Donny van de Beek was na Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt het derde talent dat Amsterdam deze zomer zou verlaten. Het liep anders. ‘Ik ben blij dat ik momenteel bij Ajax speel.’
Toen Donny van de Beek (22) enkele weken geleden terugkeerde na een hamstringblessure, stond trainer Erik ten Hag ineens voor een behoorlijk luxeprobleem. Want als David Neres, Dusan Tadic, Hakim Ziyech en nieuwkomer Quincy Promes de posities voorin bezetten, waar moest Van de Beek dan spelen?
Ik wil niet in de winterstop vertrekken. Ik blijf het hele seizoen bij Ajax.’ Donny van de Beek
‘Het maakt mij echt niet veel uit waar ik juist speel’, lachte Van de Beek. ‘Als dat wel zo was, zou ik het ook zeggen. Ik heb vorig seizoen heel mooie wedstrijden als nummer 10 gespeeld. Zeker met Dusan in de spits. Als die wegtrekt, kan ik in de gaten duiken en voor het doel komen om daar belangrijk te worden. Maar dat kan ook als ik als nummer 8 van iets verder moet komen. Het hangt van de tegenstander af: als die ver inzakt op eigen helft, kan ik prima als een van de twee controleurs spelen en toch nog beslissend zijn. Dan kan de trainer met ons allemaal spelen.’
Big Five
Een dag later werden zijn woorden al waarheid. Tegen een ultra verdedigend FC Groningen stelde Erik ten Hag inderdaad zijn Big Five op. Van de Beek startte hierdoor naast Lisandro Martínez als dynamische verdedigende middenvelder. In de 79e minuut bediende Ziyech de diepgaande Van de Beek met een fraaie pass in het strafschopgebied van de Groningers. Met een geplaatste volley voorlangs bood hij Klaas Jan Huntelaar een niet te missen kans: 2-0. Theorie en praktijk kwamen samen in dat moment.
‘Posities en systemen zijn tegenwoordig vaak alleen voor het papier’, aldus Van de Beek. ‘Want in de praktijk ziet het er heel vaak anders uit. Als ik op de 8 sta en we druk zetten, sta ik al heel diep naast de nummer 10. Eigenlijk spelen we dan met één controleur, dus met de punt naar achteren. Het rouleert allemaal en eigenlijk kunnen we niet meer spreken van vaste posities. We spelen niet met maar één patroon, het wisselt gewoon steeds. De meesten van ons voetballen nu ook al een tijdje samen, natuurlijk. Ik weet hoe Hakim, Dusan, David en Klaas Jan spelen, die automatismen zitten erin. Quincy is er dan bij gekomen, maar we hebben allemaal voetbalintelligentie. We voelen instinctief wat we moeten doen, daar komen vaak geen woorden aan te pas. Het kan in de laatste fase zo snel gaan omdat goede voetballers elkaar gewoon begrijpen. En het is mooi dat de trainer zoveel opties heeft. Als het in de Champions League nodig is, kunnen we ook anders spelen. Iets verdedigender, met een ander blok op het middenveld.’
The Class of 2019
De Champions League. Wanneer die woorden met de voor voetballers magische betekenis vallen, komen de herinneringen aan het waanzinnige vorige seizoen als vanzelf terug. Maar de tijd om ervan te genieten ontbreekt in het voetbal, er is altijd die nieuwe belangrijke wedstrijd in een minstens zo belangrijk nieuw seizoen. Dat Ajax imponeerde tegen Bayern München, dat het Real Madrid en Juventus versloeg en niet alleen Europa veroverde maar ook de landstitel en de beker, was bijzonder knap. Het is echter inmiddels ook iets voor de geschiedenisboeken en voor latere documentaires als Andere Tijden Sport: Ajax, The Class of 2019.
‘Ja, het gaat allemaal vreselijk snel’, bevestigt Van de Beek. ‘Als speler vergeet je daardoor soms echt te genieten van de unieke prestaties die we hebben geleverd. Tijdens het seizoen lukt dat maar moeilijk, omdat er steeds een nieuw resultaat moet worden neergezet. Als je het zo opsomt, is het fantastisch en heel veel geweest. We hebben mooie dingen meegemaakt, maar omdat de wedstrijden elkaar zo snel opvolgden, werd het daardoor soms ook druk en rommelig. Je zet een prestatie neer, je geniet ’s avonds, ’s ochtends praat je er nog even over na, maar ’s middags ligt de focus alweer op de volgende wedstrijd. Gelukkig hebben we na de Nations League vakantie gehad en dan komt het besef pas echt. Dan zit je lekker rustig met je vrienden en neem je met een grote glimlach het seizoen nog even door. Dan landt het wel, hoor. Dit was uniek en niemand kan het me meer afpakken. Op Ibiza heb ik vervolgens genoten en ben ik tot rust gekomen. Ondertussen ben ik ook weer helemaal klaar voor nieuwe prestaties.’
