Het voetbal heeft een probleem met pijnstillers

Volgens onderzoek in Duitsland zijn prof- en amateurvoetballers veel te afhankelijk van pijnstillers. ‘Ibuprofen wordt uitgedeeld als Smarties.’

Het onderzoek is een gezamenlijk project van tv-zender ARD en Correctiv, een non-profit newsroom voor onderzoeksjournalistiek.

Dezer dagen worden de resultaten in Duitsland naar buiten gebracht en die zijn ronduit alarmerend. Pijnstillers worden in het Duitse voetbal in hoge dosissen genomen, zowel voor wedstrijden als voor trainingen.

‘De afgelopen veertien jaar heb ik gezien dat Ibuprofen uitgedeeld wordt als Smarties’, zegt Neven Subotic, de verdediger die bij Borussia Dortmund voetbalde en nu bij Union Berlin actief is. Hij is niet de enige, heel wat spelers vertelden aan ARD en Correctiv over deze praktijken.

Ook heel wat ex-voetballers komen aan het woord. Jochen Kientz (47), nu sportdirecteur bij de derdeklasser Waldhof Mannheim, geeft toe: ‘Ik heb er zeker mee overdreven.’ Zijn voetbalcarrière bracht hem naar Spanje en in Duitsland speelde hij bij Hamburger SV, 1860 München en Hansa Rostock. ‘Het put je lichaam uit en je draagt er nog jaren de gevolgen van.’

Overmatig gebruik van pijnstillers kan immers schadelijk zijn voor het hart, de nieren en de maag. Het kan ook het genezingsproces van blessures in die mate vertragen dat ze chronisch dreigen te worden.

De rol van de teamarts

Uiteraard heeft de teamarts in deze materie een grote verantwoordelijkheid. Dat vindt ook Thomas Frölich, clubdokter bij eersteklasser TSG Hoffenheim. Als spelers hem vragen naar een pijnstiller, geeft hij die niet zomaar. ‘Ik vraag hen eerst waarom ze er één nodig hebben. Als het antwoord is: ‘omdat ik het altijd genomen heb’, dan moet je hem proberen er van af te brengen.’

Maar, zo ontdekten de onderzoekers, het is niet altijd de teamarts die het laatste woord heeft. Dat was ook een van de bevindingen op een conferentie van de Duitse voetbalbond voor medisch personeel in januari van dit jaar.

Een van de lezingen daar ging over een onderzoek naar de normen die gehanteerd moeten worden om te beslissen wanneer een speler mag terugkeren uit blessure. De meeste clubs hebben zich akkoord verklaard met die normen, maar in werkelijkheid gaat het er anders aan toe.

Teamartsen gaven in het onderzoek aan dat spelers en trainers vaak het ‘proces proberen te verkorten’. Medisch advies wordt in de wind geslagen. Trainers lachen er zelfs soms mee en zeggen: ‘Het kan me niet schelen, ik wil hem twee maanden eerder terug.’

Spelers willen dat zelf soms ook of soms wordt het simpelweg van hen verwacht. Dat trainers medisch advies negeren, is alleszins niet uitzonderlijk.

Prestaties verbeteren

In het kader van hun onderzoek hebben ARD en Correctiv ook voetballers – profs en amateurs – ondervraagd. In totaal kregen ze antwoorden van 1142 spelers. 47 procent zegt meerdere keren per seizoen pijnstillers te nemen, 21 procent meerdere keren per maand of zelfs nog regelmatiger.

De redenen om de pijnstillers te nemen, gaan verder dan het verzachten van pijn. 42 procent van de spelers geeft aan dat ze er de prestaties mee hopen te beïnvloeden: ze willen hun weerstand verhogen, zich zekerder voelen en hun hoofd leegmaken. Sommigen zeggen openlijk dat ze er hun prestaties mee willen verbeteren.

Thomas Frölich van Hoffenheim heeft er zo zijn mening over: ‘We zeggen vaak dat doping is wat op de lijst staat, maar doping is eigenlijk alles wat op een onnatuurlijke manier, dus afgezien van training en voeding, de prestaties bevordert.’

Ex-profvoetballer Tim Göhlert (35), die nu praktiserend geneesheer is, windt er ook geen doekjes om: ‘Het komt er eigenlijk op neer dat je je brood verdient door in het weekend te voetballen, zeker als profspeler. Een pijnstiller helpt je om meer te trainen in de week, om zelfs beter en met minder pijn te trainen.’

Doping of niet?

Volgens de antidopingcode van het WADA (het Wereldantidopingagentschap) kan een middel op de dopinglijst komen als het ‘de sportprestatie verbetert, een gezondheidsrisico inhoudt of de geest van de sport geweld aandoet’. Voldoet een middel aan twee van deze criteria, dan moet het, volgens het WADA, zeker op de lijst van verboden producten komen.

Voor pijnstillers is dat niet het geval. Dat is de mening van Olivier Rabin, wetenschappelijk directeur van het WADA: ‘Algemeen wordt aangenomen dat pijnstillers niet prestatiebevorderend zijn. Een gezondheidsrisico? Deze middelen worden overal gebruikt in onze maatschappij. En als ze genomen worden volgens de aanbevelingen van de fabrikant, dan vormen ze geen risico.’

Hans Geyer, een antidopingonderzoeker uit Keulen, is het daar niet mee eens. Voor hem is het misbruik van pijnstillers in de sport een vorm van doping. ‘Als je pijnstillers neemt, kan je beter presteren dan normaal het geval zou zijn. En pijnstillers kunnen serieuze neveneffecten hebben.’ Hij vindt dat het gebruik van pijnstillers ook indruist tegen de sportethiek. ‘Als je alleen kan sporten na het nemen van pijnstillers of medicatie, dan is dat erg vreemd.’

Neven Subotic vindt dat er meer gedaan moet worden om iedereen bewust te maken van de problematiek. ‘Voor zover ik weet, doen clubs daar niet veel rond, omdat ze onder druk staan om een speler zo snel mogelijk weer fit te krijgen.’

Fritz Keller, de voorzitter van de Duitse voetballer, vindt de resultaten van het onderzoek ‘choquerend’ en wil er iets aan doen. ‘We moeten absoluut het bewustzijn verhogen door opleiders en trainers in te schakelen.’ Over amateurvoetbal zei hij dat het daar de bedoeling is ‘om jezelf fit te houden, niet om je gezondheid om zeep te helpen’.

Meer informatie op www.kickonpills.com