Het project van Juan Mata: ‘Het voetbal kan miljoenen levens veranderen’

© reuters

De Spaanse international van Manchester United lanceerde in augustus een project dat iedereen in het voetbalwereldje ertoe wil aanzetten om één procent van zijn salaris te schenken aan een fonds dat de wereld wil veranderen. Zijn doel is een wereldwijde beweging op gang brengen.

Juan Mata (29) is niet alleen bijzonder omdat hij bij Manchester United gespeeld heeft, 42 selecties telt bij de Spaanse nationale ploeg of met zijn clubs (Chelsea, Man U en Valencia waar hij debuteerde als prof) en zijn land grote internationale titels gewonnen heeft: een WK (2010), een EK (2012), een Champions League (2012) en twee Europa Leagues (2013 en 2017). Hij is ook speciaal omdat hij op zijn eentje naar de interviewafspraak komt, zonder makelaar of persverantwoordelijke, omdat hij zich driemaal excuseert omdat hij twee minuten te laat is en hij dat nog eens doet aan het einde van het gesprek, hoewel dat tien minuten langer geduurd heeft dan voorzien.

Maar de middenvelder van de Red Devils verraste van de zomer toch vooral door een initiatief dat opgemerkt was in het vaak nogal egocentrische wereldje van het voetbal: in een open brief op de website ThePlayersTribune beloofde de Spaanse international om één procent van zijn netto salaris (dus 80.000 euro per jaar op een totaal inkomen van 8 miljoen) te schenken aan het project Common Goal, een stichting die liefdadigheidswerken groepeert die de sociale ontwikkeling van kansarme jongeren willen bevorderen. ‘Een klein gebaar, maar als iedereen het zou doen, maakt het een wereld van verschil’, legt hij uit.

In een hotel in Manchester vertelt Juan Mata over zijn inspiratiebron, zijn diepe overtuiging en zijn doelen.

Was je aanwezig op het huwelijk van Lionel Messi afgelopen zomer?

Juan Mata: ‘Neen.’

De Argentijnse media onthulden dat de 260 genodigden voorgesteld was om een donatie te doen aan een goed doel, maar dat het alles samen slechts 9500 euro had opgebracht – dat is minder dan 40 euro per man. Ook al zou het werkelijke bedrag rond de 24.500 euro liggen, aangezien een andere vereniging bekendmaakte dat ze 15.000 euro ontvangen had, dan schept dat toch nog een bedenkelijk beeld van voetballers. Wat denk jij daarvan?

Mata: ‘Ik heb daarover gehoord, ja. Maar ik ben niet iemand die commentaar geeft op wat een ander geeft of niet geeft. Ik weet zelfs niet of het allemaal waar is, dus ik zeg er liever niks over.’

Voetballers hebben niet de reputatie van erg vrijgevig te zijn. Merk je dat in de realiteit ook?

Mata: ‘Voor sommigen hebben wij inderdaad dat negatieve imago. Maar veel spelers doen ook dingen zonder dat publiek bekend te maken en waarvan niemand dus weet heeft. In het specifieke geval van Common Goal was het belangrijk om dat initiatief bekend te maken en er publiciteit rond te maken, opdat zoveel mogelijk mensen er zouden kunnen aan deelnemen. Dat is toch het doel.’

Hoe is dat project ontstaan?

Mata: ‘Uit mijn samenwerking met Street Football World, een ngo die werkt met heel wat verenigingen die een link hebben met voetbal. Met de stichter Jürgen Griesbeck, een Duitser die half Colombiaans is, heb ik een gesprek gehad en we waren het snel eens over het idee dat we hebben van voetbal, niet alleen als sport maar als een sterk middel om mensen te verenigen. We wilden iets doen dat mooi en efficiënt was en dat hielp op wereldvlak. Hij met zijn ervaring en zijn manier om voetbal te begrijpen als een instrument voor sociale ontwikkeling, en ik met mijn positie in het centrum van het profvoetbal.’

