Memphis Depay: ‘Ik heb niks meer te bewijzen’

De Nederlander van Olympique Lyon belichaamt een generatie van voetballers die zich durven uit te spreken. Zijn persoonlijkheid is even origineel als zijn voetbalspel, zijn levenshouding en zijn kijk op de wereld.

Olympique Lyon, vorig seizoen nog halvefinalist in de Champions League, moet het dit seizoen zonder Europees voetbal doen. En mogelijk ook zonder Memphis Depay. De 26-jarige aanvaller wordt nadrukkelijk gelinkt aan een aantal Europese topclubs. Op deze laatste dag van de transfermarkt lijkt de Nederlander dan ook nog te zullen vertrekken naar Catalonië, naar droomclub FC Barcelona.

Nochtans heeft hij er op persoonlijk vlak een pover seizoen opzitten. Hij stond zes maanden aan de kant met een blessure aan de kruisband van zijn knie. Zijn eerste officiële wedstrijd van 2020 kwam er pas op 7 augustus, toen Olympique Lyon in Turijn met succes een 1-0-voorsprong in de 1/8 finale van de Champions League ging verdedigen.

Heb je tijdens de maanden dat je geblesseerd was een ander stuk van jezelf ontdekt?

Memphis Depay: ‘Ja! Ik heb geen voetbal kunnen zien! Dat maakte me … ( denkt na) emotioneel. Ik stuurde voor de wedstrijden wel berichtjes om mijn ploegmaats te steunen, maar het was beter om me ervan af te sluiten en me op andere dingen te concentreren. Ik heb andere talenten ontdekt, die ik al lang had, en dat was een manier om me ervan los te maken.’

Is het op zulke momenten dat je de motivatie van een speler kunt peilen?

Depay: ‘Ja, maar wel met enig voorbehoud. Sommige spelers hebben geen enkele moeite om terug te vechten en zich te overtreffen. Voor anderen is dat moeilijker. Het gaat om het mentale aspect. Zelf heb ik besloten om even uit mijn zone te komen en Lyon te verlaten en mijn eigen concentratie te hebben. Stel je voor: je komt elke dag naar de club waar je de andere spelers ziet trainen… Lastig. Ik heb de coach en de voorzitter bedankt voor hun vertrouwen daarbij. Ze begrepen dat het voor mijn eigen goed was en dat ik geconcentreerd, gemotiveerd en goed voorbereid zou terugkeren. Dat is zo ook gegaan. Ik heb honger.’

Geen voorbeeld

De mensen denken dat je een zenuwpees kunt zijn, maar je omgeving zegt het tegenovergestelde, dat je een rustige jongen bent.

Depay: ‘Dat is zeker zo… Weet je, mensen worden geboren met een bepaald gezicht, ik ook. Velen vinden dat van mij ernstig. Op het veld zie ik er altijd ernstig uit, soms zelfs wat agressief. Maar degenen die me echt kennen, in de kleedkamer, thuis, in mijn familie, die weten hoe ik echt ben. Zij zien een gezicht dat niet iedereen ziet. Ik vind dat geen probleem, je kunt niet met iedereen vrienden zijn. Niet iedereen houdt van mij, maar eerlijk gezegd ben ik daar heel chill mee.’

Zou de jonge Memphis trots zijn op wie hij nu geworden is?

Depay: ( denkt een tijd na) ‘Ja, in zekere zin wel. Ik heb heel hard gewerkt en ik heb bepaalde dingen bereikt die ik wilde bereiken. Andere dingen dan weer niet. Daar ijver ik nog voor. Ik ben trots omdat ik achterom kan kijken en zien dat ik bepaalde moeilijkheden heb overwonnen. Die blessure, bijvoorbeeld. Sommigen zeiden dat ik nooit meer de oude zou worden, maar ik heb niet opgegeven. Niet iedereen weet zo terug te komen. Als ik naar die dingen kijk, ben ik fier.’

