Gary Lineker is inmiddels bijna langer een televisiefiguur dan voetballer. Vandaag/maandag wordt de voormalig aanvaller zestig. Een portret van de man die onlangs weer in het nieuws kwam toen de job van voorzitter van de Engelse FA plots vrij kwam.
Ook journalisten hebben helden. Toen Engeland kandidaat was om het WK van 2006 te organiseren nodigde de Engelse FA wat pers uit om die kandidatuur toe te lichten. Het land had net een leuk Euro ’96 achter de rug; Paul Gascoigneliet ongelooflijke dingen zien en de ploeg kreeg het land achter zich, tot Gareth Southgate in de halve finale de boel vanaf de stip verknalde. De kritiek die hij nu als bondscoach krijgt, heeft daar een beetje zijn oorsprong.
Het kader rond de presentatie van het bid: de finale van de FA Cup, op het oude Wembley. Daags voordien een nog ouder en prestigieuzer kader: diner in Palace of Westminster, met aperitief op het houten terras dat over de Thames uitkijkt met Alex Ferguson en sir Bobby Charlton aan tafel als gastheer. Er zat uiteraard ook een verplicht persmomentje aan vast, dat werd ingeleid door BBC-coryfee en oud-legende Gary Lineker, de enige Engelsman die ooit op een WK topschutter werd. Of we nadien even konden praten? Sure. Die heldere ogen die je aankeken. Starstruck.
Zestig wordt hij maandag, de voetbal- en televisievedette die nagenoeg naadloos van de ene job in de andere stapte. Een man van vele talenten, blijkbaar ook een goeie chefkok, als we Danny Baker mogen geloven. In november 2018 begonnen ze samen aan een podcast. Baker is naast geniaal radio- en televisiemaker, ook a lifelong fan van voetbal. Van Milwall én van Gazza, tevens een intieme vriend. Toen Gascoigne twee jaar na die heerlijke zomer van 1996 niet werd opgeroepen voor het WK in Frankrijk stond Baker op de barricades om zijn vriend te verdedigen.
Hun podcast is een aanrader; Lineker staat in zijn keuken/woonkamer zelf achter de potten. Het is professioneel amateurisme, met nu en dan een verwijzing naar een zoon die meeluistert (in de aflevering over seks voor de wedstrijd wordt gevraagd of hij dit allemaal wel wil horen). Zeventig procent van de tijd vult Baker, de rest is voor Lineker. Geen verhalen over tactiek, veeleer over de ‘intieme details van het leven in en rond het voetbal.’ Lineker toont er zich van zijn beste kant: humoristisch, onthullend, maar de gast vooral de kans gevend om te scoren. The gentle host.
Doelpunten!
Voor de jongere lezers: Gary Lineker is een voetballer; centrumspits uit de tijd dat de velden nog zwaar en modderig lagen, met een carrière van 1978 tot 1994. ‘Managers riepen de hele tijd vanaf de kant: ‘ Hold it up, hold it up‘. Ofwel: ‘Hou de bal bij.’ Maar doe dat maar, wanneer die op en neer botst. Vandaag, met die goeie velden, is dat veel makkelijker.’
Zijn podcast is een aanrader; Lineker staat in zijn keuken zelf achter de potten. Professioneel amateurisme.
Zijn nadeel: Lineker is snel, maar niet groot. Babyface, laat lichamelijk ontwikkeld. De hele podcast door maakt hij er grapjes over: dat hij door moedernatuur niet rijkelijk is bedeeld. Na de titel van Leicester City presenteerde hij Match of the Day in ondergoed en daar voelde hij zich zéér oncomfortabel bij omdat Ian Wright en Alan Shearer de hele tijd lachten; reclame voor ondergoed heeft hij dan ook altijd afgeslagen. Op zijn zeventiende schaamde hij zich nog, in dat hoekje in de kleedkamer, tussen al die echte mannen.
Dat hij de week na zijn debuut weer op de bank zat, vond hij achteraf doodnormaal. ‘Ik was waardeloos.’ Engeland heeft er wel een iconisch beeldmoment aan overgehouden. Zijn vervanger in de spits trok het veld op in witte, lange broekkousen. In die dagen not done: een voetballer moest koukleumen. De legende wil dat de man ze had aangetrokken om zich uit een noodsituatie thuis te redden. Zijn vrouw had de kousen in de auto gevonden en gevraagd naar het waarom. ‘Tegen de kou’, had hij snel verzonnen. De beelden haalden de televisie, maar het verhaal klopt volgens Lineker niet.
Hij rendeerde het beste met een reus naast zich, maar had wel een neus voor goals, dankzij zijn snelheid, intelligentie en speldoorzicht. Leicester City, Everton, Barcelona, Tottenham en Nagoya Grampus Eight waren de vijf profclubs voor wie hij scoorde.
