Bayerncoach Hansi Flick: ‘Succes is een voortdurend proces’

Met een verbluffende vanzelfsprekendheid liet de als trainer onervaren Hansi Flick het kwakkelende Bayern München op zijn kompas varen. Na de titel, beker en Champions League begint hij vrijdag met de Beierse grootmacht aan een nieuw seizoen.

Het credo van Hans-Dieter ‘Hansi’ Flick is heel eenvoudig: hij probeert op alle mogelijke manieren de spelers mee te krijgen, hij wil ze als het ware de indruk geven dat ze hun eigen verhaal schrijven. Flick overlegt met de spelers over de tactiek, hij geeft ze een goed gevoel, hij waakt over het welzijn van de hele groep en vormt een team dat niet uit elf maar uit twintig spelers bestaat.

Zo deed hij dat al toen hij als trainer debuteerde bij vierdeklasser Victoria Bammental. Flick bezocht geregeld bestuursvergaderingen en betrok iedereen bij de club, tot de stadionomroeper toe. Zo transformeerde hij ook Bayern München dat hij in november als opvolger van de ontslagen Niko Kovac in handen kreeg, nadat de club met 5-1 had verloren op Eintracht Frankfurt en in de Bundesliga zevende stond. Wat volgde was een sprookje. Met goed voetbal, veel doelpunten en voetballers die in een mum van tijd uit een dal klommen en precies wisten wat ze moesten doen.

Hansi Flick (55) had amper ervaring als hoofdtrainer. Hij werkte jaren als assistent van Joachim Löw bij de nationale ploeg. Het verbaast de bondscoach niet dat Flick bij Bayern slaagde. ‘Hij is niet alleen competent, maar zeer empathisch. Hij vindt op een gemakkelijke manier contact met iedereen’, zegt Löw. En Jupp Heynckes, de voormalige trainer van Bayern München, sprak in dezelfde bewoordingen: ‘Hij bereikt het hoofd en de ziel van zijn spelers, hij heeft door de communicatieve manier waarop hij met het team omgaat de kleedkamer voor zich gewonnen.’

Alle lofbetuigingen brengen Hansi Flick niet uit zijn evenwicht. Hij weet hoe hij zijn carrière uitbouwde: door vanuit een grote leergierigheid goed om zich heen te kijken, alle ervaringen op te slaan en zo tot een eigen visie en aanpak te komen. Flick blijft bescheiden en wil met zijn club nieuwe stappen zetten. Vanaf vrijdag, wanneer Bayern vier weken na de winst in de Champions League aan een nieuw seizoen begint met een thuiswedstrijd tegen Schalke 04.

Hansi Flick: ‘De manier waarop Bayern speelt, de mentaliteit die in de groep zit, dat heeft me enorm geïmponeerd. Ik zag dat vooral toen we in januari op trainingskamp waren in Doha: er zat een enorme honger in de groep, er werd toen voor het eerst over de treble gesproken, terwijl we toen nog een aantal geblesseerde spelers hadden. Die honger, dat verlangen om beter te worden en steeds maar grenzen te verleggen, moet de basis vormen om verder te werken, om ons verder te ontwikkelen. Trainingen zijn een maatstaf tot wat een ploeg in staat moet zijn. Wij hebben nog lucht naar boven, wij kunnen nog evolueren. Dat zullen we ook proberen te doen.’

Wat is er nog nodig om verder progressie te boeken?

Flick: ‘We moeten in sommige situaties de bal beter laten rondgaan, we moeten ons bij momenten met de bal op adem laten komen. We hebben nog meer balcontrole nodig, meer momenten dat we ongrijpbaar zijn voor de tegenstander, zodat er minder balverlies is. Daarvoor is het noodzakelijk dat we aan de balcirculatie werken.’

Bayern speelt heel hoog, met veel risico. Stoort het u niet dat er zo veel ruimte wordt weggegeven achter de defensie?

Flick: ‘Wij spelen met een gecalculeerd risico. Er moet altijd een stuk zekerheid zijn. De spelers weten dat. Ook daaraan kunnen we verder werken.’

Kan uw ploeg die moordende pressing aanhouden in een seizoen dat zich als zeer slopend aankondigt?