Common Goal bestaat erin dat men één procent van zijn salaris afstaat…

Mata: ‘Eén procent, dat lijkt niet veel, noch voor jou, noch voor mij. Maar als je al die één procenten van ons allemaal optelt, dan betekent dat een enorme hulp. Ik heb in juni een reis naar India gemaakt, om er een van de organisaties te bezoeken waar Street Football World mee samenwerkt in Mumbai. Dat was een shock. Echt waar. Om te beginnen zie je daar extreme economische omstandigheden vlak bij elkaar: een luxehotel en een sloppenwijk kunnen er op enkele meters van elkaar liggen. Ik heb mensen ontmoet die nauwelijks iets hebben om van te leven, maar die geestelijk en spiritueel toch heel rijk zijn en een ongelooflijke capaciteit hebben om te genieten van wat ze wel hebben zonder zich op het materiële te focussen. Ik heb mensen gezien die in precaire omstandigheden leven, maar ik heb ook gemerkt dat er mensen bestaan die hulp bieden en zo echt een impact hebben. Tussen mijn gesprek met Jürgen Griesbeck en die reis is het idee ontstaan om Common Goal op weg te helpen.’

Hoe werkt dat project concreet?

Mata: ‘Het vertrekt vanuit spelers zoals ik en anderen die zich er ook al achter geschaard hebben. Zij storten allemaal één procent van hun salaris in een gemeenschappelijk fonds en zeggen dat specifiek toe aan een van de werken die aan het project gelinkt zijn, hetgeen waar ze zich zelf het meest in herkennen. Mijn idee en mijn doel uiteraard is dat het transparant en efficiënt is en dat het echt een impact heeft. Dat is het belangrijkste. Het uiteindelijke doel is dat niet alleen voetballers meedoen, maar om het even wie van voetbal houdt of deel uitmaakt van het profvoetbal, zoals trainers, clubs, liga’s, bonden… Het doel is om één procent van de totale omzet van het profvoetbal aan wereldwijde hulpverlening te besteden. Dat zou van het voetbal echt een sociaal instrument maken. We hebben er al over gepraat met instanties in het voetbal die beslissingsmacht hebben. Het idee is dat het op den duur niet iets vrijblijvends is, maar echt een gewoonte. Dat de mensen Common Goal kennen en weten dat één procent van de winst die een club maakt of die een voetbalactiviteit opbrengt daar naartoe gaat. We willen dat iedereen er deel van uitmaakt.’

Niet alleen grote namen

Bij de lancering van het project zei je dat je van start wou gaan met ‘een elftal spelers’. Hoever sta je?

Mata: ‘We zijn al met meer dan twintig. Momenteel hebben we alleen Mats Hummels, Giorgio Chiellini en de Amerikaanse speelsters Megan Rapinoe en Alex Morgan bekendgemaakt, maar in de komende weken zullen er nog bijkomen (na het interview volgden ook nog de Duitsers Serge Gnabry en Dennis Aogo, de Australiër Alex Brosque, coach Jürgen Nagelsmann van Hoffenheim, de Turkse international Hasan Ali Kaldirim en enkele anderen, nvdr). We willen niet alleen grote namen, we willen ook tonen dat het een globaal project is, dat alle continenten aangaat. De bedoeling is dat elke speler in zijn land en bij zijn ploegmaats optreedt als een soort ambassadeur, zodat er zoveel mogelijk mensen bij betrokken geraken.’

Na twee maanden waren jullie met een twintigtal. Had je gedacht dat het sneller zou gaan?

Mata: ‘Neen, ik heb er vertrouwen in. Ik denk dat de gesprekken en de aankondigingen ertoe zullen leiden dat nog anderen volgen. Sommigen zijn direct naar ons toe gekomen. Half augustus kwam er eenvoudigweg een mail binnen. Die was verstuurd door Giorgio Chiellini. Hij zei ons dat hij graag wilde meedoen. We hebben via Skype een gesprek met hem gehad en de zaak werd beklonken. Ook Mats Hummels is zelf naar ons toe gekomen.’

