Leven als voetballer in Wit-Rusland: ‘Hier valt niets te beleven, ook zonder corona’

De Rode Duivels zijn begonnen aan hun kwalificatiewedstrijden voor het WK 2022. Vanavond/dinsdag nemen ze het op tegen Wit-Rusland. Leo Njengo, een Belgische voetballer die op avontuur trok naar Wit-Rusland, is de ideale gids om het land voor te stellen.

Welkom in Mazyr, een stadje in Wit-Rusland zo’n honderd kilometer ten noordoosten van Tsjernobyl. Wie niet beter weet, zou denken dat het einde van de wereld hier nabij is. Maar de morbide sfeer heeft niets te maken met de gezondheidscrisis die al maanden de wereld ontwricht. ‘Hier valt weliswaar niets te beleven, maar daar heeft covid-19 geen schuld aan’, zegt Leo Njengo, een Belgische Kameroener die er sinds kort woont. ‘Covid lijkt hier niet eens te bestaan. De restaurants zijn open, je moet geen masker dragen bij het shoppen en zelfs in ziekenhuizen is het niet ongewoon om mensen tegen te komen zonder mondkapje.’

Het is een land waar de autoriteiten aan de mensen zelfs vragen om hun masker af te nemen bij het betreden van het tarmac. Iets wat Njengo zelf meemaakte op de avond van 11 januari. Hij herinnert zich ook de ijskoude dagen toen het kwik bleef steken op min 30 graden Celsius. Van zijn verhuis naar Wit-Rusland onthoudt Leo zowel de koele ontvangst als de twee maanden waarin hij geen enkele keer een PCR-test heeft moeten ondergaan. Hij heeft naar eigen zeggen zijn gevoel van vrijheid teruggevonden in de lokale Vysjejsjaja Liga, de Wit-Russische eerste klasse. Het is de paradox van een speler die 2000 kilometer is moeten uitwijken om wat voetbalgeluk terug te vinden.

Werkloos

Njengo werd opgeleid in Genk en na zijn opeenvolgende passages in de Portugese tweede klasse, bij Westerlo, Dessel Sport, OHL, KSK Heist, Visé en uiteindelijk Cappellen in onze tweede nationale, leek Njengo verloren te zijn voor de elite. José Riga werkte met Njengo samen bij Visé en omschrijft hem als een explosieve en artistieke flitsenvoetballer die te wispelturig was om een hoofdrol te kunnen opeisen bij de Ganzen. Zijn eerste oefenwedstrijd tegen Sporting Charleroi in de zomer van 2019 mondde nochtans uit in een contract, wat zijn laatste betaalde voetbaljob zou zijn in België.

Het vervolg was minder hoopgevend: een blanco seizoen in de provincie Luik en een onvermijdelijke periode als werkloze voetballer. Njengo was nog geen 27 jaar, maar de onzekerheid over zijn voetbalbestaan deed hem grondig nadenken over een carrièreswitch. In november 2020 werd hij voor het eerst vader en daardoor kon hij het zich niet meer veroorloven om af en toe bij te klussen als voetballer, zegt hij. ‘Na Visé ben ik op zoek gegaan naar een echte job, omdat ik mijn lening moest afbetalen. Ik had postbode kunnen worden of ’s nachts kunnen werken om overdag voor mijn zoon te zorgen, maar op mentaal vlak was ik nog niet klaar voor die omschakeling.’

Blind date

Het leven als backpacker heeft alvast één voordeel: je komt altijd thuis met een rugzak vol herinneringen. De goed bewaarde herinneringen van Njengo leiden naar een zekere Joachim Adukor, een bedachtzame Ghanees met wie hij ooit samenspeelde en die vandaag actief is bij FK Sarajevo. Adukor, die ooit lessen Portugees kreeg van Njengo, vond het normaal om zijn oud-ploegmaat te helpen in zijn zoektocht naar een nieuwe club. ‘Ik had hem geholpen om zijn draai te vinden toen hij aankwam in Trofense in Portugal. Hij was verrast toen hij hoorde dat ik in de tweede amateurafdeling speelde bij Cappellen en hij heeft een handje willen toesteken. In het begin sprak hij mij over de Zweedse tweede klasse, maar toen viel dat voorstel uit Wit-Rusland binnen. Het was niet meteen de bestemming waar ik van droomde, maar het was een mooie opportuniteit.’

Het was het soort aanbod dat een jonge vader met aanzienlijke maandelijkse lasten niet kon weigeren. Njengo: ‘Weet je wat het moeilijkste was? Dat ik alleen moest vertrekken. Mijn vrouw werkt in België en mijn baby moest logischerwijze ook in het land blijven. Mochten de komende maanden goed verlopen, dan zullen we ons de vraag stellen of we ons hier op een duurzame manier kunnen vestigen. Maar op dit moment moet ik het doen met een contract van anderhalf jaar en met een klein salaris van 1200 tot 1500 euro netto per maand.’

Zijn competitiedebuut met Slavia Mazyr op 12 maart was nog niet de voorbode van een heropleving. Hij verloor met 1-0 en hij heeft geen flauw idee hoe zijn toekomst eruit zal zien. Hij kan alleen maar vaststellen dat hij twee maanden na zijn aankomst al zes kilogram en een pak spieren is verloren. Aan de basis van dat gewichtsverlies ligt zijn intensieve en plichtbewuste voorbereiding om op tijd klaar te zijn voor zijn eerste afspraak met de Wit-Russische competitie.

Die zin voor zorgvuldigheid heeft hij niet toevallig gemeen met zijn broer Joël ( zie kader). Wanneer de broers een balans opmaken van hun professionele lotsbestemming, bij de N-VA en in Wit-Rusland, draait het debat binnen de familiale cocon over de waardering die bij de job hoort. De eventuele politieke of morele bezwaren zijn minder doorslaggevend.

Het kan geen toeval zijn. Net omdat hij respect miste, vertrok Leo, de enige Belg die dit seizoen actief zal zijn in de Wit-Russische eerste klasse, naar de voormalige Sovjetrepubliek. ‘Ik ben duidelijk niet naar hier gekomen om mij te amuseren, want hier kun je je dood vervelen.’ Een geluk dat de mannen van Roberto Martínez niet van plan zijn om in september in Mazyr te verblijven.