Engels bondscoach Gareth Southgate: ‘De kans bestaat dat we te onervaren zijn’

© BELGAIMAGE

Gareth Southgate bouwde bij de FA aan een plan om het Engelse voetbal structuur te geven op weg naar succes. Nu is hij bondscoach. In de groepsfase van het WK treft België zijn Engeland. ‘De stijl die Roberto Martínez hanteert, past zijn spelers goed.’

P rins William en Kate Middleton, hertog en hertogin van Cambridge, waren erbij voor de officiële opening. De aanwezigheid van het koninklijk echtpaar maakte duidelijk dat het niet zomaar een alledaagse gebeurtenis betrof. Zo’n elf jaar nadat het terrein was opgeleverd werd op 9 oktober 2012 St. George’s Park eindelijk in gebruik genomen.

Het complex van de FA in Burton upon Trent in Staffordshire biedt ruimte aan 28 vertegenwoordigende elftallen. Er kwamen twaalf velden, waaronder één mat met dezelfde eigenschappen als het veld op Wembley. Verder een 3G indoor veld, een reeks aan rehabilitatie- en sportmedische ruimtes, een zaalvoetbalhal en een sportschool die onlangs werd gerenoveerd en de nieuwste fitnessapparatuur herbergt. Kostenplaatje: ruim 100 miljoen pond.

Niet lang na de opening van het complex trad Gareth Southgate in dienst bij de FA. Hij begon er als manager van de U21 en tegelijkertijd werkte hij aan een intern project om een eenduidige filosofie te creëren. Eind 2014 werd het England DNA gepresenteerd, een raamwerk met vijf hoofdprincipes voor het ontwikkelen van spelers. Met onder meer aanvallend voetbal als de te hanteren speelstijl.

St. George’s Park is de ideale omgeving om dit in de praktijk te brengen. ‘Het is nu makkelijk om de visie in elk team te implementeren. Jonge spelers die naar het eerste elftal gaan, zijn gewend aan het complex en kennen de stijl van het eerste elftal. Er is meer continuïteit in het spelsysteem, iets dat op termijn het hele proces zou moeten versnellen. Er is bovendien het gevoel van een club, met interactie tussen de coaches.’

Vorig jaar vond de ultieme beloning plaats. Zowel de U17 als de U20 ploeg won het WK, en de U19 werd Europees kampioen. Hoewel de FA ook verder vooruit kijkt, hopen ze in Engeland ondertussen dat het succes van de jeugdteams deze zomer verlengd kan worden naar het eerste elftal. Gareth Southgate neemt een jong elftal mee naar het WK in Rusland.

Hoe kijkt u naar de Belgische ploeg die Engeland in de groepsfase treft?

Gareth Southgate: ‘De generatie spelers die België heeft, is exceptioneel. In 2014 waren ze wat ongelukkig en 2016 zal als een teleurstelling voelen. Spelers als Kevin De Bruyne, Eden Hazard en Romelu Lukaku zullen nog wel een tijdje voor de nationale ploeg uitkomen, maar er zijn ook spelers van rond de dertig. Voor hen is dit WK hét moment. Ik weet dat de stijl die Roberto Martínez hanteert zijn spelers goed past. Het duel met België zal voor ons een grote uitdaging worden.’

Engelse spelers gaan niet gauw naar het buitenland. Dit is een bevolking die op reis nog altijd op zoek gaat naar een English breakfast.

Gareth Southgate

Over Roberto Martínez gesproken, klopt het dat jullie elkaar kennen en goed overeenkomen?

