Gennaro Gattuso moet Napoli terug naar de Italiaanse top brengen, maar zal dat moeten doen in heel moeilijke omstandigheden. Net zoals bij zijn vorige team, AC Milan. Een portret van de man die grinta belichaamt.
Dit is een reportage dat Sport/Voetbalmagazine bracht op 8 mei 2018.
Sommigen noemden dat het effect- Guardiola: het succes van de Catalaanse coach, die bij het reserveteam van zijn vertrouwde club werd weggehaald en gebombardeerd tot coach van het eerste elftal van Barça, heeft school gemaakt. Op Milanello gelooft men er alvast nog steeds in, ondanks de mislukte overheveling van Filippo Inzaghi van de jeugd van AC Milan naar de profkern.
De iconische oud-goalgetter van San Siro, die nu aan het hoofd staat van Venezia, dat voor de eerste plaatsen strijdt in de Serie B, was Clarence Seedorf opgevolgd, nog zo’n ancien van het prestigieuze Casa Milan. Cristian Brocchi was de derde telg uit de lichting van Carlo Ancelotti die de teugels van de rossoneri in handen nam. Hij was ook de voorlopig laatste, tot het Milanese bestuur Gennaro Gattuso ter hulp riep om de rode lichten te helpen doven die na een mislukt seizoensbegin onder Vincenzo Montella fel waren gaan flikkeren.
Ik heb geleerd tot tien te tellen voor ik iets zeg. Maar dat lukt niet altijd. Soms geraak ik maar aan drie of vier.
‘ Rino heeft uitstekende resultaten behaald aan het hoofd van de primavera ( de U19 van de club, nvdr)’, argumenteerde Marco Fassone, de sportief directeur van Milan, bij de presentatie van Gattuso. Acht overwinningen in twaalf wedstrijden, maar nederlagen tegen Inter en Juventus relativeren die prestatie als je kunt rekenen op één van de beste jeugdploegen van het land. Dus geeft Fassone nog een ander argument: ‘ Rino vertegenwoordigt de geschiedenis. Hij kent het huis, hij heeft bewezen dat hij een man van Milan is.’
Funerarium
De gangen van Milanello hebben inderdaad geen geheim voor Gattuso. Het werkpaard op het middenveld was de favoriete soldaat van Ancelotti, een van de lievelingen van voorzitter Silvio Berlusconi en een van de charismatische gezichten van de Diavolo in de jaren 2000, het laatste Grande Milan. Hij deelde de fameuze kamer 42, de enige met meerdere bedden in het oefencomplex, met Brocchi en Christian Abbiati. Rino heeft het DNA van rood-zwart. Ruim tien jaar na de laatste winst van de Champions League wordt Gattuso dus geroepen om het verleden te doen herleven. Meteen verwijst hij naar de gloriejaren van AC Milan: ‘Wanneer we verliezen moet de sfeer op Milanello op die in een funerarium lijken.’
Doorheen de jaren hing er steeds vaker een begrafenisstemming in Milaan. Na de derde plaats in 2013 eindigde de club nooit meer in de top vijf. Berlusconi draaide de kraan dicht en daarmee werd een verouderde kern onvoldoende vernieuwd. Middelmatige spelers trokken het rood-zwarte shirt aan terwijl Juve de titels opstapelde, de Romeinse reus ontwaakte en Napels het vuur hervond van de jaren met Maradona.
De zesde plaats die vorig seizoen voor de neus van stadsrivaal Inter werd weggekaapt, zorgde voor nieuw optimisme bij de tifosi. Eindelijk weer Europees voetbal – dat was geleden van de uitschakeling in de achtste finales van de Champions League in 2014. Oké, het was dit keer slechts Europa League, maar de fans zagen het als een tussenstap. De nieuwe Chinese eigenaars waren niet met lege handen gekomen. In de zomer werd 195 miljoen euro uitgegeven en om de club leefbaar te houden moest daar een terugkeer in de Champions League tegenover staan. Top drie in de competitie was dus een must.
Van Bonucci tot Cutrone
Eind november 2017 ziet het er niet zo goed uit. Bij de zomerse boodschappen was men een goeie spits vergeten, die nochtans onmisbaar is in een competitie met Gonzalo Higuaín, Edin Dzeko, Ciro Immobile en Mauro Icardi. De Portugese belofte André Silva heeft in zijn eerste jaar aanpassing aan het calcio nodig en Nikola Kalinic is niet uit het beste schuttershout gesneden. En dus besluit Vincenzo Montella zijn nieuwe Milan te organiseren rond de enige fuoriclasse van zijn kern, de elegante Leonardo Bonucci, voor 42 miljoen weggehaald bij Juventus. Gedaan dus met de 4-3-3 die de Spanjaard Suso tot een van de beste offensieve spelers uit de Laars had gemaakt. In de plaats kwam een driemansverdediging geknipt voor de kwaliteiten van Bonucci, de laatste libero van de 21e eeuw. De tegenaanval verloopt verzorgd, maar levert weinig echte kansen op. Na drie maanden en zes nederlagen acht het bestuur de tijd rijp voor een grote schoonmaak op de trainersbank.
