Arjen Robben (Bayern München) viel in Nederland-IJsland na 25 minuten uit met een liesblessure en Thomas Vermaelen (Barcelona) moest tegen Atlético Madrid na 28 minuten gewisseld worden met een kuitblessure. Is het normaal dat bij een getrainde atleet de spieren het al na minder dan een halfuur begeven? Thomas D’havé stelt al langer een tendens vast bij deze terugkerende spierproblematiek.
Een voorbeeld waar we allemaal mee vertrouwd zijn: bij griep kunnen we na enkele dagen nog amper de trap op. De reden daarvoor is dat ons immuunsysteem spieren afbrak om er brandstof van te maken voor ons herstel. Dat werkt uitstekend… als het van korte duur is. Bij wie herhaaldelijk spierblessures oploopt, blijkt vaak dat het immuunsysteem al langere tijd geactiveerd is. Meestal komt dat door een sluimerende ontsteking die elke dag een beetje energie vraagt. Dan wordt er weefsel – aminozuren, onze bouwstenen – opgeofferd om het immuunsysteem te kunnen blijven voeden. Bij spierletsels zijn dat BCAA’s. Branched chain amino acids. Bij bijvoorbeeld darm- of huidklachten worden weer andere specifieke aminozuren afgebroken.
Eerst overleven, dan de rest
Het symptoom toont dus de strategie die ons lichaam gebruikt, maar het zegt niets over het echte probleem. Bij afwezigheid van directe mechanische traumata, zoals bijvoorbeeld de beenbreuk van Marcin Wasilewski, is het symptoom zelfs nooit het echte probleem. Anders gezegd: ons lichaam trekt zich er dan niets van aan dat we willen voetballen. Als het immuunsysteem geactiveerd is, gelden er andere wetten: overleven. Zoals een Italiaans spreekwoord zegt: Primo vivere, dopo filosofare. Eerst overleven, dan de rest. De Amerikaan Dr. Robert A. Rakowski formuleerde het ooit mooi: ‘Bij afwezigheid van trauma, wordt ons lichaam van binnenuit afgebroken’.
Ons lichaam breekt de spieren af, zodat de spieren in dienst komen te staan van het immuunsysteem. De kunst is dan te achterhalen wat er ‘achter de schermen’ met ons lichaam echt aan de hand is. Die zoektocht is volgens mij de toekomst van de sportgeneeskunde.
In die zoektocht naar oplossingen voor spierletsels moeten we afstappen van het rechtlijnige oorzaak-gevolgdenken dat bij acute infecties wel van toepassing is _ en waarbij een antibioticum het enige antwoord is op een infectie. Bij chronische sportletsels is er namelijk meestal sprake van meerdere risicofactoren die samen de oorzaak zijn.
Nefaste levensstijlfactoren
Zo blijkt uit onderzoek dat in onze huidige levensstijl enkele factoren zijn geslopen die leiden tot een chronische activatie van het immuunsysteem. Enkele voorbeelden:
-Het tijdstip, de frequentie en de inhoud van onze maaltijden bepalen hoeveel ontsteking er zich in ons maag-darmkanaal bevindt.
-Het bioritme: ’s nachts horen we te herstellen. Maar als we ’s avonds een sloot koffie drinken en tot middernacht voor het scherm zitten, wordt ons herstel onder invloed van het hormoon melatonine ernstig verstoord. Bij opvallend veel voetballers is deze ‘koffiegewoonte’ een belangrijke risicofactor.
-Een derde belangrijke factor die een rol speelt bij voetballers, is de zittende levensstijl. Onderzoek toont aan dat als voetballers niet aan het trainen zijn, ze de rest van de dag nauwelijks bewegen. Dat is nefast voor de menselijke fysiologie en leidt tot aanpassingen op hart- en spierniveau. In de vakliteratuur wordt gesproken van ‘sedentary death syndrome‘. Twee uur sporten compenseert onvoldoende tien uur niets doen. Vaker de trap nemen in plaats van de lift is al een goeie maatregel.
Cruciale gedragsveranderingen
Meestal is het zo dat bovenvermelde oorzaken een sluimerende tijdbom creëren. Die explodeert pas op het moment dat er in de omgeving grote veranderingen plaatsvinden. Dat komt omdat de hersenen dan extra energie vragen en dat tot een conflict leidt. Deze veranderingen kunnen negatief zijn, zoals familiale stress. Maar ze kunnen ook positief zijn, zoals de geboorte van een kind. Zo was Lionel Messi nooit geblesseerd, tot de geboorte van zijn eerste kindje.
Eén ding is zeker: als er vandaag een letsel optreedt, bevindt de oorzaak zich in het verleden. Zoals hierboven beschreven, is die zelfs meestal te herleiden tot ‘gedrag’: iets wat we doen of niet doen, elke dag opnieuw. De oplossing ligt dan ook in een gedragsverandering; en niet enkel in het passief ondergaan van een behandeling, zoals een wagen die naar de garagist gebracht wordt. Zo bekeken schuilt er dus een voordeel in spierletsels.
Johan Cruijff heeft alweer gelijk: elk nadeel heb zijn voordeel.
Opgetekend door Christian Vandenabeele
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier