Elke week neemt Sport/Voetbalmagazine een buitenlandse topclub onder de loep. We kijken even terug op dit seizoen en vooruit naar de uitdagingen van de komende weken en maanden. Voor Bayern is dat zoals elk jaar eerst de landstitel verlengen en dan dromen van de Champions League, zelfs na een turbulent seizoensbegin.
Wie vandaag de rangschikking van de Bundesliga bekijkt, Bayern aan kop vier punten voor op Dortmund, zou nauwelijks kunnen vermoeden wat een moeilijk seizoen de Rekordmeister doorgemaakt heeft. Trainer Niko Kovac kreeg de motor van Bayern nooit echt op toerental. Bij zijn ontslag op speeldag 10 stonden ze ‘maar’ vierde, na een 5-1-pandoering op het veld van Eintracht Frankfurt.
De Kroaat kon zijn spelvisie nooit overzetten op de geroutineerde spelersgroep, omdat zijn filosofie niet echt strookte met de aanwezige kwaliteiten. In het seizoen 2018/19 behaalde hij nog wel de landstitel en de Pokal, het minimumpakket zeg maar.
In de Champions League was het al in de eerste knock-outronde, meteen voorbij, latere eindwinnaar Liverpool bleek te sterk. De sluimerende ‘issues’ in de Säbener Straße kreeg Kovac niet opgelost. Natuurlijk was er het afscheid van het iconische duo ‘Robbery’, Arjen Robben en Franck Ribéry, maar plots leken alle oudgedienden de jaren te voelen.
Manuel Neuer vond zijn niveau niet meer terug na lange blessures, Thomas Müller kreeg de bal niet meer tegen het net, het centrale duo Mats Hummels-Jérôme Boateng geraakte niet meer vooruit en werd naar de uitgang geduwd. Enkel Robert Lewandowski bleef de goalgetter die hij al heel zijn leven is.
Kovac stond voor direct voetbal, zonder al te veel overleg. Dat werkte goed bij een ploeg als Eintracht Frankfurt, dat met de juiste spelers tegenstanders kon verrassen met snelle omschakelingen. Maar bij Bayern volstond dat niet altijd om het laag blok van de tegenstander te ontwrichten.
Ook op Europees niveau, waar de tegenpartij wel eens hoog druk durfde te zetten, bleken de rudimentaire spelideëen onvoldoende. De opbouw verliep te stereotiep: van de centrale verdediger naar de back, die speelde de vleugelaanvaller aan. Ofwel probeerde die op zijn beurt een voorzet richting Lewandowski of terug naar achter moest spelen. Het centrum, vaak de bepalende zone in de opbouw, werd genegeerd.
In balverlies stond het elftal van Kovac vaak zo breed opgesteld dat ze een tegenaanval niet vroegtijdig konden stoppen. Het aantal tegendoelpunten (op de counter) lag voor de recordkampioen zelden zo hoog.Tussen 2013 en 2018 slikte Bayern elke 146 minuten een tegengoal. De 16 maanden onder Kovac was dat elke 90 minuten.
De defensie stond op wankele benen en dat Neuer onherkenbaar was, hielp zeker niet. Met Kovac als coach slikte Neuer zeven goals meer dan een gemiddelde keeper op basis van de kansen die hij tegen kreeg (oftewel volgens Expected Goals).
Opnieuw de oude huisstijl
Om de Kroaat op te volgen, stelde het Beierse bestuur assistent Hansi Flick aan als interim-coach. De voormalige assistent van Joachim Löw, onder meer op het gewonnen WK in Brazilië, en ex-speler van Bayern werd nog door Kovac zelf binnengehaald omdat Flick een groot deel van de spelersgroep door en door kende van bij de nationale ploeg. Veel ervaring als hoofdcoach kon Flick niet voorleggen, behalve een periode bij Hoffenheim toen die nog in de lagere reeksen vertoefden.
