Het WK 2022: FIFA’s fata morgana in de woestijn

Vanavond weten de Rode Duivels tegen wie ze moeten aantreden in de kwalificaties voor het WK van 2022 in Qatar. Die wereldbeker zal een spektakel worden in een feeëriek decor. Maar welke prijs wordt daarvoor betaald?

Oogverblindend, adembenemend, wonderbaarlijk. De schoonheid van de stadions die Qatar gebouwd heeft voor het WK 2022 is onovertroffen. Spelers, supporters en journalisten zullen zich over twee jaar in een sprookje van duizend-en-een-nacht wanen. Het ontwerp van het Al Bayt Stadium, bijvoorbeeld, is geïnspireerd op een traditionele tent uit de Arabische wereld. De zeilen van de typische dhowboten, die gebruikt worden door parelvissers in de Perzische Golf, zijn dan weer terug te vinden in de architectuur van het Al-Janoub Stadium. En het Al Thumama Stadium moet een ghafiya voorstellen, een hoofddeksel dat veel mannen in de Arabische wereld dragen. Zo heeft elk van de acht WK-stadions wel zijn eigen verhaal.

Eén zaak is duidelijk: kosten noch moeite werden gespaard. Ook de verkeersinfrastructuur in het land kreeg in een recordtempo een upgrade. Op het WK voor clubs vorig jaar konden supporters al gebruikmaken van het gloednieuwe, state of the art metronetwerk in de hoofdstad Doha.

‘Qatar 2022 zal miljoenen mensen voor de eerste keer laten kennismaken met het Midden-Oosten en de Arabische wereld’, zegt Hassan Al Thawadi, secretaris-generaal van het organisatiecomité van het WK 2022. ‘Het zal hen helpen om ons beter te begrijpen en om een aantal vooroordelen weg te nemen die mensen over ons land of onze regio hebben. We zijn heel blij om de wereld in 2022 te mogen verwelkomen.’

Ook Gianni Infantino put zich uit in superlatieven over de organisatie van het toernooi. De FIFA-voorzitter bracht enkele weken geleden een bezoekje aan Doha en hij vergaapte zich aan de pracht en praal. Hij is er zeker van dat fans van over de hele wereld straks getuige zullen zijn van ‘het beste WK ooit’.

Collateral damage

Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn in de Qatarese woestijn. Amnesty International kwam een tijdje terug op de proppen met een rapport dat niet mild was voor Qatar. De teneur van het document: het land heeft verregaande arbeidshervormingen doorgevoerd, maar die worden te weinig toegepast. Duizenden arbeiders zijn daardoor nog steeds het slachtoffer van misbruik.

Uit eerder onderzoek van de mensenrechtenorganisatie bleek ook al dat zo’n honderd arbeidsmigranten zeven maanden lang geen loon hadden gekregen bij het bouwen van een van de WK- stadions. ‘Dat illustreert nog maar eens hoe gemakkelijk het is om arbeiders uit te buiten in Qatar, zelfs wanneer ze werken aan een van de kroonjuwelen van de Wereldbeker’, zegt Steve Cockburn van Amnesty International.

De organisatie richt zijn pijlen ook op de wereldvoetbalbond. ‘Als de FIFA de afgelopen jaren zijn invloed had gebruikt om Qatar naar hervormingen te pushen, dan hadden we nu die schadelijke verhalen niet gehoord’, aldus Cockburn.

Maar bij de FIFA moet alles wijken voor The Game. Meer, groter en lucratiever zijn er de kernwoorden, de collateral damage wordt er met de Mister Properglimlach bijgenomen.

De arbeiders zijn niet de enige slachtoffers van de alles verslindende machine die de FIFA geworden is. Ook de spelers trekken steeds vaker aan de alarmbel. Ze maken zich zorgen over de steeds drukkere kalender. De Champions League werd al meerdere keren uitgebreid, het WK voor clubs ging van 7 naar 24 teams en volgend seizoen komt er een nieuwe, derde Europese competitie bij. Infantino droomde ook al van een uitbreiding van het WK van 32 naar 48 landen, maar dat werd afgeblazen.

Intussen riep de UEFA ook nog en passant de Nations League in het leven, een toernooi dat het midden houdt tussen officieel en vriendschappelijk voetbal en waar ook een aardige duit mee te verdienen valt. Dat is allemaal goed voor de portemonnee van de nationale voetbalbonden, maar waar ligt de grens?

De coronacrisis heeft dat debat alleen maar aangescherpt. Luka Modric klonk vorige week aan de vooravond van de Champions Leaguematch van Real Madrid tegen Inter niet bepaald vrolijk: ‘We leven in een complexe tijd en niemand vraagt naar de gezondheid van de spelers. Er zijn veel blessures. Het slaat nergens op om nog meer competities te maken, want dan gaan er nog meer spelers gekwetst uitvallen. Ik weet niet wie die matchen dan zal spelen.’

Hij is niet de eerste. Kevin De Bruyne, Jürgen Klopp, Pep Guardiola,… ze stellen zich allemaal vragen bij de recente ontwikkelingen. Ook de FIFPro, de internationale spelersvakbond, roert zich. ‘Het is alarmerend hoe fysiek en mentaal vermoeid spelers al in november zijn’, zei Vincent Gouttebarge, hoofd medische zaken van de FIFPro, onlangs. ‘Ik begrijp dat de meeste supporters denken: ze krijgen veel betaald, ze hebben dus niks te klagen. Maar spelers hebben rust nodig om te voorkomen dat er blessures ontstaan.’

Gewoon doorgaan

Volgende zomer is er het EK. Of dat in twaalf verschillende landen zal doorgaan, zoals voorzien, is nog niet zeker. En het seizoen 2022/23 belooft ook weer propvol te zitten, met een WK dat doorgaat van 21 november tot 18 december. Het toernooi zal als een breuklijn door de nationale en Europese competities lopen. Wat zullen daarvan de fysieke en mentale gevolgen zijn op spelers?

Bij de FIFA blijven ze intussen gewoon doorgaan alsof er niets aan de hand is. Diezelfde strategie werd toegepast na de aantijgingen dat er voor de toekenning van het WK 2018 en het WK 2022 in Qatar FIFA-functionarissen waren omgekocht. Er kwam wel een intern onderzoek en weliswaar werden er een aantal hoge piefen levenslang geschorst, maar volgens de FIFA viel Rusland en Qatar in die materie niks te verwijten. Kortom, fake news. Als je dan zegt dat we straks ‘het beste WK ooit’ gaan meemaken, begin je wel verdacht veel te klinken als een ex-president van de Verenigde Staten…