Southgate: ‘Ja, dat klopt. We kwamen elkaar geregeld tegen bij wedstrijden en spraken veel over voetbal. Als speler en trainer hebben we nooit tegen elkaar gespeeld. Wel deed ik mijn Pro Licence-cursus samen met Graeme Jones, al jaren zijn assistent. Toen ik bij Middlesbrough als manager begon, zat Roberto al in het vak. Wat hij bij Swansea en later bij Wigan deed was buitengewoon knap. Hij liet Swansea voetballen met de nadruk op balbezit. Ze maakten daarmee echt het verschil en boekten succes. Terwijl men dacht dat dat niet mogelijk was in de lagere divisies. Hij had een gestructureerde visie die ik toen nog niet had; bij Middlesbrough werd ik als speler van de ene op de andere dag manager. In de jaren dat ik hem daarna tegenkwam, was hij altijd bereid om te praten en zijn visie te delen. Roberto is echt een goeie man.’

Buitenaanzicht van St George's Park, het nationaal oefencentrum van Engeland.
Buitenaanzicht van St George’s Park, het nationaal oefencentrum van Engeland.© BELGAIMAGE

Sinds u in 2013 bij de FA bent begonnen, hebt u zich beziggehouden met een nieuwe filosofie te integreren bij de bond, een DNA waaraan elk vertegenwoordigend elftal herkend moet worden. Wat was uw inspiratie achter dit project?

Southgate: ‘We kwamen tot de conclusie dat het boeken van succes met jeugdteams belangrijk is gebleken bij andere nationale bonden. Onderdeel van ons proces was om te bepalen welke stijl we wilden hanteren en hoe we te werk zouden gaan.

‘Voorheen werd altijd geaccepteerd dat de tegenstander meer balbezit zou hebben. Maar we hebben nu een nieuwe generatie spelers met andere technische vaardigheden en mede door de diversiteit in het team hebben we ook sterke fysieke kwaliteiten, zoals meer kracht en snelheid. Als wij technische spelers in huis hebben zouden we tegen elk team moeten kunnen domineren.

‘Langzamerhand zijn we dat er bij onze jeugdteams in gaan slijpen, en in alle eerlijkheid heeft de A-ploeg tijdens de laatste twee eindtoernooien vaak ook meer balbezit gehad dan de tegenstander. In dat opzicht heeft er al een evolutie plaatsgevonden, maar balbezit is natuurlijk niet de enige graadmeter van succes. We willen een bepaalde stijl hanteren, waarbij er een tactische discipline moet zijn. Want in het verleden hebben we daar moeite mee gehad, met rode kaarten op belangrijke momenten en grote wedstrijden waarin we een voorsprong niet vast wisten te houden.’

Welk effect heeft het succes van alle jeugdteams binnen de Engelse bond gehad?

Southgate: ‘Het heeft ons geloof in eigen kunnen versterkt. Zo’n jaar als we in 2017 hadden, was boven ieders verwachting en zullen we waarschijnlijk nooit meer meemaken. Maar we voelen dat het belangrijk is dat we in die jeugdtoernooien nu kwartfinales, halve finales en finales bereiken. Daardoor ervaren de spelers wat het is om in grote wedstrijden te spelen en om met die druk om te gaan.

‘Om dat te bewerkstelligen hebben we enkele cruciale beslissingen moeten nemen. Eén daarvan is om onze U16 niet meer aan de Victory Shield te laten deelnemen, een jaarlijks toernooi waarbij we tegen Schotland, Noord-Ierland en Wales speelden. Nu speelt de U16 tegen landen als Brazilië, Frankrijk en Spanje. Zodoende is er later tegenover grote landen of toernooien minder angst voor het onbekende. Het toegenomen vertrouwen door het succes van de jeugdteams is belangrijk.

‘De verwachtingen nemen daardoor ook weer toe. Dat kent bijvoorbeeld Duitsland ook, denk ik. Zij komen het veld op met het geloof dat ze goed zullen presteren, want de geschiedenis heeft hen dat geleerd. Dat brengt een andere mentaliteit. En bij grote clubs is het ook niet acceptabel als je niet presteert in grote wedstrijden. Diezelfde mentaliteit moeten we zien te creëren bij Engeland. Uiteraard kost dat tijd.’

Het voorbeeld van Robert Huth

Welke inspiratie hebt u in de afgelopen jaren zoal opgedaan?

