In de naam van Salah

© BELGAIMAGE
Matthias Stockmans
Matthias Stockmans Redacteur van Sport/Voetbalmagazine en Knack Focus.

Beste speler en topschutter van de Premier League, Afrikaans voetballer van het jaar, de man die Egypte voor het eerst in 28 jaar weer naar een WK trapte. Mohamed Salah katapulteerde zichzelf dit seizoen tot het sterrendom. Wat meteen de vraag opwerpt: op welke planeet heeft hij al die tijd gezeten?

Wanneer Mohamed Salah (25) begin dit jaar in de Ghanese hoofdstad Accra zijn trofee als beste Afrikaanse voetballer van 2017 in ontvangst neemt, draagt hij die erkenning op aan alle kinderen van Egypte. ‘ Never stop dreaming, never stop believing’, speecht hij met die aangeboren glimlach en zachte stem van hem.

De Liverpoolvedette weet waarover hij praat. Elke keer hij de Champions Leaguehymne door een voetbalstadion hoort galmen, mijmert hij even weg naar zijn jeugd in Nagrig. Een klein boerendorpje op 130 kilometer van Caïro. Gelegen in de Nijldelta en bekend vanwege zijn jasmijnbloemen, veelal geëxporteerd voor de productie van parfums. Ook vader Salah Ghaly verdiende de kost in die sector, gecombineerd met een job bij de lokale overheid, net als zijn echtgenote. Kleine Mo liep hele dagen voetballend over straat, met een zogeheten kora sharab, een voetbal gemaakt uit oude sokken. Zijn vader en nonkels, zelf voetballers op een bescheiden niveau, zagen meteen talent in hem. Van het lokale ploegje Nagrig ging het snel naar provinciestad Basioun, vervolgens Tanta. Dromen deed Salah toen al, op Champions Leagueavonden kroop hij samen met zijn leeftijdgenootjes voor de televisie om met de ogen te stelen van zijn helden: Zinédine Zidane, de Braziliaan Ronaldo en Francesco Totti.

Van Saudi-Arabië tot Marokko en Algerije: allemaal zitten ze aan hun scherm gekluisterd wanneer de Farao speelt. Hij verenigt onverenigbaar gewaande landen.

Totti, de keizer van Rome, die later nog even zijn ploegmaat zou worden en die vorige week beteuterd toekeek hoe de Egyptische doelpuntenmachine zijn AS Roma aan flarden speelde op Anfield. Het moet een raar gevoel zijn voor Salah, om op amper tien jaar tijd zo een parcours af te leggen. Van de stoffige landweggetjes in Nagrig naar de spelerstunnel van Anfield, het legendarische stadion van wat altijd al zijn favoriete ploeg was: Liverpool FC.

Niet Lierse maar Basel

Dat succes kwam er niet vanzelf. Toen Mo Salah op zijn veertiende van Tanta City naar de jeugd van eersteklasser Al Moqaouloun overstapte, was dat een beslissing die veel vastberadenheid en opoffering vergde. Elke dag zat Mohamed vier uur heen en vier terug op de bus naar Caïro. Drie of vier keer overstappen. Soms, zo vertelde hij recent in een interview met Four Four Two, ging hij ’s ochtends twee uurtjes naar school, om dan omstreeks 9u30 al richting voetbaltraining te vertrekken.

Bij Arab Contractors, zoals de bijnaam van Al Moqaouloun luidt, werd Salah in de U15 aanvankelijk uitgespeeld als oprukkende linksback. Tot hij eens huilend in de kleedkamer zat na een verloren wedstrijd waarin hij vijf open kansen miste. Zijn coach greep in: voortaan zou Mo als rechterflankaanvaller gebruikt worden. Hij zou er zijn snelheid beter kunnen benutten en frisser voor doel komen. Een gouden zet, de winger werd topschutter in twee jeugdcategorieën tegelijk en op zijn zestiende mocht hij al proeven van eersteklassevoetbal in Egypte. In mei 2010 debuteerde hij met een 1-1-gelijkspel tegen El Mansoura.

