‘Lachen met het verhaal van Derksen is typisch voor het voetbalmilieu’

De vrouw wordt in het voetbal nog steeds te vaak als een object behandeld. Dat toonde ook Johan Derksen op een beschamende manier aan, vindt Steve Van Herpe, journalist bij Sport/Voetbalmagazine.

‘Als hij mislukt, dan kunnen ze hem nog altijd in de tuin zetten.’ Jaren geleden vergeleek Johan Derksen Dries Mertens met een tuinkabouter. Mertens antwoordde met zijn voeten: hij is topscorer aller tijden bij Napoli en heeft 102 caps en 21 goals bij de Rode Duivels. Dan moet je zwijgen en in stilte je hoofd buigen.

Het probleem van Derksen is: hij zwijgt niet. Hij houdt ervan om de controverse op te zoeken met stellingen die nergens op gebaseerd zijn. En liefst van al schoffeert hij onderweg zo veel mogelijk mensen.

Want provoceren zit in zijn bloed. Toen hij in 1977 na een bescheiden voetbalcarrière journalist werd bij het weekblad Voetbal International zei hij dat iemand die geen topvoetbal heeft gespeeld, nooit een goed voetbaljournalist kan worden. Hij gaf zo meteen zijn visitekaartje af.

Al als voetballer was Derksen niet onbesproken. Hij was een rauwe verdediger die geen blad voor de mond nam en in de clinch ging met scheidsrechters en bestuurders. Toen hij in 2000 hoofdredacteur werd van Voetbal International, maakte hij in zijn columns brandhout van al degenen aan wie hij zich ergerde, op een vaak beledigende toon. Tot hij met zijn meningen uiteindelijk zijn redactie in de weg zat en clubs met een boycot reageerden, stopte hij met zijn stukjes. Het blad, dat hij met harde hand leidde, ging voor hem boven alles.

Johan Derksen is een liefhebber van blues en zei ooit dat hij na zijn pensioen naar Amerika zou verhuizen. Om zich daar onder te dompelen in de anonimiteit, ver weg van de voetbalwereld. Maar dat gebeurde niet. In plaats daarvan trad hij op als analist in diverse praatprogramma’s.

Er verscheen over hem ook een autobiografisch boek. Een indringend portret waarin hij onder meer spreekt over zijn gewelddadige vader en de tragische dood van zijn eerste vrouw die van een trap was gevallen. Hij vond haar toen hij na een voetbalwedstrijd thuiskwam. Het zijn drama’s die hem tekenden.

Het verkrachtingsverhaal dat hij deze week met pretoogjes vertelde in ‘Vandaag Inside‘ staat niet in dat boek. De anekdote speelde zich af in een voetbalcontext: hij was op stap met de oud-keeper van Veendam, de club waar hij zelf drie seizoenen voetbalde. Dat er met René van der Gijp een andere oud-voetballer aan tafel zat die smakelijk om de schrijnende bekentenis moest lachen, is tekenend. Derksen vergoelijkte zijn daden met te stellen dat het allemaal gebeurde ‘in de tijdsgeest van toen’, maar de vraag is of er sindsdien veel veranderd is in het voetbalmilieu.

Dankzij de metoo-beweging en een aantal moedige vrouwen is er in heel wat sectoren van de maatschappij wat teweeggebracht op dat vlak. Inclusie en gelijkheid zijn geen loze woorden meer.

Alleen in het voetbal lijkt het of de tijd is blijven stilstaan. Want ook nu nog is het aartsmoeilijk om als vrouw overeind te blijven in het voetbalmilieu. Ondanks de inspanningen van een aantal instanties en clubs heerst er nog steeds een seksistisch sfeertje in het wereldje.

Een voorbeeld: Rachel Davis, kinesist bij Harrogate Town (een Engelse club uit de League Two), vertelde een goed jaar geleden aan de BBC hoe ze door de manager aan het team werd voorgesteld. ‘In plaats van te zeggen “dit is Rachel, de nieuwe kinesist” waren zijn woorden “kijk eens wat ik voor jullie meegebracht heb, jongens”. Dat klinkt alsof je een stuk vlees bent.’

Je moet als vrouw een dikke huid hebben om in het mannenvoetbal te werken, anders ga je eraan ten onder. Het is dan ook geen wonder dat er heel weinig vrouwen actief zijn in het voetbal, en al zeker niet in topfuncties. In een sport die op zoveel vlakken de laatste jaren enorm geëvolueerd en gemoderniseerd is, wordt de toon nog altijd hoofdzakelijk gezet door mannetjesputters.

In Israël staat Avram Grant, de ex-coach van onder meer Chelsea, terecht voor aanranding van een aantal vrouwen. Allemaal getuigen ze anoniem, omdat ze bang zijn voor de gevolgen. Hetzelfde geluid bij de slachtoffers van Marc Overmars: geen enkele vrouw wil openlijk met haar verhaal naar buiten komen. Uit angst. Het zegt veel over de positie die de vrouw in het huidige voetbalbestek bekleedt.

En opvallend: zowel Grant als Overmars verklaarden allebei dat ze niet beseften welke draagwijdte hun acties hadden. Ze waren zich er niet van bewust dat ze een grens overschreden. Typisch voor de voetbalwereld, waar de status van de vrouw die van de loopladder niet overstijgt.

Vandaar het lacherige sfeertje aan tafel in ‘Vandaag Inside‘, de schuine opmerkingen over ‘de kaars’ en de grijns om de lippen van Johan Derksen. Zich van geen kwaad bewust. Alsof er een goeie Belgenmop getapt werd.

Qua gendergelijkheid heeft de voetbalwereld nog een serieuze achterstand goed te maken. En zolang een sujet als Derksen een gezaghebbende stem heeft, zal dat niet lukken. Het is daarom alleen maar toe te juichen dat er nu zoveel afkeurende reacties komen. Dat zet ongetwijfeld weer heel wat mensen aan het denken.

Niet Johan Derksen. Voor hem is het te laat. Hoe vaak hij ze ook op een krampachtige manier probeert aan te steken, zijn kaars is al lang opgebrand.