De Saudi’s van Newcastle United: wie zijn ze en hoe kwamen ze uit in Noord-Engeland?

© GETTY

Het kostte hen bloed, zweet en tranen maar na 18 maanden is het de Saudi’s nu toch gelukt: de overname van Newcastle United is compleet. Waarom duurde het zo lang, wie zijn de nieuwe eigenaars en waarom eigenlijk de Magpies?

Wat is er precies gebeurd?

Het Saudische Public Investment Fund (PIF) heeft donderdag de overname van Premier Leagueclub Newcastle United wereldkundig gemaakt. Met de aankoop gaat een bedrag gepaard van zo’n 350 miljoen euro. Voor de vorige eigenaar, Mike Ashley, kwam die verkoop geen seconde te vroeg. Sinds hij de club had overgenomen in 2007, was hij non-stop op zoek naar een andere investeerder. Een club runnen was eigenlijk niets voor hem, zo concludeerde hij.

Al hoopte Ashley wel dat de verkoop van zijn club iets sneller zou verlopen. De onderhandelingen met de Saudi’s duurden namelijk 18 maanden.

De fans zijn ondertussen in extase want ze zijn eindelijk af van de man die geen cent investeerde in de club en hopen nu terug op betere tijden.

Wie zijn de nieuwe eigenaars?

Die betere tijden moeten er dus komen onder de nieuwe eigenaars uit Saudi-Arabië. Het Public Investment Fund is de grote geldmachine achter de overname. Het is een van de grote fondsen uit Saudi-Arabië waar onder meer ook kroonprins Mohammed bin Salman zit. Geschat vermogen: 320 miljard euro.

Maar PIF is niet de enige nieuwe eigenaar van Newcastle United. Bij de aankoop waren namelijk nog twee andere groepen betrokken. Een ervan centraliseert zich rond de Britse zakenvrouw Amanda Staveley. Zij probeerde vier jaar geleden al de club over te kopen, maar Ashley vond haar 200 miljoen toen veel te weinig. Via haar connecties in het Midden-Oosten – ze woont gedeeltelijk in Abu Dhabi – kwam ze in contact met PIF en zo ging de bal aan het rollen. Staveley bezit tien procent van de aandelen.

Tot slot is er ook nog de groep rond de Reuben Brothers. Zij zijn een kapitaalkrachtige speler in immobiliën in de stad zelf en wilden ook hun steentje bijdragen aan de overname van de Magpies. In het verleden hadden ze al een club in handen met Queens Park Rangers. Ook zij bezitten tien procent van de aandelen.

Amanda Staveley, de vrouw die de bal aan het rollen bracht
Amanda Staveley, de vrouw die de bal aan het rollen bracht© GETTY

Waarom duurde het allemaal zo lang?

In april vorig jaar kwam naar buiten dat Newcastle United zou overgenomen worden door een Saudisch fonds. De gesprekken waren al langer bezig en een akkoord hing in de lucht. Maar zowel het land als de kroonprins zijn nogal controversieel en dat zorgde ook voor problemen bij de overdracht. Zo zou kroonprins Mohammed bin Salman betrokken zijn bij de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi in het Saudische consulaat in Istanboel in oktober 2018. En ook het land Saudi-Arabië is geen onbesproken blad. Het is algemeen bekend dat het niet al te veel bezig is met mensenrechten, dat het actief deelneemt in de burgeroorlog in Jemen en dat het terroristische groeperingen zou sponsoren.

De geruchten over een potentiële overname lokte dan ook heel wat reacties uit. Mensenrechtenorganisatie Amnesty International stuurde een brief naar de Premier League om de deal tegen te houden en de ethische commissie van de FIFA stuurde er eentje naar de Engelse regering om erop te wijzen ‘niet in de val van de Saudi’s te trappen’.

Het lukte het Saudische investeringsfonds ook niet om geaccepteerd te worden door de Premier League. Daar zijn twee redenen voor: een piratenzender en de controle van Saudi-Arabië. Wat dat laatste betreft, vermoedde de Premier League dat FIP voornamelijk gecontroleerd werd door het land dat erachter zit en dat zo Newcastle United eigenlijk geleid zou worden door Saudi-Arabië.

Een no-go dus eigenlijk voor de Engelse competitie, al was dat niet het grootste probleem. Dat was de piratenzender beoutQ. Via die Saudische zender zouden Premier Leaguewedstrijden illegaal uitgezonden worden in het Midden-Oosten. Dat is al bezig sinds 2017, toen Qatar de banden met Egypte, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten opblies. Wat heeft Qatar hier nu mee te maken? Wel, zij zijn in het bezit van BeIN Sports, de exclusieve rechtenhouder van de Engelse competitie in het Midden-Oosten waarvan beoutQ de wedstrijden illegaal overnam. Zo verloor de Qatarese zender eigenlijk zijn volledige markt en moest het zwaar besparen.

