De EK-finale tussen West-Duitsland en Tsjechië in 1976 kende twee primeurs voor een finale: een strafschoppenreeks en de panenka. Dat laatste was geen ingeving van het moment, maar werd al jaren ingeoefend door Antonin Panenka.
Zeggen en schrijven 20 juni 1976. Voor de allereerste keer wordt een groot toernooi beslist met strafschoppen. De twee (on)gelukkigen: Tsjechoslowakije en West-Duitsland. Zijn trappen elfmeters om de Europese titel. Na acht perfecte exemplaren is het Uli Hoeneß die als eerste bezwijkt onder de druk. En dus zijn alle ogen gericht op het nummer zeven van Tsjechoslowakije: Antonin Panenka. Hij weet perfect wat hij zou doen.
We gaan even terug in de tijd. Naar 1974. Antonin Panenka mag in een competitiewedstrijd van zijn Bohemians Praag een strafschop nemen tegen Plzen. De talentrijke middenvelder mist, maar geen paniek. De strafschop mag door een loopfout hernomen worden, maar… Panenka mist opnieuw. En hoewel de middenvelder later in de wedstrijd nog wel een penalty zal scoren, zit hij in zak en as. Hoe kan je nu twee strafschoppen op rij missen? Tijd om te trainen.
Slachtoffer van dienst was de doelman van Bohemians, Zdenek Hruska. Hij moest vanaf nu elke training nablijven om met Panenka te oefenen. Om het wat spannend te maken wedden de twee om bier, chocolade en cash geld. Wat bleek? Hruska was een specialist. De keeper werd dikker en dikker, de rekening van Panenka leger en leger. Het moet toch simpeler kunnen?
En dus begon Panenka na te denken, diep na te denken. Een doelman kiest bijna altijd een hoek, dus… Het midden ligt open! Maar, wat als de doelman te traag weg is en met een beenveeg redding kan brengen? Traag in het midden, dat moet het worden. Panenka testte zijn theorie uit met Hru¨ka en het bleek wonderwel te werken. Hij perfectioneerde zijn techniek en zijn aanloop en kon de keeper er keer op keer van overtuigen toch te duiken. De middenvelder probeerde het tenslotte ook in oefenwedstrijden en zelfs in de competitie. Zijn strafschop was een wondermiddel.
Terug naar 1976. Met bijzonder veel vertrouwen stapt Antonin Panenka richting de stip. De nationale doelman van Tsjechoslowakije doet bijna in zijn broek. Ook hij weet wat Panenka van plan is. Maar de Tsjech twijfelt niet. Hij begint aan zijn lange aanloop en stift de bal naar doel. Sepp Maier, de West-Duitse doelman, is al lang onderweg naar de hoek en kan enkel reddeloos de bal verder in doel kijken. Tsjechoslowakije is Europees Kampioen en dat dankzij de geniale Antonin Panenka en zijn strafschop. De kroon op liefst twee jaar hard labeur.
Door Pieter Van Walleghem en Gert Segers