Real Madrid
In het shirt van Ajax welteverstaan. Frenkie, Matthijs en Donny, ze domineerden de transferzomer in Nederland. Maar waar de ene naar Barcelona ging en de andere naar Juventus vertrok, bleef de transfer van Van de Beek naar grootmacht Real Madrid uit. Na het vertrek van De Jong en de De Ligt wilde Ajax liever niet nóg een sterkhouder laten gaan. Van de Beek sierde de cover van alle Spaanse kranten, maar uiteindelijk schoven de panelen nog niet in elkaar. James Rodríguez en Gareth Bale bleven, waardoor de Koninklijke niet in actie kwam. Zelfs toen plan A – het ophalen van Paul Pogba – niet doorging, trad plan B – een transfer van Van de Beek – uiteindelijk niet in werking. Wat niet betekent dat Van de Beek in de nabije toekomst niet in Madrid speelt…
Wat we vorig seizoen hebben bereikt, was uniek. Het wordt lastig dat weer te realiseren, maar we streven dat wel na.’ Donny van de Beek
In de Johan Cruijff Arena klonk geregeld: ‘Donny nog een jaar, nog een jaar, Do-nny nog een ja-aar!’
De fans kregen uiteindelijk hun zin en er is één man bijzonder blij dat Van de Beek nog een seizoen in Amsterdam speelt. Sjaak Swart zit aan een tafeltje in de kantine van sportcomplex De Toekomst. Voor hem liggen Voetbal International en het Duitse Kicker opengeslagen op tafel. Mister Ajax bestudeert zelfs op 81-jarige leeftijd nog steeds al het voetbal en in een groot notitieblok noteert hij namen, statistieken en rugnummers.
Wanneer Van de Beek komt aangelopen, zegt de voetballer met een grote knipoog en net iets te hard: ‘Och God, kunnen we niet ergens anders zitten.’ Als Swart opkijkt van de tijdschriften begint hij te lachen. De twee hebben een bijzondere band sinds Van de Beek als jeugdspeler geregeld bij het Ajaxicoon sliep, zodat hij niet zoveel hoefde te reizen vanuit Nijkerkerveen.
Swart verraste halverwege augustus tijdens een uitzending van Sportcafé van NH Radio: ‘Donny blijft nog een jaar bij Ajax. Dat is al afgesproken met Real Madrid. Met Van de Beek is de kans om kampioen te worden groter.’
Van de Beek zelf kiest ervoor om er niet veel woorden meer aan vuil te maken. ‘Ik ben heel blij dat ik op dit moment bij Ajax speel. Op een gegeven moment duurde het allemaal te lang. Ik lees en zie zelf niet alles, maar anderen confronteren je er wel steeds mee. Dat doet toch iets met je. Ik ben nog altijd jong. En zelfs als je wat ouder bent, blijven dit soort dingen iets met je doen. Je bent toch een mens. Er waren zoveel geruchten en er werd zoveel gezegd en geschreven. Als je dan steeds op al die voorpagina’s staat, krijg je dat toch wel mee. Ik was heel blij toen er een dikke streep onder kon.’
Die streep is echter flinterdun, want over twee maanden gaat de transfermarkt weer open en zal het gekrakeel rond de toekomst van Van de Beek waarschijnlijk weer in alle hevigheid losbarsten. ‘Maar ik wil niet in de winterstop vertrekken’, zegt de voetballer stellig. ‘Ik speel het hele seizoen hier, ik maak bij Ajax dit seizoen af. Dat geeft mij duidelijkheid en rust, wat er daarna gebeurt, zie ik wel. Of ze dat in Madrid ook weten? Zeker, iedereen weet dat. Misschien zal het ooit in mijn carrière een keer gebeuren dat ik in de winterstop van club switch, maar nu vind ik het niks. Je strijdt met een team ergens voor en dan ga je halverwege naar een andere club. Ik wil weer knallen bij Ajax dit seizoen.’
Van de Beek heeft de mogelijkheid om zijn contract bij Ajax te verlengen, voorbij laten gaan. Waarschijnlijk met het oog op een toekomstig vertrek. Om hem heen verlengden de sterkhouders van Ajax echter wel allemaal hun verbintenis met fikse salarisverhogingen tot gevolg.