Southgate: ‘Bij het vorige WK hebben we elk team op tactische, technische, fysieke en psychologische eigenschappen bestudeerd. We analyseerden bijvoorbeeld de weg die de individuele spelers hadden afgelegd in hun carrière. Wat opviel was dat er een parallel bleek te zijn tussen het aantal gespeelde jeugdinterlands en landen die eerder succesvol waren geweest, zoals Spanje en Frankrijk. Op dat gebied schoten wij tekort. Wij hadden bijvoorbeeld geen U18 en U20. Door simpelweg die twee teams te creëren hadden de jeugdspelers zo’n 20 extra internationale wedstrijden.’

Hoe belangrijk zijn de buitenlandse managers in de Premier League geweest en ook in de manier waarop u Engeland nu wil laten voetballen?

Southgate: ‘Ik denk cruciaal, zeker in het begin met managers zoals Arsène Wenger en Rafael Benítez. Er zijn nu generaties spelers die daardoor op een andere manier zijn geschoold, met meer nadruk op tactiek. Dat helpt die spelers als zij trainer willen worden en automatisch ook weer de volgende lichting voetballers.

‘Een andere belangrijke verandering is dat we enkele jaren geleden het formaat van jeugdwedstrijden hebben veranderd. Voor de jongste leeftijdsgroepen werden de teams en velden kleiner gemaakt, iets dat ook weer een ander soort technische ontwikkeling bevordert.’

In hoeverre is het een voordeel voor andere toplanden dat veel van hun spelers in het buitenland spelen? De Belgische spelers zijn vrijwel allemaal actief in andere competities, waarbij ze verschillende soorten voetbalculturen ervaren.

Southgate: ‘Dat is zeker een positief gegeven. Historisch gezien gaan Engelse spelers niet vaak de grens over. Ikzelf had dat graag gewild, maar ik heb nooit echt de kans gehad om naar het buitenland te gaan. Misschien kwam dat ook omdat ik geen zaakwaarnemer had. Maar je hebt het hier over een bevolking die bij een buitenlandse reis nog steeds op zoek gaat naar een English breakfast, haha. Toen ik trainer was van Middlesbrough kwam de Duitser Robert Huth bij ons. Hij was qua levenservaring veel verder dan veel van de andere jonge spelers. Hij was het huis uit, sprak een andere taal, paste zich aan een andere voetbalstijl aan en deed nieuwe tactische inzichten op. Ik ben er voorstander van dat Engelse spelers die geen kansen krijgen bij hun club naar het buitenland vertrekken.’

Een aantal Engelse internationals op training.
Een aantal Engelse internationals op training.© BELGAIMAGE

Zoals Jadon Sancho en Ademola Lookman die naar respectievelijk Borussia Dortmund en RB Leipzig vertrokken?

Southgate: ‘Precies. Ik vind het dapper van hen. Er zijn nu ook Engelse clubs die goede contacten hebben met clubs in Nederland. Ook voor die spelers is er een kans om nieuwe levenservaringen op te doen. De financiën spelen hierbij natuurlijk ook een rol. Een tijd terug hadden we Engelse spelers in Italië omdat dat toen waarschijnlijk de bestbetaalde competitie in de wereld was. Nu is dat die van ons. Er is een gevaar dat een jonge speler veel kan verdienen maar niet veel speelminuten maakt. Sancho ( 18 jaar, nvdr) speelt nu wedstrijden voor 70.000 man met hoge verwachtingen, hij moet onder druk presteren, omgaan met de consequenties als hij wedstrijden verliest en staat tussen en tegenover oudere spelers.’

Toch neemt u zelf een relatief jonge spelersgroep mee naar Rusland. Bestaat er een gevaar dat de ploeg te onervaren is om tot prestaties te komen?