Dat hadden, naar zijn zeggen in, ook andere ploegen kunnen zijn. Toen hij Leicester City verliet, was ook Manchester United geïnteresseerd. Hij koos voor Everton, destijds nog een trapje hoger, en dit tot grote frustratie van Brian Clough die hem eerder al graag naar Nottingham Forest had gehaald. Die club was voor Leicester een regionale concurrent en dus was het voor Lineker uitgesloten om daar te gaan spelen. Dat telefoongesprek ging zo:
‘Hello mister Clough.’
‘Voor jou is het Brian, my son. ‘
‘Wil je naar Forest komen?’
‘Sorry Brian.’
‘Brian? Voor jou is het mister Clough.’
Later zou Sir Alex hem ook eens vragen, toen hij in 1989 door Johan Cruijff bij Barça naar de uitgang werd geduwd. Dat had veel weg van de veiling van een schilderij. In het hotel Princesa Sofia liet Barça op hetzelfde moment vertegenwoordigers van drie teams komen: Fiorentina, Monaco en Genoa. Genoa, toen pas gepromoveerd, bood het meeste geld, maar de trainer hing zo’n verward verhaal op (‘Ken je Maradona? Wel, onze tien is zoals Maradona, maar misschien niet zo goed.’) dat de Engelsman bedankte. Monaco mocht ook gaan; die spraken dreigende taal tegen zijn waarnemer toen ze de concurrentie zagen. En bij Fiorentina vertrokken net Sven-Göran Eriksson en Roberto Baggio waardoor Firenze, een stad die hij zag zitten, plots minder aantrekkelijk werd. Uiteindelijk koos hij dus voor Tottenham.
Hij maakt grapjes dat hij door moeder natuur niet rijkelijk is bedeeld. Na de titel van Leicester City presenteerde hij Match of the Day in ondergoed en daar voelde hij zich zéér oncomfortabel bij.
Overal scoorde Lineker. Voor Barcelona zelfs een hattrick in een Clásico, met nieuwe schoenen; hij had net een duur contract gesloten. Het zijn schoenen met de beste stats ooit, want na die match droeg hij ze nooit meer. Reden: ze voelden loodzwaar aan en… in diezelfde match viel op het einde de zool er gewoon uit. Zijn favoriete schoenen waren Adidas. Tijdens het WK van 1986, toen hij topschutter werd, waren die zelfs zo kapot, dat Adidas ze tot twee keer moest herstellen. Maar een nieuw paar, no way. Dat zou de bijgelovige Lineker nooit hebben gedaan.
Over bijgeloof gesproken: een keer had hij seks op de ochtend van de match. Die avond scoorde hij drie keer. ‘Heb je voor de match erna weer…’, vroeg Baker nieuwsgierig. Lineker: ‘ Shut up, mijn zoon luistert mee.’
Coaches
Vaak komt in de podcast zijn relatie met zijn coach aan bod. Als het slecht ging met Everton nam Howard Kendall de ploeg mee naar de Chinees, waar hij zijn spelers vol goot, in de hoop het tij te keren. Bobby Robson passeert ook vaak de revue. Tijdens het WK van 1990 bereikte Engeland de halve finale, waarin Duitsland de tegenstander was. Bij de tactische besprekingen had Robson de gewoonte om op grote papieren ellenlange scenario’s uit te tekenen. Slaapverwekkend. Toen dat bord op een dag klaar stond, schreef Lineker op het tweede blad war in het groot en er werd onderling gewed dat Robson in de aanloop naar de match direct zou beginnen over de Tweede Wereldoorlog. Inderdaad: ‘ Well, lads, we hebben ze toen geklopt…’ Iedereen begon te lachen en Robson zag waarom toen hij het eerste blad omsloeg.
Heerlijk is ook de anekdote waarbij Robson, al op leeftijd, te gast is in de uitzending van de BBC en zijn telefoon kwijtraakte. Nergens te vinden. Lineker stelde voor hem te bellen. De telefoon ging over, Robson tastte in zijn zakken, nam op, en zei: ‘Ik ben bezig, ik ben op de BBC en zit mijn telefoon te zoeken. Kan ik u straks…’
Tientallen keren komen ook anekdotes over Gazza aan bod. Volgens Lineker in een interview met de Guardian één van de moeilijkste mensen om mee samen te spelen: ‘Geniaal, maar je kreeg de bal slechts in twee omstandigheden: of hij was zelf helemaal dood, of je stond zo gedekt, dat je maar een optie had: de bal terug geven.’