Voel je je soms onbegrepen?

Depay: ‘Voortdurend! ( lacht) Elke dag… Maar dat heeft te maken met mijn persoonlijkheid. Dat heeft te maken met wat ik de mensen toon, met mijn communicatie. Ik wil me goed voelen in mijn vel en ik doe wat me gelukkig maakt. Het is niet zo moeilijk om mij te begrijpen als je mijn parcours en mijn leven kent. Ik ga niet veranderen, ik zal altijd blijven wie ik ben en dus zal ik altijd wel wat onbegrepen blijven.’

Je hebt ooit geschreven: ‘Ik ben geen voorbeeld, maar ik probeer het te zijn.’

Depay: ‘Ik weet dat veel jongens van mijn leeftijd of jonger naar me opkijken. Ik probeer… ( aarzelt) Neen, eigenlijk probeer ik gewoon mezelf te zijn. Sommigen appreciëren dat en trekken er lessen uit, of dat nu gaat om waar ik vandaan kom, wat ik overwonnen heb of mijn parcours. Ik krijg vaak reacties van mensen die me zeggen: ‘Je hebt me geholpen, want ik zat in een gelijkaardige situatie en jij hebt me kracht gegeven.’

Ik probeer mezelf te zijn, ik weet dat ik niet perfect ben. Ik bega vergissingen en ik wil niet dat de mensen mij blindweg adoreren of ( met zachte stem) dat ze denken dat mijn leven ongelooflijk is. Op de foto waarop ik dat geschreven heb, sta ik met een kleine jongen. Ik herkende mezelf in hem. Hij groeide ook op zonder vader, kende een moeilijk verleden. Ik wil hem gewoon bepaalde dingen tonen, hem tips aanreiken. Hem tonen dat niet alles perfect is.’

Een goed mens zijn

In jouw leven zijn meerdere mensen belangrijk. Je mama, je grootouders, je mental coach Joost… Waren zij cruciaal voor je ontwikkeling?

Depay: ‘Ze hebben elk hun rol gespeeld in bepaalde fases van mijn leven. Mijn moeder is altijd belangrijk geweest, vanaf dat ik geboren werd. Joost staat bij me sinds mijn twaalfde, hij heeft me geholpen in de periode na het heengaan van mijn grootvader. Ze spelen allemaal een grote rol in mijn succes. Ik ben hen erkentelijk. Natuurlijk zijn dat de dingen die ons vormen, je moet goeie mensen om je heen hebben. Dat zou ik graag aan de jeugd vertellen: zorg dat je goeie vrienden hebt, mensen die zich om jou bekommeren, en niet alleen mensen die er alleen zijn omdat jij iets bezit.’

Herinner jij je jouw eerste ontmoeting met Joost?

Depay: ‘Uiteraard. Ik vertel erover in mijn boek. Het was een lange bijeenkomst, met veel mensen. De directeur van de academie, mijn trainer, mijn moeder, het gastgezin waar ik woonde… ( hij verliet zijn geboortedorp Moordrecht voor Eindhoven toen hij naar PSV ging, nvdr). Te veel mensen, die allemaal klaagden over dingen die ik had gedaan. Ik was toen twaalf. Dat is iets dat ik nu achter mij kan laten.’

Je bent erg gelovig. In welke mate heeft je dat al geholpen?

Depay: ‘Heel erg, zeker sinds ik in Frankrijk woon. Ik ben rijper en geloviger geworden. Geloof in mezelf maar ook in God. Dat heeft zich de afgelopen twee, drie jaar ontwikkeld en dat helpt me. Zeker in die moeilijke periode van mijn blessure, maar dat is slechts één voorbeeld. Ik geloof gewoon dat ik niet alles alleen kan doen. Dat is voor iedereen anders, maar ik heb dat geloof. Alle dagen zeg ik tegen mezelf dat ik beter moet handelen, een goed mens moet zijn. Ontwikkeling begint bij jezelf. Als je niet goed in je vel zit, is het ook moeilijk om anderen te helpen. Ik geloof dat we in de eerste plaats dankbaar moeten zijn, omdat we elke dag mogen opstaan, wat niet iedereen kan zeggen. Vervolgens begin je je leven te appreciëren en vind je een soort van innerlijke rust.’

