Met José Mourinho is Rome een blikvanger rijker. De 58-jarige Portugees gaat in Italië voor eerherstel, na een reeks van ontslagen in Engeland. AS Roma terug naar de Italiaanse top brengen is het doel. Over een van de meest interessante projecten in het Europese clubvoetbal.
Door Bas van den Hoven (Voetbal International)
Tussen het vertrek van Mourinho bij Tottenham Hotspur en het eerste contact met zijn nieuwe werkgever zat nog geen dag. De coach werd in Noord-Londen op de ochtend van maandag 19 april ontslagen en in de middag werd hij benaderd vanuit Rome.
Twee weken en een reeks gesprekken later was de deal rond en kon Roma een van de meest prestigieuze aanstellingen in de clubhistorie onthullen. Bij oudere Romanisti gingen de gedachten terug naar het binnenhalen van Fabio Capello als coach eind jaren negentig. De Italiaanse tacticus had met AC Milan vier keer de Scudetto en éénmaal de Champions League gewonnen toen hij in 1999 terugkeerde voor een nieuwe periode in Stadio Olimpico. Capello leidde de club die hij als speler al diende in het seizoen 2000/01 naar de landstitel. Dat is tot op de dag van vandaag de laatste echt grote prijs die Roma gewonnen heeft. De club werd in de voorbije twintig jaar liefst negen keer tweede in de Serie A. De hunkering naar succes is in die twee decennia vanzelfsprekend alleen maar gegroeid. De vraag is: hoe realistisch zijn de torenhoge verwachtingen in de hoofdstad nog? Roma eindigde in de voorbije drie seizoenen telkens buiten de topvier en liep dus Champions League-voetbal en de daarbij horende inkomsten mis. Mourinho staat voor een gigantische uitdaging in De Eeuwige Stad.
Hoe het is om in Rome met de overweldigende hoop op succes om te gaan, weet Francesco Totti als geen ander. Voor niemand was de aanbidding zo groot als voor Il Capitano. Zo beklemmend ook. ‘Wat moet ik doen om zo’n waanzinnige, onvoorwaardelijke liefde waardig te zijn?’ Die vraag spookte regelmatig door zijn hoofd, vertelde de Roma-legende na zijn spelerscarrière, die vier jaar geleden eindigde. De aanbidding is velen te machtig en wordt dan benauwend. Voor trainers slaan de hoge verwachtingen snel om in ongezonde druk. Mourinho is geheel in eigen stijl begonnen met het omarmen van de sentimenten. Hij voedt de passie gretig. In een van de eerste berichten op zijn Instagram-account sinds zijn aanstelling richtte de Portugees zich tot Totti, die vertelde dat Roma in zijn ogen de beste coach ter wereld had binnengehaald. Mourinho deelde een foto van zichzelf met de WK-winnaar en schreef: ‘Bedankt voor je mooie woorden, Francesco. Jammer dat ik vier jaar te laat ben gearriveerd. Het was een genot geweest om je te mogen trainen.’
Krasjes
De Mourinho-mania is in Rome losgebarsten, ook ingegeven door de herinneringen aan zijn successen met Internazionale, de club waarmee hij in 2010 de treble won. Maar hoe terecht is het enthousiasme? Zijn laatste drie trainersklussen, bij Chelsea, Manchester United en Tottenham Hotspur, eindigden met een ontslag. Hij heeft het imago van een winnaar pur sang, maar won in het seizoen 2014/15 voor het laatst een landstitel. Onenigheid met sterspelers, geklaag in de media over onvoldoende daadkracht bij beleidsbepalers in transferperiodes en tegenvallende prestaties hebben in Engeland voor krasjes op zijn imago gezorgd. Bij Manchester United en Tottenham Hotspur viel het cynisme richting zijn eigen selectie op. In zijn laatste maanden als Spurs-manager kwam zijn uitleg na een teleurstellend resultaat er een aantal keer op neer dat zijn spelers niet bij machte waren om zijn instructies op te volgen. Na het weggeven van een voorsprong met Tottenham uit tegen Newcastle United (2-2) werd Mourinho voorgelegd dat zijn teams voorheen juist zo goed voorsprongen over de streep konden trekken. ‘Zelfde coach, andere spelers’, luidde zijn veelzeggende reactie, twee weken voordat hij werd weggestuurd.
Mourinho heeft het imago van een winnaar pur sang, maar won in het seizoen 2014/15 voor het laatst een landstitel.
Volgens Mourinho is hij simpelweg het slachtoffer geworden van zijn eigen succes. Zijn prestaties zouden niet meer eerlijk beoordeeld worden, er zou – zeker in Engeland – steevast te veel van hem worden verwacht. ‘Als ik niet won, dan was dat voor anderen het einde van de wereld. Bij United won ik drie prijzen en was het een ramp. Wat in mijn ogen fantastisch was, was volgens anderen een ramp. Kijk naar mijn laatste drie clubs. Bij Chelsea werd ik kampioen, bij United won ik drie prijzen en met Tottenham haalde ik een finale. Wat bij mij als een ramp wordt gezien, hebben anderen nog nooit bereikt in hun leven. Zo is het nu eenmaal. Het is mijn eigen schuld’, zei de Portugees bij zijn presentatie als Roma-trainer.