Southgate: ‘Ja, die kans is er. Wij zouden spelers van 27 of 28 kunnen selecteren die misschien veel ervaring in onze eigen competitie hebben, maar waarschijnlijk het toernooi niet zullen winnen. Dan geven we liever de kans aan jonge spelers in wie we echt geloven. Jongens van wie wij denken dat ze in de komende jaren van wereldklasseniveau kunnen worden. Misschien zijn ze nog niet in staat om het WK te winnen, maar ze kunnen verrassen en verder komen dan men verwacht. We bouwen daarmee iets op en waarborgen de continuïteit.

We zouden spelers van 27 of 28 kunnen selecteren die waarschijnlijk het toernooi niet zullen winnen. Dan geven we liever de kans aan jonge spelers.

Gareth Southgate

‘Als ik naar andere landen kijk die succes hebben, dan zie ik vaak een consistentie in hun denkwijze en systeem. Of ík nu de bondscoach ben of iemand anders, dat moet niet uitmaken in de werkwijze. Het is belangrijk dat er continuïteit zit in onze benadering en dat we op datzelfde pad blijven. Want we zien dat er vooruitgang wordt geboekt.’

Terug trots op Engeland

In 2013 werd door de FA het WK van 2022 in Qatar genoemd als doel om te winnen. Tot die tijd zou er een structuur worden opgebouwd om dat doel te realiseren. Is dat nog steeds de hoofdfocus binnen de nationale ploeg?

Southgate: ‘Dat is een interessante vraag, want op het moment dat de voorzitter ( de inmiddels vertrokken Greg Dyke, nvdr) dat zei, hadden wij zoiets van: ‘Okay, maar wat houdt dat precies in?’ Het is makkelijk om een doel uit te spreken voor een termijn wanneer je zelf waarschijnlijk niet meer in functie bent en dus ook geen verantwoording hoeft af te leggen.

‘Maar om eerlijk te zijn, gaf het ons wel degelijk een focus. Wat waren de stappen die we moesten zetten om daar te geraken? Het hielp ons om plannen te formuleren voor alle elftallen. Als je een doel uitspreekt kun je dingen gaan concretiseren.’

Wanneer is voor u het komende WK een succes?

Southgate: ‘Tijdens het laatste WK kwamen we niet verder dan de groepsronde en het EK liep ook uit op een teleurstelling. Daarna was er in het team een gebrek aan vertrouwen en was er enigszins een vervreemding van het publiek. Die connectie met de supporters is aan het terugkomen, volgens mij zijn ze enthousiast over de jonge spelers. Als we spelen zoals ik denk dat we dat kunnen, dan kunnen we resultaten boeken die voor een opleving zorgt en mensen verrast. Zodat ze weer trots worden om Engeland te volgen. Dat is het eerste streven.

Arsène Wenger
Arsène Wenger© BELGAIMAGE

‘Voor het toernooi zelf is het makkelijk om een verwachting uit te spreken dat we een bepaalde ronde halen, maar dat weten we niet. We moeten eerst de groepsronde zien door te komen en dan zien wat er mogelijk is. Dat is een betere houding dan een angstige mindset waarbij je je afvraagt wat er mis kan gaan.’

Weet u al iets over de formatie waarmee u gaat spelen?

Southgate: ‘Ik denk met drie man achterin, want me willen progressief zijn in balbezit, maar tegelijkertijd hebben we defensieve stabiliteit nodig om dat uit te kunnen voeren. Dat geeft een goeie balans. Veel spelers kunnen hierdoor dieper staan, terwijl er achterin nog steeds stabiliteit is. In de kwalificatie speelden we vaak met twee defensieve middenvelders, maar dat houdt de flow ietwat tegen op het moment dat we in balbezit zijn. Ik denk dat dit systeem past bij het profiel en de leeftijd van de spelers. We hebben creatieve vleugelverdedigers, terwijl het achterin goed staat.’

Halve finale in 1996

U lijkt een goede band met de meeste spelers te hebben. U zou ook liever met Gareth worden aangesproken dan met ‘boss’ of ‘gaffer’?