‘Liefst als valse nummer 9’

Men spreekt vaak over je dribbels of je statistieken, maar zelden over je spel in het algemeen of je positie als valse nummer 9 zoals bij Nederland.

Memphis Depay: ‘Ik ben iemand die dingen analyseert, met name de tegenstander. Ik probeer de ruimte te vinden. Elke wedstrijd is anders, maar voor dat type voetbal heb je vrijheid nodig en een gevoel om je op de juiste manier te bewegen. Je moet uit de greep van de andere ploeg trachten te blijven en dat kan alleen maar met feeling. Wanneer moet ik gaan, wanneer blijven? Dat is niet alleen een kwestie van tactiek. Het is bijna onverklaarbaar want het gaat om een natuurlijk gevoel.’

Jij kunt op verschillende posities spelen, maar op welke voel je je het meest op je gemak?

Depay: ‘Als valse nummer 9. Veel meer dan op de flank. Daar kan ik iets creëren en ben ik meer betrokken bij het samenspel. Tegelijk verlies ik dan weinig energie aan verdedigen. Op de vleugel loop ik meer, dat zie je aan de data. Misschien te veel. Ik heb stevige spieren en je moet jezelf negentig minuten kunnen geven. Ik heb rond mij spelers nodig die zich defensief opofferen en me ook de bal kunnen toespelen. Als linkerflankspeler heb ik het gevoel dat ik veel moet lopen en ‘uitgesloten’ ben van het spel. Ik moet net in het hart van de actie zitten, met de vrijheid om wat naar links of rechts uit te wijken. Al van kleins af voel ik me daar het beste bij. Nochtans bevinden zich daar ook de meeste verdedigers. Daarom haak ik veel af, naar het middenveld. Zo kan ik de verdedigers naar me toe trekken en ruimte creëren in hun rug.’

Vrijheid op het veld

Je bent kapitein bij Lyon. Denk je dat dat voor het grote publiek een verrassing is, gezien je imago dat niet altijd strookt met wie je bent?

Depay: ‘Ik vecht niet meer tegen wat de mensen denken over wat ik verdien of de positie waarop ik zou moeten spelen. Ik zie mezelf als een goeie voetballer en alles daarbuiten kan ik toch niet controleren, ook al zou ik dat willen. Niemand ziet mij bezig in de kleedkamer, niemand weet welke impact ik daar kan hebben. Ik ben hier om te presteren en mijn uiterste best te doen. Sommigen zien alleen het positieve, anderen het negatieve. Je moet daar afstand van nemen. Ik ben 26 jaar. Vroeger stelde ik me vragen, na mijn passage in Manchester en het begin in Frankrijk. Maar ik heb niks meer te bewijzen. Ik ga alleen de strijd met mezelf nog aan. Ik wil elk seizoen, elke wedstrijd beter zijn. Als ik de honger en de motivatie heb, kan ik mezelf verbeteren. En ik zal nog beter worden.’

Wat is je definitie van leiderschap?

Depay: ‘De ploeg door moeilijke momenten sleuren. Dat heeft niks met die armband te maken. Ik beschouw mezelf als een leider in alle opzichten. Met de ervaring leer je hoe te reageren of te praten, maar leiderschap is vaak niet-communicatief. Je moet soms zwijgen en doen. Het probleem oplossen en gaan waar je kunt helpen.’

Sommige spelers hebben nood aan uitdagingen, anderen aan liefde, nog anderen willen dat de trainer passie overdraagt. Waar heb jij behoefte aan?

