Bruuske schommelingen lopen als een rode draad doorheen de geschiedenis van Borussia Dortmund, woensdag tegenstander van Club Brugge in de Champions League. Maar de authentieke liefde van de supporters blijft zowel in goede als in slechte tijden. Voor hen is de club een heiligdom.
Pal tegenover het station van Dortmund ligt het Duits voetbalmuseum. Het loodst je, op een soms innovatieve manier, doorheen de geschiedenis van het Duitse voetbal. De successen van de nationale ploeg, de sterren van de Bundesliga, de grootste trainers, maar ook het voetbal in de DDR, de politieke dimensie van interlands of de opgang van de Joodse spelers tijdens het nationaalsocialisme: het door veel glas gedomineerd museum is ook een soort culturele geschiedenis.
Plaatselijke trots
Het is opmerkelijk dat dit niet in een grootstad werd neergezet, maar wel in Dortmund, in het midden van het Ruhrgebied. Alsof het epicentrum van het Duitse voetbal daar hoort te liggen. Dat is, ondanks de successen, nog lang niet het geval. Wel is de voetbalbeleving nergens zo groot als in deze grauwe stad. In het centrum valt de overvloedige aanwezigheid van geel en zwart op, de kleuren van Borussia Dortmund. Het is de plaatselijke trots, unser ganzer Stolz, zoals het zelfs op de ramen van tal van winkels te lezen valt. Zelfs kinderen die in de parken voetballen, dragen stuk voor stuk een geel shirt en een zwarte broek.
Dortmund ademt de geur uit van voetbal, het is het allesoverheersende gespreksthema. Als de club verloren heeft, drukt dat op het gemoed van deze stad, dan zie je de somberheid in de straten. Maar na een overwinning straalt het geluk van de gezichten af. Dortmunders zoeken naar een gevoel van zelfbevestiging. Dat heeft te maken met de troosteloosheid van de stad. Sinds de mijnen werden gesloten en de staalindustrie verdween, is de sluier van uitzichtloosheid die over deze regio hing nog altijd niet verdreven. Borussia is voor sommigen dan ook een sinistere vlucht uit de werkelijkheid, een integratiefactor, een soort religie. Maar het is vooral een levensovertuiging, een pijnstiller, een ideëel bezit van iedereen.
Verblindend succes
Borussia Dortmund is de laatste Duitse kampioen, in 1963, voor de invoering van de Bundesliga. Het had voordien al de titel gepakt in 1956 en 1957, toen het hart van het Duitse voetbal in het Ruhrgebied klopte.
In de jaren zestig liet Borussia, in 1909 opgericht in een restaurant in de binnenstad, ook internationaal voor het eerst van zich spreken. In 1966 werd de Europacup voor Bekerwinnaars gewonnen. In het Hampden Park van Glasgow haalde Borussia het met 2-1 van favoriet Liverpool nadat titelverdediger West Ham United eerder in de halve finale werd uitgeschakeld. Het voetbal viel te vergelijken met dat wat nu wordt opgedist: het accent lag op de aanval.
Borussia kende zijn internationaal hoogtepunt toen het in 1997 de Champions League won. De club leek aan de weg neer boven te timmeren, maar soms werkt succes verblindend. Borussia wilde concurreren met de echte Europese topploegen en dat leidde tot verkeerde financiële investeringen. Het was het begin van een lange zwarte periode. In 2005 flirtte Borussia Dortmund met het bankroet, de schuldenlast bedroeg 180 miljoen euro. Bankiers stelden een harde diagnose: de club bevond zich niet op de afdeling intensieve zorgen van een ziekenhuis, maar in de wachtkamer van de palliatieve zorg. Nochtans had een beursgang 150 miljoen euro opgeleverd, maar dat bedrag was meteen kwistig in spelers gepompt.
In stilte geleden
Het absolute dieptepunt bereikte de club in 2001 toen er al tegen een verlies van 300 miljoen euro werd aangekeken. Er werd onder meer een strategieconsultant aangesteld om het bedrijf te redden. En het stadion werd verkocht aan een bank, het memorabele en voor het WK van 1974 geopende Westfalenstadion heette voortaan Signal Iduna Park. Borussia huurt die voetbaltempel die plaats biedt aan 81.365 mensen.
Essentieel is dat alle voetballers passen in de mentaliteit van de streek, dat iedereen spelvreugde uitstraalt.
Het unieke aan Borussia Dortmund is dat supporters zich in die periodes van financiële ellende amper roerden. Ze leden in alle stilte. Heel zelden gebeurt het dat de ploeg wordt uitgefloten. De financiële puinhoop die werd geschapen nam men voor kennisgeving aan. Maar soms leidt wanhoop ook tot succes. Toen de jurist Reinhard Rauball voor de derde keer voorzitter werd, kwam het tot een ommezwaai. Borussia, dat intussen Hans-Joachim Watzke als CEO had aangetrokken, saneerde volop en besloot de kaart van de jeugd te trekken. Er werd talent uit de lagere afdelingen opgedolven en verder gevormd.
Klopp-tijdperk
Een absoluut kantelmoment kwam er medio 2008 toen de club de misschien wel belangrijkste ingreep uit de geschiedenis deed. Het legde Jürgen Klopp als nieuwe trainer vast. Zijn intrede was een godsgeschenk was. Klopp formeerde de ploeg naar zijn evenbeeld. Hij toonde hoe een positieve groepssfeer de waarde van het individu verhoogt en het rendement van het elftal opkrikt.
De successen bleven niet uit. Na eerst een zesde en vijfde plaats pakte Borussia Dortmund in 2011 en 2012 de titel, de laatste keer ook met de jongste ploeg uit de geschiedenis van de Bundesliga. Telkens weer vierden meer dan 100.000 mensen in een gigantisch feest tot in de vroege uurtjes. Het was alsof er een geel-zwarte lawine over de stad rolde. In 2012 werd Bayern München in een memorabele bekerfinale in Berlijn met 5-2 geklopt. Heel de stad was in extase na al deze triomfen en Jürgen Klopp werd net niet heilig verklaard. In 2013 bereikte Borussia dan weer de finale van de Champions League. Maar in een Duitse finale kon het Bayern München niet verrassen.
Borussia Dortmund heeft voor zichzelf een duidelijke weg uitgetekend. Het geeft alleen dat geld uit dat het verdient. Het gegeven dat de club destijds op de koord van het faillissement danste, blijft als een spookbeeld verder leven. Onmogelijk is dat er opnieuw in de fout wordt vervallen en er bijvoorbeeld geld van de bank wordt geleend. Maar essentieel is dat alle voetballers passen in de mentaliteit van de streek, dat iedereen spelvreugde uitstraalt.
Met de Zwitser Lucien Favre heeft Borussia een trainer die binnen deze filosofie past. Borussia heeft, met de drie Belgen Thomas Meunier, Thorgan Hazard en Axel Witsel, een jonge ploeg, met de 20-jarige Noor Erling Haaland als paradepaard. Een spits die nu al vier keer zoveel waard is als de 20 miljoen euro waarvoor hij in januari werd gekocht. Wat dat betreft heeft de onbezonnenheid van vroeger plaatsgemaakt voor koopmanskunst.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