Gattuso komt naar Milanello met het aura van een levende legende. Zijn uitstraling volstaat om Bonucci uit zijn comfortzone te halen en hem in een meer klassieke viermansverdediging in te passen. Rino keert terug naar een 4-3-3, met Suso en de getalenteerde Hakan Calhanoglu als valse flanken. Hun gebrek aan diepgang wordt gecompenseerd door de infiltraties van de sterke Frank Kessié en het Inzaghi-achtige spel van jeugdproduct Patrick Cutrone, die voor de goals moet zorgen. Op de velden van Milanello verdubbelt Rino de trainingsarbeid en wijst hij het gebrek aan fysieke voorbereiding onder zijn voorganger met de vinger. De spelers staan vierkant achter hem. Bonucci vertelt hoe Gattuso ‘goesting en passie overdraagt’ en Kessié beweert: ‘Onder hem werken we veel harder, vooral op tactisch vlak.’
Grieks epos
Sinds zijn komst moet Gattuso vechten tegen het beeld dat hij alleen uit grinta zou bestaan. Maar al snel gaat het over zijn trainersopleiding in Coverciano en de modellen van Ancelotti en Marcello Lippi. Door Renzo Ulivieri, de directeur van de prestigieuze Italiaanse trainersschool, wordt hij voorgesteld als ‘een leerling die dorstte naar kennis’.
Zijn eerste avontuur op de bank was bij het Zwitserse Sion, waar hij enkele maanden speler-trainer was, maar zonder veel succes. Zijn tweede carrière ging pas echt van start in Griekenland, bij OFI Kreta. ‘Voor ik in Heraklion ging werken, wist ik bijvoorbeeld niet hoe ik een driemansverdediging moest opstellen. Ik heb gestudeerd en ik ben veranderd. Dat was de belangrijkste ervaring uit mijn trainerscarrière tot nog toe.’
Het werd ook een pijnlijke ervaring door de financiële problemen van de club. Maar ook daar smeedde hij een hechte groep. Voor de feestdagen leende hij zelfs geld aan sommige spelers, die vanwege die financiële moeilijkheden geen geld hadden voor een vliegticket om hun familie met Kerstmis te bezoeken. Enkele weken daarvoor had hij nochtans zijn ontslag gegeven, maar hij kwam terug op die beslissing toen 300 fans voor zijn huis de nacht doorbrachten om hem te smeken nog langer te blijven.
Compromisloze inspanningen
‘Toen ik nog speelde, sprak ik recht voor de raap’, erkende Gattuso in een interview met El País over de moeilijkheden van zijn nieuwe rol. ‘Nu heb ik geleerd tot tien te tellen voor ik iets zeg. Maar dat is niet altijd gelukt. Soms geraak ik maar aan drie of vier.’ Door zijn vrijmoedigheid kon hij zich wel laten gelden in de kleedkamer van Milan, zijn charisma was onontbeerlijk om de manschappen aan het werk te zetten. Vooral Suso leefde op bij de terugkeer naar een 4-3-3, die vooral verdedigend sterk staat (13 tegengoals in 15 gespeelde wedstrijden in 2018).
Gattuso stelt zich nochtans graag voor als een offensieve coach. Tijdens zijn verblijf op Kreta bevestigde hij ‘een atypische trainer’ te zijn: ‘Als speler was ik immers iemand die ballen afpakte, maar nu heb ik graag dat mijn ploegen aanvallend voetballen en risico’s nemen met veel mensen voorin.’ Pisa, de eerste Italiaanse club waar hij op de trainersbank plaatsneemt, doet hij naar de Serie B promoveren. Maar het jaar nadien kampeert zijn team vooral op de eigen helft en zorgt het voor een erg buitengewone prestatie door drie speeldagen voor het einde al zeker te zijn van degradatie naar de Serie C met… slechts 29 tegengoals in 39 matchen. De Pisani staan laatste maar hebben wel de beste verdediging van de competitie.
‘Ik heb liever de bal’, werpt Gattuso tegen, wanneer de eerste – vleiende – vergelijkingen met Diego Simeone opduiken. Beide mannen hebben het nochtans voor compromisloze inspanningen. In het boek Codice Gattuso, met daarin heel wat anekdotes uit de carrière van Rino, lezen we: ‘Een training wordt nooit overgeslagen, zelfs niet bij een aardbeving.’ Afzien hoort erbij voor de coach die zich dagelijks vijf milligram cortisone moet inspuiten wegens een ooginfectie.
‘Ik had liever dat ze me met een mes staken dan dat ze een goal tegen mij maakten’, laat Gattuso optekenen na zijn eerste match op de bank van Milan. Die eindigt met de fantastische gelijkmaker van doelman Alberto Brignoli, die aan de bescheiden promovendus Benevento een eerste punt schenkt na een serie van veertien nederlagen.
De psychologische schok laat nog een maand op zich wachten, tot 27 december en de derby van Milaan in de Coppa Italia. Met een 1-0-zege tegen Inter verzekert de Diavolo zich van een plaats bij de laatste vier. Sindsdien konden alleen Arsenal (tweemaal), Juventus en… Benevento (weer zij) Milan een nederlaag aansmeren. Gattuso is misschien niet de nieuwe Guardiola, maar hij is alvast geslaagd in één missie: komaf maken met de maandagse begrafenisstemming op Milanello.
Kletsen
De vertrouwde scène na overwinningen van AC Milan heeft ondertussen iets van een vreemde traditie gekregen: na 90 minuten die met succes bekroond worden, vormt de bende van Gennaro Gattuso een kring rond haar trainer en elke speler mag een klets geven op het hoofd van de voormalige nummer 8 van Milan.
‘Ik wil mijn spelers gewoon gelukkig maken’, vertelde Rino op de Italiaanse tv toen hij een vraag kreeg over de scène na de zege tegen Lazio. ‘Vooral de spelers die kwaad op mij zijn omdat ze op de bank zitten. Zo kunnen ze me dat betaald zetten.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
