Matchfixing in Nederland: ‘Veel spelers gokken op eigen wedstrijden, ook bij de beloften’

In de podcast Gefixt vertelde een fixer recent hoe hij Nederlandse duels in de beloftencompetitie regelde. ‘Het inzetten gaat via vertrouwelingen. We hebben vooral contacten ingezet bij betcenters. In België en Duitsland kan dat.’

Door Iwan van Duren (Voetbal International)

Het is de natte droom van iedere stadionhopper en de nachtmerrie voor voetballers: Kaalheide. Het is een dinsdagavond in november, nu bijna twee jaar geleden. Jong Roda JC Kerkrade speelt thuis tegen Jong RKC Waalwijk. We zien vooral veel jonge jongens van tegen de twintig jaar. De haren in de gel. Dromend van méér, maar spelend in de spelonken van het betaalde voetbal.

Het stadionnetje waar het ooit zo kon spoken, is vrijwel leeg. Toch wordt er over de hele wereld gemiddeld gewoon bijna vijf miljoen euro ingezet op de onderlinge wedstrijden van de Jong-teams.

Maar voor Appie, een jonge Haagse fixer, is het een bijzondere avond. Hij heeft alles wat hij bij elkaar kon scharrelen ingezet bij Duitse en Belgische wedkantoren.

Dit is zijn allereerste fix en dat maakt deze wedstrijd spannender dan welke wedstrijd dan ook. Met spelers van beide ploegen heeft hij afgesproken dat Roda JC moet winnen. Daarvoor krijgen de betrokken spelers elk 1500 euro. Zeker twee keer hun magere maandinkomen.

En hoeveel hij er zelf aan heeft overgehouden? ‘De winst voor mij was twintig- à dertigduizend euro. Dat is wat ik eraan verdiende.’ Niet slecht voor de eerste fix van een twintiger.

Natuurlijk heeft Appie daarvóór weleens ingezet op een sportwedstrijd. Sterker nog. Zo is het begonnen, op school. Naarmate hij ouder wordt, gokt hij steeds vaker en het zal u niet verbazen dat hij doorgaans verliest. Zo vergaat het de meeste van de kleine twee miljoen Nederlanders die weleens een gokje wagen op een wedstrijd.

Appie groeit op in de tijd dat er bijna iedere week bericht werd over dat nieuwe fenomeen. Gefascineerd leest hij over belchinezen, matchfixing en de voetbalmaffia.

Hij wedt op kleine tenniswedstrijden. Gaat ook kijken en vertelt de spelers (die je gewoon kan benaderen) dat hij op ze gokt. Vinden ze mooi, maar verder willen ze niet gaan. Niet bij hem in elk geval.

Zijn intuïtie klopt alleen wel, zo blijkt vorige week als een anonieme tennisser openbaart dat een collega of tien hun wedstrijden verkopen. Appie probeert het destijds net bij de verkeerde. Maar de magie van matchfixing laat hem niet los. De makkelijkste misdaad ooit, immers: lage pakkans, hoge inkomsten. Geen slachtoffers. Geen bewijs. Zolang je ontkent, gebeurt je niets.

Kunstrover in Amsterdam

Twee mannen hebben echter besloten om de waarheid boven tafel te brengen. Het zijn NOS-journalisten Guido van Gorp en Ben Meindertsma. Hoeveel recherche er nodig is? Een screenshot van een benaderde darter met in beeld het telefoonnummer van Appie is genoeg.

Van Gorp en Meindertsma bellen het nummer en krijgen zoals verwacht geen antwoord. Tot de man twee weken later zelf belt en tot hun verbazing wel wil afspreken. Op het Malieveld aangekomen, blijkt de man niet alleen. Zijn lijfwacht wil zich niet voorstellen en blijkt bij nader inzien ook geen lijfwacht, maar een profvoetballer die is meegereden met de fixer.

Niet echt handig, maar Appie maakt zich nergens druk over. Hij heeft de journalisten wel gewaarschuwd dat als zij hem zullen naaien, hij hen ook zal naaien. Dat hij anoniem wil blijven, is evident.

Waarom Appie zijn verhaal doet?

Hij lijkt een pyromaan die zijn eigen werk wil bekijken en daar ook nog graag de credits voor wil. Waarom zou hij het risico nemen zijn verhaal te doen? Appie ziet het probleem niet. ‘Ik ben door jullie benaderd omdat ik die darter heb benaderd, toch?’

Duidelijk, maar waarom werkt hij mee? ‘Waarom? Dat is een goede vraag? Je bent er gewoon blij over, je wilt laten weten wat je hebt gedaan. Net zoals die kunstrover in Amsterdam die zijn verhaal vertelde. Die is er ook trots op.’