Een tweede bepalende moment voor de ontluikende profcarrière volgde twee jaar later. Met de Olympische Spelen in Londen in zicht trok de Egyptische U23-selectie op stage naar Zwitserland. In een oefenpot tegen de Zwitsers mocht Salah aan de rust invallen, hij scoorde prompt twee keer en hielp zijn ploeg zo aan een 3-4-overwinning. De scouts van FC Basel hadden genoeg gezien, Mo Salah stond al langer op hun wenslijst. De Zwitserse topclub bood hem na die interland een contract van vier jaar aan. Slim geanticipeerd, want diezelfde zomer loodste Salah de Farao’s naar de kwartfinales van de Spelen en stond zijn naam in zowat alle scoutingboekjes.

Voor hetzelfde geld was niet Zwitserland maar België de eerste Europese bestemming geworden voor Mo Salah. Lierse SK kreeg eerder in 2012 de kans om de Egyptische tiener in huis te halen, maar voorzitter Maged Samy – met zijn Wadi Degla nochtans goed vertrouwd met de Egyptische competitie – twijfelde. ‘Mo Salah werd ons aangeboden, maar ik durfde niet toe te happen. Zijn looneisen zijn nooit concreet besproken, maar die zouden toch te hoog gelegen hebben voor ons’, vertelde Samy daarover.

De grillen van Mourinho

In Basel had Salah het lastig om zich te integreren. Hij sprak geen Engels en nog minder Zwitserduits. Het duurde tot januari 2013 vooraleer de motor echt begon te draaien, toen zijn landgenoot Mohamed Elneny (eveneens een jeugdproduct van Arab Contractors, nu spelend bij Arsenal) het team kwam versterken en Salah zich niet langer alleen voelde. Gedaan met doelloos door de straten sloffen, zoals hij zijn eerste maanden in Basel beschreef aan Four Four Two.

De stille maar minzame Egyptenaar ontpopte zich op het veld steeds nadrukkelijker tot een matchwinnaar. Zo vertolkte hij dat debuutseizoen nog een belangrijke rol in de succesvolle Europese campagne van FC Basel in de Europa League. Pas in de halve finales werd de Zwitsers een halt toegeroepen door… Chelsea. Salah scoorde wel tegen de Blues en dat deed hij enkele maanden later opnieuw in de twee confrontaties tijdens de groepsfase van de Champions League. José Mourinho wist voldoende: die jongen wilde hij erbij. Ook Liverpool toonde zich dan al zeer concreet, maar wilde niet zo diep in de geldbeugel tasten als de concurrenten uit Londen. In januari 2014 betaalde Chelsea 16 miljoen euro aan FC Basel.

Zijn start bij Chelsea was veelbelovend. Ondanks de scherpe concurrentie van Eden Hazard, Willian, Andre Schürrle en Oscar in het aanvallende compartiment pikte Salah geregeld zijn speelminuten mee en werd hij zelfs enkele keren verkozen tot Man of the Match. Hij leek dicht bij een basisplaats te staan, maar dat was buiten Mourinho gerekend. Tijdens de eerste maanden van het seizoen 2014/2015 kreeg de kwieke flankaanvaller uit Nagrig nog amper speelkansen. Eenzelfde scenario als zich een jaar eerder had voorgedaan met Kevin De Bruyne. Geen verklaring, geen uitleg.

Wat als José Mourinho iets meer geduld had getoond met zijn jonge talenten bij Chelsea? Dan speelden Romelu Lukaku, Kevin De Bruyne en Mohamed Salah nu samen in het shirt van de Blues. Het is een gespreksthema waar analisten en voetbalfans zich graag aan laven nu dat trio verbannen Chelseaspelers excelleert bij andere Europese topclubs. Boegbeeld John Terry nam het onlangs op voor zijn ex-trainer: ‘We hadden een erg sterke selectie, voor jonge spelers niet makkelijk om daarin een plek te veroveren. Die drie talenten konden op dat moment geen meerwaarde bieden, dus je kunt er geen spijt van hebben dat ze verhuurd werden.’

