Na de aftocht op het WK bouwt Duitsland aan een nieuwe toekomst. De nieuwe bondscoach Hansi Flick zal vooral de fans weer met de ploeg moeten verzoenen.
Volgers van de nationale ploeg zijn opgelucht dat het tijdperk van Joachim Löw voorbij is. Er ging van hem de laatste jaren nog weinig bezieling uit. Na het ontgoochelende WK van 2018 stortte Löw zich in experimenten die niets opleverden. Hij leefde in zijn eigen wereld. Een clubmanager sprak over zijn ontmoeting met Löw, een paar weken voor het EK. De bondscoach maakte een zwaarmoedige indruk.
Löw had tijdens het EK, net zoals tijdens het ontluisterende WK van 2018, met zijn ideeën overdreven. Hij trad als een voetballeraar op. Normaal stellen trainers hun spelers op een dusdanige manier op dat ze hun kwaliteiten ten volle kunnen gebruiken. Löw ontwierp een spelidee die hem beviel en dwong zijn spelers in zijn concept. Het gevolg was dat een aantal voetballers van hun rol vervreemdden en zich op het veld niet meer goed voelden.
Helemaal niets viel er de laatste jaren te zien van een trainer die Duitsland in 2014 in Rio naar de wereldtitel leidde. Löw, die zijn job bijna net zo lang uitoefent als bondskanselier Angela Merkel, bracht de ploeg bij om op een stijlvolle manier op balbezit te spelen. Vandaag is de realiteit dat Duitsland op de FIFA-ranking zelfs werd voorbijgestoken door Zwitserland. Löw zei na de nederlaag in de achtste finale tegen Engeland dat hij in deze ploeg heeft geloofd en dat het hem vreselijk spijt dat er niet voor het enthousiasme is gezorgd dat iedereen zich had voorgenomen. Toen de ploeg uiteindelijk sneuvelde, viel vooral het beeld op van een wenende Joshua Kimmich.
In de kroeg
Löws opvolger Hansi Flick is geen trainer voor tactische fantasietjes. Hij moet de ploeg weer opbouwen. In september beginnen de kwalificatiewedstrijden voor het WK in Qatar dat in november 2022 van start gaat. De nationale ploeg heeft een nieuwe spelfilosofie nodig, niet alleen op het veld. De Mannschaft is zijn rol als identificatiemodel kwijt. Steeds minder supporters vereenzelvigen zich met de ploeg, Flick moet een nieuw wij-gevoel scheppen, zeker ook met het oog op het EK van 2024 dat in Duitsland doorgaat en tot een zomersprookje moet uitgroeien.
Hansi Flick wordt door de spelers van Bayern München geprezen en dat niet alleen omdat hij in anderhalf jaar zeven titels won. Hij is geen roeper. Als het al eens minder gaat, durft hij met de spelers een kroeg in te duiken, om in een onbevangen sfeer met elkaar te praten. Zo beschreef hij ooit de manier waarop hij voetballers wil leiden. Flick beschouwt zichzelf als iemand die in dienst van de spelers werkt, die hen helpt beter te worden. Zelfs blijft hij liefst uit de spotlights. Toen Bayern vorig jaar in Lissabon de Champions League won, moesten de spelers hem overhalen om mee op de ploegfoto te poseren.
Flick moet binnen de nationale ploeg voor een nieuwe wind zorgen. Dezer dagen blijkt hoe groot de ontevredenheid van een aantal spelers over de aanpak van Löw was. Thomas Müller bekritiseerde zijn tactiek. Algemeen was er onbegrip over een aantal tactische keuzes. De ‘verbanning’ van middenvelder Joshua Kimmich naar de rechterkant bijvoorbeeld, de vervangingen, de selectiepolitiek, het zwakke offensieve spel. Managers van spelers schuiven de schuld van de EK-ontgoocheling alleen in de schoenen van Löw die een dag na de uitschakeling plots de schuld voor alles op zich nam.
Maar er is meer. De constatering bijvoorbeeld dat de ploeg zich niet voldoende inzette. Weliswaar zou het intern tot kritische discussies zijn gekomen, maar dat steunpilaren als kapitein Manuel Neuer of Toni Kroos niet op tafel klopten en een andere strategie eisten, zegt veel. Van eigen verantwoordelijkheid was geen sprake, van eigen initiatieven al evenmin. De Duitse ploeg, zo zegt een ex-international, was op het EK een team van meelopers.
Voor Joachim Löw was zijn ambt als bondscoach een droomjob. Niet te veel werk en, een uitstekend salaris van, zo wordt gezegd, 3,8 miljoen euro per jaar. Een bondscoach heeft weliswaar ook andere opgaves, bijvoorbeeld bij de vorming van talenten, maar daar hield Löw zich niet mee bezig. Op trainerscongressen dook hij maar zelden op, behoefte om met collega’s van gedachten te wisselen had hij niet. Dat zal Flick heel anders moeten doen. Flick moet mee discussiëren over de toekomst van het Duitse voetbal. Op alle niveaus. De viervoudige wereldkampioen wil zo snel mogelijk zijn vroegere glans terugkrijgen.
Passie uitstralen
Er zal daarvoor ook volop aandacht worden besteed aan de opleiding van spelers. Het centrale thema is hoe die kan verbeterd worden. Er bestaan in Duitsland vijftig opleidingscentra, maar daar, zeggen critici, wordt te academisch gewerkt. De trainingsstof is altijd dezelfde en dat blokkeert de creativiteit. Engeland, Frankrijk en Spanje staan op dat vlak veel verder, ook die aansluiting is onder Joachim Löw verloren gegaan. Er wordt volgend jaar in Frankfurt een academie geopend die 150 miljoen euro kost. Het is het gebouw van de superlatieven, met veel vergaderruimtes, verschillende voetbalvelden en een grote sporthal. Er is ook een TechLab waarin experten zich met wetenschappelijke vragen uit het voetbal gaan bezighouden.
Het moet de basis zijn voor een nieuwe toekomst. ‘Met een rol als outsider kunnen we niet tevreden zijn’, zegt Bierhoff, ooit een aanvaller van de oude stempel. Maar dat wil hij nu: spelers voor de zestien meter die uit een halve kans een doelpunt maken. En geen voetballers die, zoals Timo Werner, alleen voor de Engelse doelman opduiken en die kans niet kunnen verzilveren.
Biefhoff en Flick willen de mentaliteit bij jonge spelers veranderen. Ze moeten passie uitstralen. Zoals de ontdekking op het EK: Robin Gosens. Vorig jaar werd de voetballer van Atalanta Bergamo door Löw bij de nationale ploeg gehaald. Gosens is geen kunstenaar, wel een werker. En een van de weinige Duitse spelers die op dit EK applaus kreeg. Hij moet model staan voor een andere instelling. Veel meer dan Toni Kroos die uitgeblust oogde en na dit EK liet horen dat hij als international wil stoppen.
Er wordt nu echt een bladzijde omgedraaid.
Door Gerhard Pfeil (Der Spiegel)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