Southgate: ‘Ik ken veel spelers van mijn periode als manager van U21. Hoe de spelers me aanspreken maakt me niet veel uit. Ik weet niet hoe ze me achter mijn rug noemen, haha, maar wanneer je als coach met jeugdspelers werkt, is het van belang om door te hebben hoe ze in elkaar steken en wat belangrijk voor hen is. Deze generatie is anders dan toen ikzelf als speler begon. Je deed simpelweg wat de coach je opdroeg. Tegenwoordig willen spelers weten waarom je iets doet en wat het voordeel daarvan is. Dat daagt je meer uit; als je geen paraat antwoord klaar hebt, weet je dat je er beter over moet nadenken. Maar als je met een goede motivatie komt, zijn spelers meer bereid om er vol voor te gaan.’

Jadon Sancho: een van de weinige jeugdinternationals die de stap naar het buitenland waagde.
Jadon Sancho: een van de weinige jeugdinternationals die de stap naar het buitenland waagde.© BELGAIMAGE

Vertelt u de spelers weleens over uw eigen carrière? Bijvoorbeeld over het EK 1996, waarin Engeland de halve finale haalde?

Southgate: ‘Om maar een voorbeeld te noemen, Marcus Rashford is van 1997… Wat ik als speler deed is niet echt van belang, haha.

‘Zonder gekheid, ik denk dat ik de spelers door mijn eigen carrière goed kan aanvoelen. Ik weet met welke uitdagingen zij te maken hebben. Maar ik ben geen persoon die aan een groep vertelt wat hij allemaal heeft gepresteerd. Bovendien heb ik niet alles bereikt wat ik had willen bereiken. Ik had meer willen winnen en in grote Champions Leaguewedstrijden willen uitkomen. Maar op het moment dat je stopt besef je dat alles in het leven met een reden gebeurt, en misschien dat dat me heeft geïnspireerd om het als coach nog beter te doen.’

Aidy Boothroyd
Aidy Boothroyd© BELGAIMAGE

‘Vanaf de maan zou je elk team van Engeland moeten kunnen herkennen’

Nadat Gareth Southgate werd benoemd tot bondscoach van Engeland werd zijn positie bij de U21 overgenomen door Aidy Boothroyd, voorheen coach van de U20 en in een verder verleden manager van onder meer Watford. Boothroyd leidde de U21 naar een halve finale op het EK in 2017. Hij vertelt hoe zijn elftal onderdeel uitmaakt van de overkoepelende visie van de FA. ‘Onze filosofie is eigenlijk meer een stijl dan een vaste formatie waarin we willen dat alle teams te herkennen zijn. Als je vanuit de maan neer zou dalen en de Engelse nationale teams zou zien spelen dan zou je de overeenkomsten tussen alle vertegenwoordigende elftallen moeten zien.’ Samengevat ligt de nadruk op technisch goed voetbal. ‘We zijn aanvallend ingestelde teams die attractief voetbal willen spelen.’

Om tot een gestructureerde visie te komen bestudeerde de FA enkele buitenlandse modellen, onder meer in Duitsland, Spanje, Nederland én België. ‘Zij hebben door de jaren heen veel spelers opgeleid in hun 4-3-3-formatie. Het viel mij het meest op dat ze een speelwijze hadden waarbij alle spelers begrepen wat hun rol was in elk van hun posities in het systeem.’

Zoals Engeland op de hoogte is van de algemene visie van de Belgen, zo zullen de Rode Duivels ook goed voorbereid zijn dankzij Roberto Martínez die vele jaren in Engeland doorbracht als speler en trainer. Net als Southgate kent Boothroyd Martínez ook persoonlijk. ‘Roberto kwam ik in het verleden hier in Engeland tegen en ik spreek hem en zijn assistent Graeme Jones nog steeds. Ik denk dat hun grootste probleem is om een keuze te maken welke elf spelers ze zullen opstellen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content