Kevin De Bruyne voetbalde zich een Europese status bij elkaar in Wolfsburg, Lukaku bij Everton, voor Salah werd Italië de ideale tussenstap in zijn rijpingsproces.

Even snel als Bolt

Fiorentina bood hem een eerste hulplijn. In vijf maanden in Firenze, onder de hoede van trainer Vincenzo Montella, kon Mo Salah onmiddellijk het zelfvertrouwen opkrikken. Met 9 goals in 26 wedstrijden en een glansrol in de halve finales van de Coppa Italia tegen Juventus bevestigde hij nog maar eens zijn talent. Na de geslaagde uitleenbeurt keerde de huurling terug naar Londen, waar een gesprek met Mourinho volgde, maar niet met het gewenste resultaat. Salah werd weer uitgeleend, ditmaal aan AS Roma.

In de handen van Luciano Spalletti kwam Salah tot volle wasdom. De Italiaanse tacticus nam de Egyptenaar vaak apart na de trainingen en legde hem uit hoe hij efficiënter de ruimtes kon bespelen als flankaanvaller. Bovendien leerde Salah er voor het eerst een hoge pressing te hanteren en verdedigend mee te denken. In Rome werd hij een completere voetballer. Ook de efficiëntie van zijn techniek en het gebruik van zijn lichaam gingen erop vooruit. Waar hij bij Basel veelal teerde op zijn snelheid en goede schot, leerde Salah nu ook weg te draaien van een tegenstander of zich in een duel te ‘zetten’. Naar het voorbeeld van Eden Hazard en Lionel Messi. Een laag zwaartepunt (hij meet 1m75), korte pasjes, vlotte heupbewegingen en vooral: een verschroeiende versnelling. Die explosiviteit is altijd de basis geweest van zijn voetbalinstinct. Bij Roma, dat hem in de zomer van 2016 voor vijftien miljoen euro definitief overnam van Chelsea, trok Salah tegen zijn ex-ploeg Fiorentina eens een sprint over 70 meter die nadien wetenschappelijk ontleed werd en waaruit bleek dat hij de 100 meter in 10 seconden zou kunnen afleggen. Dat is quasi even snel als Usain Bolt.

Het enige dat nog ontbrak aan zijn gamma was efficiëntie voor doel. Hoewel Salah aan een mooi totaal kwam van 29 goals in 65 wedstrijden voor Roma en er tot beste speler van het seizoen werd verkozen, stond hij nooit te boek als een goalgetter. ‘In één-tegen-éénsituaties met de keeper miste hij te vaak’, vertelde Kevin Strootman, ploeggenoot bij Roma, daarover. Mo Salah was al een sterkhouder en lieveling, zowel in de kleedkamer als bij de fans, maar er ontbrak nog iets.

Het was wachten tot een terugkeer naar de Premier League en de ontmoeting met Jürgen Klopp om dat laatste puzzelstukje te leggen. Scouts van de Reds waren Salah al die jaren nauwgezet blijven volgen en waren ervan overtuigd: de jongen was er klaar voor. Liverpool maakte 42 miljoen euro over aan Roma. Een koopje, zo zou snel blijken…

Moslimambassadeur

Het heavy metal-voetbal van Klopp past Salah als gegoten. ‘Ik sta nu veel dichter bij doel dan bij mijn vorige clubs’, geeft Salah als verklaring voor zijn metamorfose tot killer in the box. Dát, plus de uitstekende wisselwerking met zijn spitsbroers Roberto Firmino – een werker en collectieve denker – en Sadio Mané – een bliksemafleider aan de overkant – maakt dat Mo Salah dit seizoen zelfs gelijke tred houdt met onaardse goalgetters als Lionel Messi en Cristiano Ronaldo.