Van de Beek hoefde niet te wanhopen, de clubleiding ging met de middenvelder om de tafel zitten om hem te belonen met een opgewaardeerd contract. ‘Dat vind ik echt een mooie waardering van de club’, zegt Van de Beek. ‘De band tussen Ajax en mij is altijd goed geweest. Ik probeer altijd de beste te zijn voor Ajax en zij zijn altijd goed geweest voor mij. Ik ben blij dat ze mij op deze manier waarderen en ik wil die waardering terugbetalen met mooie nieuwe prestaties.’
Blessure
Van de Beek geniet duidelijk weer, terwijl hij juist even niet te genieten was. Na het indrukwekkende vorige seizoen startte hij met twee doelpunten en drie assists opnieuw flitsend in de competitie. Hij speelde alle transferperikelen lekker van zich af. Maar bij het geven van een hakje door de lucht op David Neres verrekte Van de Beek tijdens een training zijn hamstring. Vanaf de tribunes zag hij zijn ploeggenoten de Champions League halen en goed starten in zowel de competitie als het miljardenbal.
‘Ik was zo blij toen ik weer kan voetballen. Vooral mentaal heb ik het lastig gehad. Ik had dit niet eerder zo meegemaakt. Ik wil zo graag spelen en als dat niet kan, voel ik me niet op mijn gemak. Ik kan best druk zijn, irritant soms, maar nu werd ik wat stiller. Ik kon mijn energie niet kwijt. Ik mis het voetbal dan echt, maar ik heb er daardoor ook meer waardering voor gekregen. Voor het vak dan. Mijn ploeggenoten hebben het goed gedaan – de Champions League afgedwongen, er uitstekend aan begonnen – maar daar wil je dan zo graag tussen lopen. Het was gewoon super lastig om toe te kijken.’
Van de Beek herstelde, in overeenstemming met de medische staf van Ajax, deels buiten de club. ‘Bij Ajax had het ook prima gekund, maar hier kom je de jongens tegen die bezig zijn met de training en de volgende wedstrijd. Dat vind ik irritant om dan niet mee te kunnen doen. Het is lekker om nu weer hele wedstrijden te kunnen spelen. Maar na Fortuna was ik bijvoorbeeld nog niet heel erg blij. Ik had mijn minuten gemaakt en we wonnen met 5-0, maar ik wist dat ik nog zoveel beter kon. Dat verwacht ik ook van mezelf en daar werk ik keihard voor. Ik eis van mezelf ook dat het heel snel gaat, maar gelukkig remmen ze me in mijn omgeving soms af.’
Van de Beek toonde in het met 0-3 gewonnen uitduel in Valencia weer flitsen van zijn oude niveau. Zo was de 0-3 een echte Van de Beekgoal, zoals hij ook in de halve finale tegen Tottenham Hotspur had laten zien, met die bekende diepgang waardoor de tegenstanders maar moeilijk vat op hem krijgen. Na dat succesvolle vorige seizoen in Europa wordt er in dit jaar heel anders naar Ajax gekeken. ‘In de Champions League wordt rekening met ons gehouden’, weet ook Van de Beek. ‘Dat is hartstikke mooi, natuurlijk. Voor de club Ajax is het goed, maar ook voor het team en je eigen carrière. We willen allemaal presteren op het hoogste niveau, dan spreekt er respect uit als er rekening met je wordt gehouden. Valencia, Chelsea en Lille zullen niet heel blij geweest zijn dat ze bij Ajax in de poule werden geloot.
‘Ik denk dat we altijd ons eigen spel kunnen spelen. Dat hebben we vorig seizoen ook gedaan. Het is dan afwachten hoe de tegenstanders ons gaan bestrijden, maar ik vind dat wij altijd dominant aanvallend moeten spelen. Het maakt niet uit tegen wie en ook niet waar we spelen, we voetballen overal hetzelfde. Dat straalt ook wel wat uit. Noem alle grote clubs maar op in Europa, wij zullen altijd van eigen kracht uitgaan. Als we dat doen, hebben we namelijk de meeste kans op een goed resultaat.’
Ondertussen lijken de nieuwe jongens razendsnel ingepast. Volgens de middenvelder is er weer voldoende kwaliteit aanwezig om opnieuw succesvol te zijn. ‘Nieuwe, frisse gezichten in het team is ook altijd leuk. Met Lisandro Martínez, Edson Álvarez en ook Quincy hebben we in sommige wedstrijden een compleet ander middenveld gehad dan vorig seizoen, maar ook deze jongens hebben veel kwaliteit. Wat we vorig seizoen hebben bereikt, was uniek, het wordt lastig dat weer te realiseren, maar we streven dat wel na. Het verwachtingspatroon is heel hoog, of het realistisch is, weet ik niet. Aan de andere kant had vorig seizoen ook niemand verwacht dat we de dubbel zouden pakken en de halve finales van de Champions League zouden halen.’
Marco Timmer