Flick: ‘Wij zullen veel moeten roteren. Daarom hebben we een grote selectiegroep nodig, met een zekere kwaliteit in de breedte.’

OPEN COMMUNICATIE

U klom in tien maanden op van assistent-trainer tot een coach die de treble won. Franz Beckenbauer noemde u een tovenaar. Of bent u vooral een harde werker?

Flick: ‘Soms word je in het leven voor bepaalde dingen beloond. Los daarvan ga ik mezelf niet beoordelen. Het mooie is dat ik me niet moet aanpassen, dat ik geen rol moet spelen. Ik kan me tonen zoals ik ben: iemand die graag met een groep mensen aan het werk gaat. Zo was het ook al bij de nationale ploeg. Velen zijn kennelijk verrast door hetgeen ik presteerde, omdat ze me puur als een assistent-trainer zagen en beoordeelden.

‘Het gaat erom dat je je met je rol en positie identificeert, dat je in die geest werkt en loyaal bent. Als assistent weet je wie voor je staat, die job in de schaduw probeer je zo te doen dat anderen daarvan profiteren. Als hoofdtrainer zie ik me nog altijd als team player die samen met anderen het maximale probeert te bereiken. Wat Bayern nu heeft neergezet, is het werk van een heel team. Maar natuurlijk is het zo dat je op de eerste rij staat. Ook in momenten dat het niet goed gaat. Dan moet je de mensen die je omringen en die topwerk leveren beschermen.’

Hoeveel in uw job als trainer is te calculeren, hoeveel is buikgevoel en improvisatie?

Flick: ‘Het is voor mij van essentieel belang om de hele trainersstaf in beslissingen te betrekken. Ik praat ook met de spelers over vele dingen, soms ook over de opstelling en de tactiek. Ik wil de ploeg gewoon meenemen, ik aanzie dat als een heel normaal proces. Op het einde neem ik de beslissing, dat lijkt me logisch. Ik ben voor een open communicatie: ook in de familie bespreek ik alles.

‘Bij Bayern heerst een goede communicatiecultuur. Alles is bespreekbaar, er zijn korte lijnen. En het gaat steeds om de club en de spelers. Natuurlijk zijn er altijd dingen waaraan je niets kan wijzigen, maar er zijn er ook die je wel kan veranderen. En dat moet je dan proberen, om zo vooruitgang te maken.

‘Voor mij is het goed dat ik niet afhankelijk ben van voetbal. Het is mooi om bij Bayern te kunnen werken. Wij hebben een uitstekende ploeg. Maar het moet nu verdergaan. Succes is een voortdurend proces. Je kan na al die zeges niet zeggen dat we het even kalm aan gaan doen. Je kan niet uitrusten, dat is uiteindelijk in geen enkel beroep mogelijk. Als je een doel bereikt, dan ligt er al een volgend doel te wachten.’

Het belang van Lewandowski

Hansi Flick deed binnen de ploeg van Bayern München verschillende verschuivingen. Hij maakte van de Oostenrijker David Alaba een centrale verdediger en trok op diens positie van linksachter volledig de kaart van de jonge Canadees Alphonso Davies. Hij gaf Joshua Kimmich meer verantwoordelijkheid en onder hem bloeiden Jérôme Boateng en vooral Thomas Müller, eerder wat uit de gratie gevallen, weer helemaal op.

Maar Flick legde op training ook de nadruk op de aanval en het inslijpen van offensieve patronen. Daarvan profiteerde topschutter Robert Lewandowski. Het belang van de Pool in de triomfen Bayern valt moeilijk te overzien. ‘De kracht van Lewandowski ligt uiteraard in de zestien meter’, zegt Flick. ‘Hij kan uit het niets een doelpunt maken. Robert stelt hoge eisen aan zichzelf: als hij gevoel heeft op training niets te hebben geleerd, loopt hij te mokken. Hij werd de afgelopen maanden een echte leider die anderen constant vooruit drijft.’

VERTROUWEN EN STABILITEIT

Wat is nu het volgende doel?

Flick: ‘Het niveau aanhouden, bevestigen. In november vorig jaar werd er nog gezegd dat geen enkele ploeg nog schrik had van Bayern. Dat is in tien maanden helemaal veranderd.’