Afrikaans voetballer van het jaar, met Egypte voor het eerst geplaatst voor een WK sinds 1990, beste speler en topschutter in de Premier League, wie weet straks zelfs de Gouden Schoen voor Europees topschutter en mogelijk een Gouden Bal. Het zal voor Mo Salah bijna onmogelijk zijn om een seizoen als 2017/2018 te evenaren. Maar wat hem, afgezien van die fenomenale statistieken, zo bijzonder en zo populair maakt, is zijn eenvoud. Van huidige ploeggenoten als Mané en Simon Mignolet, tot ex-ploegmaats als Eden Hazard en Edin Dzeko: allemaal loven ze Salah om zijn menselijke kwaliteiten.

Low profile – zijn perfecte dag bestaat uit thuis zitten en met niemand moeten praten, liet hij zich ontvallen op de website van Liverpool FC -, maar altijd goedlachs, altijd luisterend naar de consignes van collega’s, trainers en zelfs clubmedewerkers. Een harde werker op training. Nooit negatief in het nieuws. In dat opzicht zien velen in hem de ideale ambassadeur van de internationale moslimgemeenschap.

Doelpunten viert Salah steevast met twee vingertjes richting hemel en dan een salat – een traditionele manier van bidden binnen de islam. Zijn dochtertje Makka werd vernoemd naar de heilige stad in Saudi-Arabië. Een devoot moslim dus, met een groot hart. Toen Egypte zich in oktober kwalificeerde voor het WK in Rusland, dankzij een late strafschopgoal van Salah tegen Congo, kreeg de Liverpoolvedette een weekje vakantie in een luxevilla aangeboden door Egyptische zakenlui. Hij weigerde. En stelde voor om dat bedrag te doneren aan gemeenschapswerken in Nagrig. Net zoals hij zelf al een school bekostigde in zijn geboortedorp, ambulances kocht voor het plaatselijke ziekenhuis en er elke maand 3000 euro stort in een fonds dat dient voor daklozen en hulpbehoevenden. Toen hij in 2013 trouwde met zijn jeugdliefje Magi was heel het dorp uitgenodigd op het huwelijksfeest.

Van Saudi-Arabië tot Marokko en Algerije: allemaal zitten ze aan hun scherm gekluisterd wanneer de Farao speelt. Hij verenigt onverenigbaar gewaande landen. Dat zoiets ook politieke uitstraling betekent, werd onlangs nog duidelijk bij de presidentsverkiezingen in Egypte. Een betrouwbaar vakblad als The Economist meldde dat op 23 maart liefst één miljoen stemmen naar Mohamed Salah zijn gegaan. Die mensen hadden de naam van de voetballer zelf op hun stembiljetten geschreven uit protest tegen het autoritaire beleid van president Abdul Fatah al-Sisi, die bij gebrek aan tegenstand toch herkozen werd. Een milde vorm van protest gaat echter voort: op de Nederlandstalige Wikipediapagina over Egypte, prijkt de naam van Mohamed Salah als president en zelfs hoofdstad van het land…

Vodafone pikte in op de hype na de WK-kwalificatie en bood zijn klanten in Egypte 11 minuten gratis beltijd aan voor elk doelpunt dat Salah scoort. Ook de fanshop van Liverpool heeft ondertussen het commerciële potentieel ontdekt van die Arabische markt – Egypte alleen al telt bijna honderd miljoen inwoners. De shirtjes van de magische linkspoot gaan als zoete broodjes over de toonbank, vooral die met zijn naam in het Arabisch geschreven boven zijn rugnummer 11.

Op zijn 25e is Mohamed Salah erin geslaagd om na amper één seizoen een icoon van Liverpool te worden. De club waar hij als kind al van droomde. ‘ Never stop dreaming, never stop believing.’

Alex Oxlade-Chamberlain en Roberto Firmino komen hun ploegmakker feliciteren.
Alex Oxlade-Chamberlain en Roberto Firmino komen hun ploegmakker feliciteren.© BELGAIMAGE
Mo Salah met zijn trofee van Player of the Year in de Premier League.
Mo Salah met zijn trofee van Player of the Year in de Premier League.© BELGAIMAGE

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content