Niet bang gepakt te worden? ‘Ach, het is al een tijdje geleden. We hebben allemaal andere telefoons, het is niet zo makkelijk te bewijzen. Misschien dat ze het wel denken, maar bewijzen is wat anders. Heel veel afspraken waren face to face. Verlinken? Daar hebben ze zichzelf ook mee.’

Uit een blik op zijn Instagram en Facebook blijkt dat Appie veel spelers kent. De spelers reageren op hem en andersom. Heb je een voetballer, dan ben je binnen, weet Appie. Eén is eigenlijk genoeg: ‘Het contact is niet ingewikkeld. Die voetballers kennen elkaar allemaal. Als je een keer mee gaat voetballen of eten, leer je ze allemaal kennen. Het is een kleine wereld.’ Appie laat even een bankoverschrijving zien van een speler. Uiteraard op voorwaarde dat diens naam niet gepubliceerd wordt. ‘Dat was iets wat we in Polen hadden gedaan.’

Hoe hij op Kaalheide uitkwam? ‘Dat ging via een jongen met wie ik nu goed bevriend ben. Hem had ik benaderd omdat hij bij Jong Roda JC zat. Toen hadden we het erover: Kunnen we dit niet doen, kunnen we dat niet doen?’

Tijdens een hapje halverwege in Breda maken ze een afspraak. Hij kent ook een speler bij RKC. ‘Toen zijn er gasten bij gekomen, die kennen elkaar en trainen iedere dag samen, dus die vertrouwen elkaar.’

Tijd om te investeren. Appie betaalt vijf jongens elk 1500 euro en die houden woord. Lang staat de wedstrijd op Kaalheide 0-0, na een uur spelen maakt RKC zelfs 0-1. Dat is niet de bedoeling, maar tien minuten later scoren de Limburgers snel twee keer en winnen met 2-1. De doelman van RKC is tot in de heuvels hoorbaar. Hij is woedend op het geklungel voor hem, maar weet van niets. Na afloop gaat hij uit zijn dak in de kleedkamer.

Appie voelt de adrenaline en haalt opgelucht adem, hij had een Kerkraadse overwinning voorspeld. Dit voelt goed. Heeft hij dan geen slechte gevoelens? Het is toch bedrog? ‘Het is geen eerste team, er zijn niet heel veel supporters. Er zitten alleen scouts en familie op de tribune. En verder: de een zijn dood is de ander zijn brood.’

4,5 miljoen euro

Het is inderdaad zo simpel. In Nederland hoef je je nergens zorgen over te maken. Hamvraag is natuurlijk hoe hij inzet. Dit is geen jongen die via grote kartels het geld weg laat zetten in Azië, zoals bij de netwerken die eerder in Nederland actief waren.

Appie: ‘Het inzetten gaat via vertrouwelingen. We hebben vooral contacten ingezet bij betcenters. In België en Duitsland kan dat. Sowieso tot duizend euro, zonder dat je een paspoort laat zien.’

Méér kan ook, mits je de eigenaars een beetje kent, maar dat is weer een ander verhaal. Zo ben je nooit te herleiden. Net als bij basketbal, tennis en darten is de interesse van de gokmarkt voor de lagere divisies groot. Net zoals de morele drempel laag is voor de spelers. ‘Ze spelen bij profclubs, maar krijgen 600 euro per maand’, weet Appie.

Volgens Sportradar wordt er op wedstrijden van de ploegen uit de Nederlandse Jong-competitie wereldwijd gemiddeld voor circa 4,5 miljoen euro gegokt. Maar in tegenstelling tot in de hogere divisies is er geen toezicht. Er zijn dus geen alarmbellen die kunnen afgaan als er bij Roda JC-RKC ineens grote bedragen worden ingezet. De ideale competitie dus.

En een ideale kans om de beweringen van Appie te staven. De Jong-competitie wordt niet gemonitord door databedrijven, maar je kunt die wel achteraf vragen dat alsnog te doen. De bevestiging komt snel. Het bedrijf kijkt de data rond de betreffende wedstrijd na en mailt terug dat gokkers inderdaad ongebruikelijk veel geld hebben gezet op winst van Roda JC.

Ook terwijl er niets bijzonders gebeurt op het veld en er geen enkele parameter is om die inzet te rechtvaardigen. Bij één van de grootse bookmakers in Azië stijgen de winstkansen voor Roda JC fors, en ook na de 0-1 voor de gasten uit Waalwijk blijft dat zo. Kortom Code Rood en zeer verdacht.

Toch blijft het een apart verhaal. De NOS-reporters willen zoveel mogelijk zekerheid. Je staat natuurlijk compleet in je hemd als je met zo’n verhaal het tv-journaal haalt en je blijkt in de verhalen van een fantast getrapt te zijn. Is Appie niet de zoveelste fantast?