Vreest u dat dat er na deze succesvolle serie iets onmenselijks van Bayern zal worden gevraagd?

Flick: ‘Nee. Wij moeten zelf onze doelen stellen, elke club moet zijn situatie en zijn spelersgroep analyseren. De transferperiode loopt nog tot 5 oktober. Nieuwe spelers moeten ook eerst aan onze filosofie wennen. Maar het is natuurlijk wel zo dat overwinningen het vertrouwen doen groeien, er ontstaat een waanzinnige euforie. Heel belangrijk is dat je plezier blijft hebben. Zonder plezier kan je in geen enkele job tot een topprestatie komen. Iedereen heeft vertrouwen en stabiliteit nodig. Maar op topniveau is daar kwaliteit voor nodig. In de spelersgroep, in de staf.’

U laat aanvankelijk vedetten als Coutinho en Thiago uit de ploeg. Hebt u daardoor respect afgedwongen en meteen voor klare verhoudingen gezorgd?

Flick: ‘Ik had wel meer spelers uit de ploeg kunnen zetten toen ik hoofdtrainer werd.’

De jonge Michaël Cuisance protesteerde toen hij in de terugwedstrijd tegen Chelsea niet mocht invallen. Hebt u hem gesanctioneerd door hem nadien niet meer op te stellen?

Flick: ‘Ik ben zelf speler geweest en ik weet hoe je je op zo’n moment voelt. Ik heb daarmee geen enkel probleem.’

Sindsdien speelde hij echter niet meer.

Flick: ‘Dat is juist. Maar dat heeft een reden: anderen waren gewoon beter.’

Waarom moest u 54 jaar worden vooraleer in een grote club hoofdtrainer te worden ?

Flick: ‘Alles heeft zijn tijd nodig. Mijn carrière is niet typisch voor die van een trainer, ik heb uiteindelijk een en ander uitgeprobeerd. Maar ik merk nu dat het trainerschap mijn grote passie is. Ook al had ik in alles wat ik deed plezier. Ook toen ik bij de Duitse voetbalbond sportdirecteur was. Om onder meer mee te werken aan een spel- en opleidingsfilosofie.’

VERSTANDIGE UITSPRAKEN

Vraagt u zich soms af wat er u bij een vroegere carrière als hoofdtrainer nog gelukt zou zijn?

Flick: ‘Nee. Ik laat het verleden rusten. Ik heb vele trainers gevolgd en bestudeerd. Arsène Wenger bijvoorbeeld heeft verstandige uitspraken gedaan en daarvan heb ik er een onthouden: laat het verleden rusten en rakel het alleen weer op als je iets beter wil doen. Dat betekent voor mij dat je uit alle ervaringen altijd maar weer het beste moet halen. Ontwikkeling is voor mij: fouten maken en daaruit leren.’

U werd in 2014 met de Duitse nationale ploeg als assistent-trainer wereldkampioen. Is het voor u een droom als bondscoach de wereldtitel te pakken?

Flick: ‘Ik ben op dit moment heel tevreden met het clubvoetbal. Omdat ik zie hoe je je kan ontwikkelen door dagelijks bezig te zijn. Ik weet niet hoe Joachim Löw en de andere bondscoaches de corona-onderbreking hebben doorgemaakt, zonder training en zonder wedstrijden.’

Hoe ziet uw toekomst eruit? Eeuwig bij Bayern of na het einde van uw contract, medio 2023, naar het buitenland?

Flick: ‘Daar heb ik nog niet over nagedacht. Ik ben nog nooit met de toekomst bezig geweest en zal dat ook nu niet doen. Ik laat alles op me afkomen. Zelfs in de tijd dat ik geen job had, stelde ik me daar geen vragen over. Ik probeerde me altijd verder te ontwikkelen en verder te leren. Zo sta ik in het leven. Soms vragen ze me al eens of Bayern me na die treble geen langjarig contract heeft aangeboden. Ik vind dat niet nodig. Als club zou ik dat trouwens niet doen. Het is prima zoals het nu loopt.’

Karlheinz Wild & Jacques Sys