Depay: ‘Vrijheid. Zeker weten. Vrijheid op het veld en daarbuiten. Dat is een manier om verantwoordelijkheid te geven aan spelers en daar hou ik van. Zowel in Lyon als het Nederlands elftal voel ik me daar het beste bij. Ik ben ondertussen al wat ouder, dat klopt, maar ik geloof dat de evolutie van mijn spel erg verbonden is met vrijheid. Dat is iets dat in me zit, dat me vertrouwen geeft. Sommige trainers stoppen te veel zaken in je hoofd, leggen te veel beperkingen op. Dat blokkeert je.’

Voel je ook de behoefte om iets te creëren?

Depay: ‘Ja, zowel in het voetbal als daarbuiten. Ik kan niet niks doen. Ik jaag geluk na en dat zijn dingen die me gelukkig maken. Voetbal heeft me veel gegeven, maar ik voetbal niet 24 uur op 24. Dag na dag wil ik nieuwe dingen ontdekken. Dat maakt me compleet. Ik heb verschillende passies, verschillende talenten, dus waarom niet?

Als ik me goed voel bij wat ik doe, dan vervult dat me, dan heb ik daar vrede mee. Alleen in die omstandigheden kan ik ook mijn voetbal spelen. Als de trainers dat begrijpen, waarom zou ik dat dan niet doen? Als ik maar scoor en de ploeg op sleeptouw neem. Als er strijd moet geleverd worden, doe ik dat ook, maar ik heb behoefte aan creëren en me belangrijk voelen voor de ploeg. Met Oranje bijvoorbeeld hebben we een bepaalde energie gecreëerd en een manier van spelen waardoor mijn ploegmaats weten wat ik ga doen.’

De naam Memphis

Naast het voetbal draag je meerdere boodschappen uit. Is het nog belangrijker om een burger te zijn dan een voetballer?

Depay: ‘Natuurlijk! Ik ben een sporter, maar in de eerste plaats een mens. We zijn jong en de mensen kijken naar ons, dus waarom zouden we ons niet uitspreken? Ik heb dat al gedaan en ik zal het nog doen. We moeten spreken over dingen die verkeerd lopen in de wereld. Dat is de manier om ze te veranderen. Er zijn veel sporters die dat niet durven of er niet in geïnteresseerd zijn. Maar angst is niet nodig.

Ik wil zelf helpen om de wereld beter te maken; ik neem het woord, zeker over mensenrechten. Ik probeer om daarover bij te leren, ook over de geschiedenis. Ik heb Afrikaanse roots ( zijn vader is Ghanees, nvdr) en in mijn bloed heb ik het DNA van mijn voorvaderen. Daar waren ook slaven bij. Mijn vader is als vluchteling naar Nederland gekomen. Als de mensen dat weten, begrijpen ze me beter. Daarom neem ik het woord. Dat is belangrijk voor de nieuwe generaties. We moeten er samen over praten.’

Er hangt een verhaal aan je voornaam, niet?

Depay: ‘Memphis is een stad in Egypte maar ook in de VS, in Mississippi. Ik heb mijn ouders gevraagd naar de reden van die naam. Dat gaat over de migratie van mijn familie, voor ik geboren ben. Mijn voorvaderen waren slaven in Memphis. Die voornaam straalt kracht uit, want het waren sterke mensen.’

Je praat veel over de toekomst en de jongeren. Wat zou je hen nog willen zeggen?

Depay: ‘Probeer in harmonie met jezelf te zijn, zodat je een evenwicht vindt. Hou van jezelf, zodat je van de anderen kunt houden. Koester je dromen en weet dat ze waar kunnen worden – kijk maar naar de voorbeelden, niets is onmogelijk. Er zijn mensen die van heel laag komen en toch slagen. Maar niks gaat vanzelf, je moet daar dingen voor opofferen. Geloof erin, en geloof vooral ook in jezelf.’

Antoine Bourlon in Lyon