Roma is al sinds 2011 in Amerikaanse handen. Dan Friedkin mag zich sinds augustus vorig jaar eigenaar van de club noemen, nadat de miljardair als leider van een consortium de Italiaanse grootmacht had gekocht van James Pallotta. Na de overname ging Friedkin direct op zoek naar een nieuwe sportief directeur. Dat proces duurde ruim drie maanden en met de hulp van een databureau kwam Roma uit bij Tiago Pinto, die werd overgenomen van Benfica. Dat de Roma-leiding vervolgens wel zo’n haast maakte met het benaderen van Mourinho, wijst erop dat het vastleggen van hem werd gezien als een buitenkans. De gedachte achter de aanstelling van Mourinho is echter niet opportunistisch, zo beweert de hoofdpersoon zelf. Volgens de coach heerst in de bestuurskamer realisme over zijn klus, hij is begonnen aan een project voor de lange termijn. ‘Jullie hebben het over titels en ik heb het over projecten, over werk’, zei The Special One tijdens zijn eerste persconferentie als Roma-trainer tegen het Italiaanse journaille. ‘De eigenaar begrijpt mij en hij wil geen succes dat op zichzelf staat. Ze willen aan de top komen en daar blijven. Incidenteel succes behalen is makkelijker’, aldus Mourinho, die een contract voor drie jaar heeft getekend. Na het uitspreken van die woorden deelde hij nog een sneer uit aan zijn oude club Inter: ‘Het is makkelijker als je wint en daarna geen geld meer hebt voor de salarissen.’
Mourinho schetste daarmee de situatie bij Inter in een notendop. De Nerazzurri investeerden op weg naar het vorige seizoen veel, waarna het trainer Antonio Conte lukte om met zijn ploeg de hegemonie van Juventus te doorbreken. Na negen landstitels op rij van Juve werd Inter kampioen, waarna de bubbel in Milaan snel uiteenspatte. Conte stapte op uit frustratie over het perspectief. Hij kreeg te horen dat Inter vanwege financiële problemen een paar van zijn beste spelers moest laten gaan. Dat is inmiddels gebeurd. Achraf Hakimi is voor zestig miljoen euro verkocht aan Paris Saint-Germain en sterspeler Romelu Lukaku is voor 115 miljoen euro naar Chelsea vertrokken. Niet alleen bij Inter, waar voor Simone Inzaghi kwam als opvolger van Conte, is het rumoerig geweest. Bij Juventus (Massimiliano Allegri), Napoli (Luciano Spalletti) en Lazio (Maurizio Sarri) hebben ook trainerswissels plaatsgevonden. Nieuwe coaches hebben nieuwe ideeën en het implementeren van nieuwe ideeën kost normaal gesproken tijd. Dat biedt ogenschijnlijk kansen voor Mourinho. Niet alleen zijn Roma staat in de steigers.
Grootverdieners
Het vernieuwen van de Roma-selectie wordt een loodzware klus. De Giallorossi stonden tussen 2015 en 2018 nog onder verscherpt toezicht van de UEFA vanwege het overtreden van Financial Fair Play-regels. Veel van de investeringen die in de voorbije jaren zijn gedaan, zijn niet uitgepakt zoals gehoopt. Recordaankoop Patrik Schick werd vorig jaar met een fors verlies verkocht aan Bayer Leverkusen, terwijl jonge spelers als Cengiz Ünder en Justin Kluivert zich minder sterk ontwikkeld hebben dan verwacht. De twee werden vorig seizoen verhuurd aan respectievelijk Leicester City en RB Leipzig. Mourinho zette de lichten op groen voor het opnieuw verhuren van de buitenspelers. Kluivert is naar OGC Nice vertrokken en Ünder speelt dit seizoen voor Olympique Marseille.
‘Wat bij mij als een ramp wordt gezien, hebben anderen nog nooit bereikt in hun leven. Zo is het nu eenmaal. Het is mijn eigen schuld’
In de Roma-selectie hadden veel van de grootverdieners nog maar weinig perspectief. De hoge salarissen en doorlopende contracten maakten het bijzonder lastig om de selectie te verversen. Henrikh Mkhitaryan (32), Pedro (34) en Edin Dzeko (35) waren in hele fases van vorig seizoen nog belangrijk in de ploeg van trainer Paulo Fonseca, maar zijn niet de beoogde sterren met wie de top kan worden aangevallen. Mkhitaryan speelt wel nog een rol in de plannen van Mourinho, maar voor Pedro en Dzeko werd de deur voor een vertrek opengezet. Laatstgenoemde is voor iets minder dan twee miljoen euro door Inter opgepikt. Het idee was om flink in de selectie te snijden. Roma wilde afscheid nemen van in totaal liefst 23 spelers. Il Corriere dello Sport rekende uit dat de club 36,7 miljoen euro aan salarissen wilde besparen door alleen al Javier Pastore, Steven Nzonzi, Alessandro Florenzi, Pedro, Davide Santon, William Bianda en Ante Coric (voorheen VVV-Venlo) te verkopen of verhuren.