Je hebt er allicht ook al over gepraat binnen je club Manchester United…

Mata: ‘Inderdaad, ik heb er met een groot deel van de kleedkamer over gesproken. Maar het project begrijpen is één ding, er deel van uitmaken is nog wat anders. Wij, spelers, leven vaak in een helse routine van een wedstrijd op zondag, nog één op woensdag, dan weer zaterdag, vrijdag, de nationale ploeg… We zijn bezig met wedstrijden, met trainingen, met wat we allemaal moeten doen… het is niet gemakkelijk om even te stoppen, afstand te nemen en na te denken over zo’n beslissing. Ik wil niemand verplichten om zich bij ons aan te sluiten of iets te doen dat hij niet aanvoelt. En uiteraard ga ik niet de namen geven van de spelers met wie ik gesproken heb en die niet wilden meedoen.’

Heb je geen negatieve reacties gekregen? Zoals: laat me met rust met die toestanden.

Mata: ‘Jawel, maar niet zó negatief. Eerder in de aard van: mja, ik zie nog wel… Dat begrijp ik ook wel.’

Samenwerking & solidariteit

Sinds wanneer geef jij geld aan liefdadigheidsinstellingen?

Mata: ‘Dat weet ik niet precies. Ik heb een en ander gedaan zonder dat publiek te maken. Solidair zijn, dat zit bij ons in de familie: mijn ouders, mijn grootouders en vooral mijn zus. Begrip van het leven begint voor hen bij samenwerking en solidariteit. Met dat idee ben ik ook opgegroeid: je onderdeel voelen van een maatschappij, van een generatie, daardoor ontwikkel je empathie jegens de ander en voel je je bevoorrecht dat je geboren bent waar je geboren bent.’

Je spreekt geregeld over je zus…

Mata: ‘Ze reist al jaren de wereld rond om voor een ngo te werken op verschillende domeinen: gendergelijkheid, het verbeteren van de levensomstandigheden van kinderen in ontwikkelingslanden… Wat zij doet is haar leven invullen met de roeping om te helpen, samen te werken en solidair te zijn. Om een diepere betekenis te geven aan wat we doen. Zij is misschien wel mijn grote motivatiebron om te doen wat ik doe: ik zie hoe ze veel mensen weet te helpen… Dankzij bepaalde omstandigheden leid ik een heel geprivilegieerd leven. Als voetballer kun je een mening hebben, een stem die gehoord wordt. Als je spreekt, luisteren de mensen.’

Merk je die bereidheid om je te engageren bij de meeste andere spelers? Men zegt weleens dat jullie niet weten wat er in de echte wereld omgaat.

Mata: ‘Ja en neen. Er zijn spelers die inderdaad hun hele leven in de cocon van het voetbal zitten en daar niet buiten kijken, maar er zijn er ook die weten wat het is om weinig te hebben. En die beseffen hoe het voetbal een leven kan veranderen.’

Als je aan de mensen die je tegenkomt vertelt dat je voetballer bent, wat is hun reactie dan?

Mata: ‘Je hebt twee soorten reacties. Ongeloof komt het vaakst voor: ‘Is dat echt? Waar speel je? Bij Manchester United? Neee! Ongelooflijk! Wat een geluk heb jij!’ De andere, die ik onterecht vind, is een reactie van afkeer: ‘Ha, jij bent een voet-bal-ler…’ Die mensen denken dat je niks anders kunt omdat je voetbal speelt.’

Voel je jaloezie bij die mensen?

Mata: ‘Er zijn soms negatieve reacties op de bedragen waarover gesproken wordt, de transfers, al die negatieve zaken die aan het voetbal gelinkt kunnen worden. Maar ik ben ervan overtuigd dat de waarden van het voetbal en de economische capaciteit ervan een motief kunnen zijn voor een grote sociale verandering zoals men nog nooit heeft gezien. Die capaciteit kunnen we echt op een positieve manier aanwenden.’

Antoine Maumon in Manchester

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content