Maar verder: een gouden hart, vol humor. Ooit vertelde hij Baker de volgende anekdote. In 2003 voetbalde Gazza in China. Hij ging er graag naar de zoo om te zien hoe ze de dieren voederden. Op een dag kreeg hij een bewaker met wat geld zo ver dat hij een paardenhoofd aan een tijger mocht geven. Gazza plaagde het beest, dat begon te grommen, en waarop de verzorger hem aanmaande tot actie. Gascoigne zette aan voor een grote zwaai, maar de kop schoot uit zijn handen en belandde… in de vijver van de pinguïns. Een andere keer verstopte Gazza, een hobbyvisser, vis in de auto van Ally McCoist. Die vond er een en dacht van het probleem verlost te zijn. Tot de geur ondraaglijk werd en hij ook een tweede aantrof.
Johan Cruijff is de enige trainer die er tijdens de podcast van langs krijgt. Cruijff moest Lineker niet als voetballer, zette hem op de flank, later op de bank. Toen Barça nog kampioen kon worden, maar in een Clásico moest winnen en dat niet lukte, riep het publiek zijn naam. Cruijff bracht anderen en het publiek joelde. Lineker beet hem toe: ‘Heb je de ballen om me nu te brengen?’ Cruijff draaide zich om en stapte weg. Lineker maakte er nooit een een geheim van dat hij, als hij op de bank zat, altijd hoopte dat zijn concurrent niet zou scoren. ‘Wat je dan wil, is winnen met een owngoal.’
Lineker sloot zijn carrière af in Japan, waar een verkeerde medische diagnose van een teenletsel hem de hele tijd aan de kant hield. Uit dank voor hun inspanningen nam hij er op een dag de fysio’s mee uit eten. Ze brachten hem naar een toprestaurant, waar hij van de specialiteit rauwe octopus proefde. Het nog levende beest werd aan tafel gebracht waar een deel van diens ledematen werden afgehakt en op zijn bord gelegd. Beleefd at hij alles op.
Televisievedette
Kijkers van de BBC zagen de voetballer voor het eerst op het scherm in een rol van analist tijdens de WK-finale van 1986. Maradona kon ten koste van Lineker topschutter worden van het tornooi en die laatste bleef bidden dat het niet zou lukken. De rest van dat duel kon hem geen bal schelen. Lineker leed aan wat Gilles De Bilde soms ook parten speelt: hij wist wel wat van vrijlopen, scoren en aanvallen, maar een verdediging, of een middenveld analyseren… ‘ I can’t analyse football‘, geeft hij toe. Daarom zei een rol als trainer hem niks.
Maar hIj heeft wel flair. En vooral: geen zenuwen. In tegenstelling tot Alan Hansen, die blijkbaar bloednerveus is en nog steeds in elke uitzending voor de eerste vraag hard met de voeten over de vloer schraapt.
De rol van presentator – de ander laten scoren – is hem op het lijf geschreven. Terwijl zijn twee gasten elk een wedstrijd voor hun rekening nemen, bekijkt hij ze allemaal om ze te kunnen inleiden. De intro wordt een paar keer gerepeteerd, voor de uitzending op antenne gaat. Een keer kwam Wolves aan bod en vertelde Hansen tijdens de repetitie een fantastisch verhaal over hoe 150 fans via de kleedkamer van de Reds naar het veld wilden, omdat ze niet aan tickets waren geraakt. Blijkbaar gaf de deur van die kleedkamer uit op straat.
Toen die uitzending live ging, Lineker de kijker verwelkomde en Hansen een voorzetje gaf om zijn verhaal te doen, keek die amper op. Hansen had niet door dat ze op antenne waren en stotterde een paar tellen later een schitterend verhaal helemaal de mist in. Het was een nieuw vak, dat ze beiden moesten leren.
‘ I can’t analyse football‘, geeft hij toe. Daarom zei een rol als trainer hem niks.
Naast host zijn, maakte Lineker, die onlangs een vluchteling in zijn huis liet logeren, ook al documentaires. Eentje ervan bracht hem naar Argentinië, waar Maradona hem liet zitten en hij op de president botste die met hem ging golfen. Carlos Menem hoorde het hele verhaal en belde Maradona. om twee uur, drie uur ’s nachts kreeg Lineker de president aan de lijn. Maradona wilde het wel doen, als de Engelse crew nu direct naar een club kwam.
Komt er nog een laatste carrièreswitch? Het kan. Na het ontslag van Greg Clarke als hoofd van de FA, zijn er een reeks kandidaatopvolgers. Gary Lineker, tot 2025 in principe nog onder contract bij de BBC, is een van de namen die al vielen. ‘Ik ben zeer slecht in het organiseren’, reageerde hij al op de voorzet van Stan Collymore, toen die zijn naam dropte. ‘Maar misschien word ik ooit nog wel oud genoeg om voor een job bij de FA in aanmerking te komen.’
Zestig bijvoorbeeld.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