De ene na de andere rechtszaak volgde en steeds werd bewezen dat Saudi-Arabië zelf achter beoutQ zou zitten. En de leiders van een piratenzender zomaar toelaten in de eigen competitie, dat kon de Premier League niet laten gebeuren.

Uiteindelijk sprong de deal redelijk snel af. In juli 2020 kondigde PIF aan dat het niet langer een kandidaat was voor de overname van Newcastle United. En daar zat de Premier League dus voor een handje tussen, want nieuwe eigenaars moeten een Owners’ and Director’s Test (ODT) doorstaan. Maar een van de vereisten is dat de nieuwe eigenaar nooit problemen veroorzaakte voor de competitie. En bovendien moesten de echte eigenaar (lees: de Saudische regering) die test invullen. Niemand wou het doen en dus sprong de deal.

Grote man achter het project, Mohammed bin Salman
Grote man achter het project, Mohammed bin Salman© GETTY

Hoe raakte het dan uiteindelijk opgelost?

Nadat PIF publiekelijk afstand nam van de overname, bleef het achter de schermen wel druk zetten om de deal alsnog te laten doorgaan. Een echte doorbraak kwam er echter pas dit jaar toen het de grenzen met Koeweit terug openzette en ook met Qatar vriendschappelijke gesprekken aanging. En enkele weken geleden raakte bekend dat beoutQ ging verdwijnen. BeIN Sports kreeg zijn markt dus terug. En kijk, ook de problemen met de Premier League verdwenen als sneeuw voor de zon.

Een probleem was wel nog de inmenging van de Saudische staat in PIF, maar op een of andere manier wisten ze dat toch te verdoezelen. PIF heeft namelijk ook aandelen in F1-stal McLaren en daar zou de staat zich nog niet gemoeid hebben. De Premier League geloofde het fonds en de deal werd beklonken. Uiteindelijk gaat het toch maar allemaal om geld.

Waarom een voetbalclub?

Saudi-Arabië probeert sinds enkele jaren het ene sportevenement na het andere naar eigen land te halen. Kijk maar naar de recente F1 Grand Prix van Jeddah, de Spaanse en Italiaanse supercup of de duurste paardenwedstrijd ter wereld met de Saudi Cup. In totaal zou het land al 1,5 miljard euro hebben uitgegeven aan sportwedstrijden. En dat allemaal voor een beter imago, want daar is het Saudi-Arabië om te doen. Sportswashing heet dat ook wel: via sport het eigen imago oppoetsen.

Het is een onderdeel van Vision 2030, een programma van kroonprins Mohammed bin Salman. Het uitgangspunt is dat de olievoorraden ooit op zullen raken of niet meer relevant zullen zijn door elektrische alternatieven. Saudi-Arabië moet dus op termijn op zoek gaan naar andere inkomsten en daar moet ook sport voor zorgen.

Daarom gaat het land zelf ook op zoek in de sportwereld om zaken over te nemen. Ook Abu Dhabi (Manchester City) en Qatar (PSG) doen daar trouwens gretig aan mee. Die twee hebben echter twee van de grootste clubs in hun portefeuille dus kon Saudi-Arabië niet achterblijven. Hun oog viel op Newcastle United, een ploeg in de competitie met de meeste kijkers en de grootste budgetten. Voor een pr-tool konden de Saudi’s dus geen betere plek gevonden hebben.

En waarom dan Newcastle United?

De Magpies zitten al lang in een crisis. Waar het aan het begin van de jaren 2000 nog geregeld kon deelnemen aan de Champions League, is het zijn vooraanstaande plaats onder nieuwe eigenaar Mike Ashley compleet verloren. De Brit deed nauwelijks investeringen, kocht geen dure spelers en wilde vooral winst halen uit de club. Ondertussen moesten de fans toezien hoe hun club een liftploeg werd in de Premier League.

Voor de Saudi’s is Newcastle United echter een schitterend koopje – het was trouwens ook de enige club die echt te koop stond in de Engelse hoogste klasse. 350 miljoen euro is niet alleen zakgeld voor PIF, maar de club heeft ook een enorm potentieel. Sint James’ Park, het stadion van de Magpies, biedt bijvoorbeeld plaats aan 53.000 supporters, dat is meer dan Juventus of Chelsea. En problemen met de Financial Fair Play moeten ze ook niet al te snel verwachten. Naar schatting mogen de Saudi’s de komende drie seizoenen zo’n 200 miljoen euro uitgeven.

Daar mag het Ashley wel voor bedanken, want de club verkeerde eigenlijk nooit in financiële problemen. Newcastle United boekte de laatste jaren steeds miljoenen winst, onder meer omdat de lonen erg laag bleven. Dat zorgt er nu voor dat de inkomsten veel hoger zijn dan uitgaven. Een jackpot dus voor de Saudi’s.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content