Om het aankoopbeleid te verbeteren, is op verzoek van Mourinho het scoutingsteam flink vernieuwd. Roma heeft vijf nieuwe scouts aangetrokken, talentontdekkers met een verleden bij onder meer AC Milan, Juventus en Inter. De van Leicester City overgekomen José Fontes wordt als een belangrijke pion gezien. De oud-bankier uit Portugal is de nieuwe hoofd scouting. Bij Leicester was hij betrokken bij de komst van Harry Maguire, Caglar Söyüncü, Youri Tielemans, Ricardo Pereira en James Maddison. Zij zijn stuk voor stuk topaankopen gebleken voor de club die de Engelse top heeft bestormd. Een paar van de pijnpunten in de Roma-selectie zijn inmiddels al aangepakt. De Portugese doelman Rui Patrício (33) is voor meer dan elf miljoen euro weggekocht bij Wolverhampton Wanderers en moet rust brengen in de Romeinse defensie. Eldor Shomurodov (26) is een Oezbeekse spits die vorig seizoen in de Serie A acht keer scoorde voor Genoa. Voor hem is 17,5 miljoen euro betaald. Tammy Abraham komt voor veertig miljoen euro over van Chelsea. Roma betaalde verder nog dertien miljoen euro voor Matías Viña (23), een Uruguayaanse linksback die is overgenomen van Palmeiras. Hij gaat als vervanger van EK-smaakmaker Leonardo Spinazzola fungeren.
Met Spinazzola is een van de sterkste spelers in de Roma-selectie voorlopig weggevallen. De vleugelverdediger liep bij een sprint in de kwartfinale van het EK tegen België een scheur in zijn linkerachillespees op. Hij kon slechts toekijken toen zijn ploeg ten koste van Engeland de Europese titel pakte en heeft naar verwachting nog maanden nodig voor zijn herstel. Spinazzola is in potentie een dragende kracht voor de ploeg van Mourinho, net als twee andere Italiaanse internationals in de Roma-selectie: aanvoerder Lorenzo Pellegrini en de eindelijk weer fitte Nicolò Zaniolo. In een duel met Donny van de Beek ging het vorig jaar op 8 september in een interland tegen Oranje vreselijk mis voor Zaniolo. De 22-jarige aanvallende middenvelder liep een zware kruisbandblessure op, nadat hij tussen midden januari en begin juli in dat jaar al aan de kant had gestaan vanwege kruisbandschade. Onlangs maakte Zaniolo bij de eerste oefenwedstrijd, op 15 juli, zijn rentree. Het toptalent oogt fitter en vooral sterker dan een jaar geleden. Zaniolo gaat als rechtsbuiten of nummer 10 een grote rol krijgen in het 4-2-3-1-systeem waar Mourinho voor gekozen heeft. In de plannen van de Portugees is Rick Karsdorp de eerste rechtsback.
Het idee was om flink in de selectie te snijden. Roma wilde afscheid nemen van in totaal liefst 23 spelers.
Stoppen
Het was Karsdorp die ook een grote rol vertolkte in een van de meest opmer-kelijke oefenduels vande voorbereidingsperiode. Bij Roma sloegen anderhalve week geleden de stoppen door in het duel met Real Betis, nadat Betis-verdediger Alex Moreno de bal met zijn arm had geraakt bij het maken van de 3-2. Pellegrini kreeg rood voor protesteren, Mourinho liep het veld op en werd met rood naar de tribune gestuurd. Alle frustratie was er nog niet uit. Gianluca Mancini (een tik tegen het gezicht van Borja Iglesias) en Karsdorp (harde tackle op Joaquín) kregen even later ook rood, waardoor Roma het duel met acht man eindigde.
De furie deed denken aan het bekende handboeien-gebaar dat Mourinho in 2010 maakte als trainer van Inter, nadat hij zich in een thuiswedstrijd tegen Sampdoria bestolen voelde door de Italiaanse arbitrage, die volgens hem sowieso een sterke voorkeur had voor Juventus. Het deed ook denken aan de manier waarop zijn Real Madrid-ploeg tekeerging in veel Clásico’s. Het is een bekende truc van Mourinho om tegenslag uit te vergroten en met het creëren van een vijand voor verbroedering in zijn selectie te zorgen. Wij tegen de wereld, dat idee. Het wordt interessant hoe vatbaar de Roma-selectie is voor de aanpak van Mourinho. Die aanpak leek bij Tottenham Hotspur achterhaald, maar was in Italië bij Inter eerder goud waard. The Special One is terug, met zijn oude streken, bekende bravoure en een uitdaging die hem prikkelt. De stad Rome inspireert. En ergens op een van de zeven heuvels is vast nog wel plek voor een uit marmer gehakt standbeeld. Brengt de Portugees AS Roma terug naar de top, dan krijgt hij vanzelf een keizerlijke status aangemeten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
