het algemeen en over enkele details, maar er zijn daar geen grote woorden gevallen zoals men wil doen geloven. Het leven is niet zwart-wit. Dat geldt ook voor Martínez. En ik was tegen San Marino tenslotte niet zo slecht als ze beweren. Ik heb bijvoorbeeld amper balverlies geleden.’

Maar je hebt dat wel duurder betaald dan de rest. Denk je dat je een speler bent die niet veel krediet heeft?

Januzaj: ‘Dat zou kunnen. Maar ik heb te veel een hekel aan problemen om daarover te blijven praten. Als er mensen zijn die mijn kwaliteiten niet willen zien – en dan heb ik het voor de goede orde niet over de bondscoach – dan is dat jammer voor hen. Ik heb er niks bij te winnen om daartegen te vechten. Ik doe mijn ding en ik zie wel wat dat geeft. Ik wil liever dat ze niet over mij roddelen.’

Ben je nooit eens euforisch?

Januzaj: ‘Nee, nooit. Toen ik op het WK scoorde tegen Engeland, ging ik ook niet uit de bol. In zekere zin laat het mij koud. Nu ja, dat woord is slecht gekozen, het laat me natuurlijk niet echt koud, het maakt me wel gelukkig, maar ik ga niet tegenover iedereen opscheppen dat ik gescoord heb. Het ligt in mijn aard om kalm te zijn, om niet veel te laten blijken, om niet door het dak te gaan, bij wijze van spreken.’

Het is waarschijnlijk niet altijd eenvoudig om zo’n karakter te hebben in het wereldje van het profvoetbal?

Januzaj: ‘Wat mij betreft, telt alleen wat er op het veld gebeurt. Wat er gaande is in de kleedkamer, interesseert mij niet. Anders word je gek. Ik heb met de beste voetballers ter wereld samengespeeld, ik heb duizenden verschillende karakters zien passeren. Speciale gevallen, sympathieke kerels, enorme ego’s, gasten die alleen met hun imago bezig waren… Van alles. De conclusie is dat ik absoluut niet jaloers ben. Ik wens iedereen altijd het beste. Sommigen zagen dat zelfs als een gebrek, vonden dat ik té vriendelijk en té rustig was. Er zijn spelers die me daarbij geholpen hebben, zoals Marouane Fellaini toen ik in Manchester aankwam, Paul Pogba ook. En een aantal trainers ook natuurlijk: Sir Alex Ferguson, David Moyes, zelfs Roberto Martínez of Marc Wilmots. ‘

Zijn er andere spelers in het profvoetbal die op jou gelijken?

Januzaj: ‘Zeker. Ik heb bijvoorbeeld een heel goeie band met Jason Denayer. We zijn samen opgegroeid, we weten waar we vandaan komen. We hebben dezelfde hindernissen overwonnen, van Brussel tot Sunderland. Maar vooral: het was voor ons als jongeren niet gemakkelijk. We weten dat we keihard hebben moeten werken om te staan waar we nu staan. Na school moesten we nog alles geven op de training. Wanneer we thuiskwamen was het al tien uur. Dat is geen fijn leven wanneer je twaalf of dertien jaar bent.’

De beloning kwam er toen je vier of vijf jaar ouder was en je in de kleedkamer van Manchester United naast mannen als Wayne Rooney, Robin van Persie en Ryan Giggs zat. Wat betekende het voor jou dat Giggs in augustus 2014, toen je terugkeerde van het WK in Brazilië en hij net met pensioen gegaan was, besloot om jou zijn mythische nummer 11 te geven?

Januzaj: ‘Hij bood het me aan en ik kon uiteraard geen nee zeggen tegen zo’n legende, maar eerlijk gezegd hield ik van mijn nummer 44, dat had eigenlijk mijn voorkeur … ( lacht) Nadien riep hij me in zijn bureau om het te overhandigen. Dat was een eer die ik niet kon weigeren. Maar ook daar ben ik heel rustig bij gebleven. Ik haalde me niks in mijn hoofd of zo. Dat ik daarna een minder goed seizoen speelde, heeft dan ook niks met dat rugnummer te maken.’

Destijds in Manchester hebben ze een jonge vrouw in een psychiatrische instelling geplaatst omdat ze zich inbeeldde dat ze een relatie had met jou. Dat is maar één voorbeeld. Hoe ging je om met die plotse bekendheid?

Januzaj: ‘Dat verhaal heb ik zelfs nooit gehoord… Waarschijnlijk komt dat doordat ik destijds het geluk had heel goed omringd te zijn. Goed omringd betekent ook dat je tegen al dat soort zaken beschermd wordt. Wanneer je profvoetballer wordt, geselecteerd wordt voor een WK en bij Manchester United speelt, zouden de mensen opeens willen dat je je als een beroemdheid gedraagt. Maar dat is nooit mijn ding geweest. Ik respecteer iedereen en ik verwacht andersom ook dat iedereen mij respecteert, dat is al. Maar verwacht van mij niet dat ik me met anderen ga bezighouden. Ik hou daar niet van en ik heb bovendien al werk genoeg met mezelf… ( lacht) Je moet gewoon je eigen leven leiden.’