Maar Flick moest meteen presteren want na een opwarmertje tegen Olympiakos volgde al der Klassiker tegen Dortmund, ook al in crisis. Het nieuwe Bayern doorstond die eerste test met glans (4-0-winst). Even ontstond er twijfel na twee opeenvolgende nederlagen tegen Leverkusen en Gladbach, allebei extreem direct spelende ploegen, en een tijdelijke zevende plaats, maar dat is nu definitief voorbij.
Bayern won 15 van de 16 laatste wedstrijden in alle competities samen. Flick mocht ook een record op zijn naam schrijven, zijn ploeg scoorde 50 doelpunten in slechts 16 Bundesligawedstrijden, en kreeg als beloning een nieuw contract als hoofdcoach tot 2023. Met Flick keert de oude huisstijl van Bayern terug en staat er een echte ‘peoplemanager’ die bepalende, ervaren spelers als Boateng en Müller weer doet herrijzen.
Ook op tactisch vlak toonde Flick zich onverwacht uitgekookt. Dit is wat hij veranderde, aan de hand van voorbeelden uit de ‘postcoronamatch’ tegen Union Berlijn (0-2 winst).
| Resultaten in de Bundesliga | Kovac | Flick |
| Punten per match | 2,1 | 2,5 |
| Goals per match | 2,7 | 3,13 |
| Tegengoals per match | 1,4 | 0,63 |
1. Rustige, verzorgde opbouw met overtal
Door de zware blessures van verdedigers Süle en Hernández, afgelopen zomer binnengehaald voor 80 miljoen, moest linksachter David Alaba al een tijd depanneren in het centrum en kreeg het Canadese talent Alphonso Davies volop zijn kans als linksback. De combinatie Alaba-Boateng zorgt voor een surplus aan voetballend vermogen achterin, terwijl Davies diepgang biedt op links en Pavard op rechts vooral defensieve stabiliteit brengt.
Om ook in de centrale as overwicht te krijgen en niet enkel beperkt te zijn tot flankaanvallen, draaide Flick de driehoek op het middenveld om en posteerde hij Thiago én Kimmich voor de verdediging.
Het principe van Flick komt erop neer dat hij in de opbouw altijd een man meer in het centrum wil hebben dan de tegenstander.
Omdat ze allebei het spel op gang kunnen brengen, kan Bayern eindeloos variëren in de opbouw, afhankelijk van hoe de tegenstander druk zet. Thiago of Kimmich kan hoger postvatten om ruimte te maken voor de andere.
Als de backs hoger gaan staan, kan één van hen naast het centrale duo (of ertussen) komen om een 3 tegen 2 te creëren. Soms zakken ze zelfs allebei af om een 4 tegen 3 te creëren als de tegenstander hoog druk zet. Het principe van Flick komt erop neer dat hij in de opbouw altijd een man meer in het centrum wil hebben dan de tegenstander. Daardoor komt Bayern meestal eenvoudig onder de eerste druk uit.
2. (Niet zo) complexe vleugelaanvallen
Aanvallen langs de flank blijft het grootste wapen van dit Bayern. Maar waar Kovac puur vertrouwde op de intuïtie en individuele klasse van de spelers, probeert Flick er toch wat automatismen in te krijgen. Ten eerste probeert Bayern vaak de tegenstander naar één kant te lokken en dan snel de bal naar de andere flank te krijgen, waar er dan een overtalsituatie ontstaat.
Vleugelaanvallers Gnabry en Coman of Müller spelen in balbezit meer naar binnen dan onder Kovac, in de zogeheten ‘half space’, zodat de backs meer ruimte krijgen om erover te gaan. Zo kan Gnabry (intussen 17 goals en 9 assists in alle competities) ook met de bal aan zijn goeie rechtervoet op snelheid op doel afstormen of kan Raumdeuter Thomas Müller (10 goals, 16 assists) ruimte en chaos creëren in het centrum waar ploegmaats van profiteren.