Uit onderzoek van hoogleraar sportrecht Marjan Olfers van acht jaar geleden is het ook gebleken: meer dan een kwart van de geraadpleegde sporters zei daarin dat matchfixing zich ‘in de omgeving’ had voorgedaan – vier procent gaf aan zelf benaderd te zijn door gokkers die een wedstrijd wilden manipuleren.

Toch wordt nauwelijks melding gemaakt door sporters. Eigenlijk is dat wél de afspraak: een sporter die wordt benaderd door een matchfixer, moet dat melden bij zijn bond. Die geeft het door aan het Centrum Veilige Sport Nederland. In 2019 komen daar vier meldingen binnen, waarvan twee gokgerelateerd. In 2020: één signaal.

Olfers beluistert de interviews en bekijkt het materiaal: ‘Gelet op alle onderzoeken die ik heb gedaan en de inhoud van het gesprek, zie ik dat het aannemelijk is wat hij vertelt. Hoe hij in het wereldje komt bijvoorbeeld. Hij is eerst zelf gokker, dan ken je de markt en weet je hoe het werkt. Hij heeft misschien niet veel geld en richt zich op de beloftencompetitie. Hij komt in een vriendengroep, dat hebben we ook vaker gezien. En dan gaan er veel risicofactoren lopen. Er wordt weinig tot niets betaald, dus geld is aantrekkelijk voor de spelers. Als je een en ander optelt, dan neemt de aannemelijkheid toe dat het verhaal klopt.’

De spelers weten van niets…

Het zal u niet verrassen dat de spelers van RKC ontkennen of niet willen reageren. Verder dan een jongen uit de selectie die anoniem wil blijven, komt het niet: ‘Ik denk dat je geen nee gaat zeggen als je de kans krijgt bij te verdienen. Waarom ook niet? Heel veel spelers gokken op eigen wedstrijden, ook in de beloftencompetitie. Lieten ze het door een vriend doen of zo. Kregen ze het wedstrijdprogramma, en moesten we bijvoorbeeld tegen NAC, dan gingen ze kijken wat NAC daarvoor had gedaan. En dan gingen ze daarop inzetten.’

‘Gokken op eigen wedstrijden is niet toegestaan, nee. Maar je hoort het om je heen. Niet in de kleedkamer, maar voordat we de kleedkamer ingaan zeggen mensen: ‘Ik ga inzetten, we gaan sowieso verliezen.’ Ik nam het niet echt serieus en heb er nooit over doorgevraagd.’

Algemeen directeur Frank van Mosselveld van RKC Waalwijk krijgt de feiten te horen: ‘Ik moet zeggen dat ik daar enorm van schrik. Je hoopt dat het voetbal clean blijft. Mocht het waar zijn, pfff, zo dichtbij. Ik schrik van de eenvoud van het benaderen. De jeugd communiceert via social media, iedereen kan een bericht sturen. Dat vertelt hij ook, en dan is het vinden van een ingang makkelijk. Vooral jonge spelers die niets verdienen zijn heel kwetsbaar. Dat baart me grote zorgen.’

RKC Waalwijk heeft de speler geconfronteerd. Hij ontkende. De zaak is bij de KNVB gemeld.

Kargbo

Al acht jaar geleden gaf liefst 27 procent van de ondervraagde sporters aan dat matchfixing zich in hun omgeving had voorgedaan. Het rapport van Marjan Olfers verdween echter in de prullenbak. Er is in Nederland nog nooit een sporter of gokker strafrechtelijk veroordeeld voor het manipuleren van sportwedstrijden.

Eén keer is een schikking getroffen – met de darter Wessel Nijman – en werd de sporter geschorst. In een ander geval schorste de FIFA voormalig Willem II-speler Ibrahim Kargbo voor het leven. In beide zaken vormde onderzoek van buitenlandse bonden de basis.

Momenteel loopt er nog een onderzoek naar een gele kaart van Sparta Rotterdamspeler Tom Beugelsdijk, waar in de gokwereld veel geld mee werd gewonnen. Hoe dat gaat aflopen, staat al in de sterren geschreven: nog nooit heeft een Nederlands onderzoek geleid tot een waterdichte zaak.

Luister naar Gefixt, een podcast van NPO Radio 1 en de NOS over matchfixing in het tennis, basketbal, voetbal en darten. In een donkere wereld waarin iedereen lijkt te zwijgen, proberen de NOS-journalisten Guido van Gorp en Ben Meindertsma de waarheid boven tafel te krijgen.

https://www.nporadio1.nl/podcasts/gefixt