Ook om een laag blok te ontwrichten, heeft Flick een aantal relatief simpele mechanismen ingeslepen gekregen, zoals dat van de ‘derde man’. Het principe is eenvoudig: een speler speelt in op een ploeggenoot, die passt naar een derde speler. Intussen is de eerste speler ongemerkt doorgelopen en komt hij vrij. Dit principe past Bayern vooral toe op de rechterflank met de minder snelle, maar intelligente Pavard.
3. Pressen op z’n Guardiola’s
Het is niet dat Bayern onder Kovac de Gegenpressing van Guardiola volledig verleerd was, maar in zijn systeem stonden de spelers vaak te ver uit elkaar om als blok te reageren bij balverlies.
Daarom kondigde Flick van bij het begin aan dat hij de pressing anders zou organiseren. Bovendien kan het hoog heroveren van de bal ook extra kansen creëren. Onder Kovac recupereerde Bayern gemiddeld 6 keer de bal op interessante posities, onder Flick is dat meer dan 8 keer per match. Onder Kovac leverde dat geen enkel doelpunt op, onder Flick al 5.
De manier waarop Bayern de opbouw van de tegenstander verstoort, is zeker niet revolutionair. De aanvallende middenvelder zet samen met de spits al snel het centrale duo onder druk en de vleugelaanvallers proberen de passlijnen naar de backs af te snijden. Eén van de twee centrale middenvelders schuift door om de ruimte tussen verdediging en aanval beheersbaar te houden.
Waar Bayern onder Kovac de tegenstander gemiddeld 11 passes per balbezitfase liet spelen, is dat onder Flick maar 8,6. Anders gezegd: Flick transformeerde Bayern van een gemiddelde leerling tot de beste van de pressingklas. Met resultaat dus.
Deutschland über alles
De transfergeruchten van de afgelopen maanden bij Bayern draaiden vooral rond de contracten van hun eigen spelers. De talentvolle Davies verlengde al en ook de herboren Müller blijft nog drie jaar langer de Rekordmeister trouw.
In de meest langgerekte contractsoap speelde doelman Manuel Neuer een hoofdrol. Toen bekend raakte dat Bayern Alexander Nübel (23) zou weghalen bij Schalke, liet Neuer zich ontvallen dat hij niet van plan was zijn speelminuten te delen. Na wat onverkwikkelijke verhalen en perslekken verlengde Neuer deze week dan toch zijn contract tot 2023.
Met Boateng, Alaba en Thiago, wiens contracten allemaal aflopen in 2021 wordt ook nog druk onderhandeld. Bayern rekent erop dat ze willen blijven.
Aan de inkomende zijde duikt opnieuw de naam van Leroy Sané op. De Duitse international van Manchester City leek afgelopen zomer op weg naar München, maar een zware knieblessure gooide roet in het eten. Guardiola laat Sané liever niet gaan, maar de speler zelf zou al een akkoord hebben met Bayern. Enkel het transferbedrag vormt dus nog een discussiepunt.
In het geval dat het zover komt, zou Kingsley Coman vertrekken. De bliksemsnelle, maar blessuregevoelige winger is gegeerd door alle Europese topploegen, van Real Madrid over Manchester United tot PSG.
Naast Sané hopen ze, ondanks corona, nog minstens twee andere toptalenten naar Beieren te halen. Timo Werner zou daar voorlopig niet meer bij horen. Rechtsachter Sergiño Dest van Ajax en aanvallende middenvelder Kai Havertz van Leverkusen zouden wel hoog op het lijstje staan, zeker omdat Philippe Coutinho niet definitief overgenomen wordt van Barcelona.
Zoals altijd bij Bayern staat het geraamte van de ploeg er al, opgebouwd uit Duitse internationals. Veel versterkingen hebben ze in München dus niet nodig om te kunnen concurreren met de Europese top. Voor de Champions League die mogelijk in augustus wordt afgewerkt, behoren ze alleszins tot de favorieten. Zeker nu er met Hans-Dieter Flick weer iemand in de dug-out zit die de stijl van het huis belichaamt en er resultaten mee boekt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier