Tien vragen en antwoorden over RB Leipzig, de club die acht jaar geleden nog in derde klasse speelde

Vanavond kampt Club Brugge tegen RB Leipzig om een plaats in Europa na de jaarwisseling. In 2013 speelde de Duitse club nog in de derde afdeling. Een terugblik in tien vragen en evenveel antwoorden.

1. Hoe belandde Red Bull ooit in Leipzig?

Omdat het ultramoderne stadion in Leipzig na het WK 2006 schreeuwde om een nieuwe bespeler. Met het oog op het toernooi in Duitsland hadden filmmagnaat Michael Kölmel en de lokale overheden 51 miljoen euro bijeengebracht, waardoor het oude Zentralstadion al in 2002 aangeduid werd als WK-stadion. Maar na het WK moest de investeerder door de maandelijkse verlieskosten van 100.000 euro op zoek naar een nieuwe bespeler.

Op 4 oktober 2006 was er in een Berlijns hotel een eerste gesprek tussen de eigenaars van het stadion en Red Bullmagnaat Dietrich Mateschitz die naast Red Bull Salzburg nog een club zocht in een groot voetballand. In Spanje werd gepraat met Real Mallorca, in Duitsland dacht het concern in eerste instantie aan toenmalig derdeklasser Fortuna Düsseldorf. Na een incognito motorrit door Leipzig in 2008 was Mateschitz overtuigd van het potentieel van de stad, vandaag met bijna 600.000 inwoners Duitslands op zeven na grootste. Tenslotte stond in Leipzig ook de wieg van het Duitse voetbal. De Duitse voetbalbond werd er in 1900 opgericht, en in 1903 was VfB Leipzig de allereerste Duitse voetbalkampioen.

Mateschitz kon helemaal onderaan de Duitse voetballadder met een nieuwe club beginnen in omgerekend de twaalfde klasse of zich inkopen in een bestaande club een aantal reeksen hoger. Zo liet Red Bull op zoek naar een club in vierde of in vijfde afdeling zijn oog vallen op FC Eilenburg, 30 kilometer van Leipzig. De club kreeg een jaar lang geld toegestopt maar degradeerde toch naar de zesde afdeling. Een reeks te laag, vonden de bonzen van Red Bull die vervolgens uitkwamen bij SSV Markranstädt, 10 kilometer van Leipzig, in de Regionalliga, omgerekend vijfde klasse. Op 25 maart 2009 vond de stichtingsvergadering plaats, op 19 mei werd de nieuwe club ingeschreven bij de voetbalbond.

2. Waren er geen andere clubs in Leipzig?

Jawel. Toen in 2006 na het WK het stadion in Leipzig leeg stond, was plan A van de stadioneigenaren om het groen-witte FC Sachsen Leipzig, erfgenaam van DDR-club Chemie Leipzig naar het WK-stadion te halen, maar ondanks alle inspanningen ging de club in 2011 failliet.

De andere traditieclub uit de stad, het geel-blauwe 1. FC Lokomotive was in DDR-tijden de reïncarnatie van het mythische VfB Leipzig. Hoogtepunt van Lokomotives geschiedenis was de Europacup II- finale in 1987 nadat het in de halve finale voor 120.000 toeschouwers Bordeaux versloeg. Het verloor de finale met 1-0 van het Ajax van spits Marco van Basten.

Na de val van het communisme in Oost-Duitsland nam de club onder de oude naam een nieuwe start en speelde als VfB Leipzig in 1993/94 zelfs één jaar in de Bundesliga. Het zakte meteen en ging vervolgens failliet. In 2004 werd de club helemaal onderaan de sportieve ladder heropgericht onder de oude DDR-naam Lokomotive. De nieuwe club kwam meer in de actualiteit vanwege hooliganisme dan om zijn sportieve successen en was daarom voor Red Bull nooit een optie.

Vandaag voetbalt Lokomotive Leipzig opnieuw in vierde klasse, de Duitse Regionalliga Nordost, waar het samen met andere oude DDR-waarden als Dynamo Berlin in de top meedraait en opnieuw de stadsderby speelt tegen Chemie Leipzig. Op de thuismatchen van beide ploegen in hun vroegere stadions komen nog steeds 3000 tot 4000 toeschouwers af.

3. Hoe kwam de nieuwe club aan zijn naam?

Sponsornamen in de clubnaam zijn niet toegelaten in het Duitse voetbal en Roter Ball klonk te communistisch in de stad die aan de oorsprong lang van Die Wende, de Duitse omwenteling die in 1989 zou leiden tot de val van de Muur. Dus werd de nieuwe naam Rasen Ball. De eerste twee jaar speelde de club zonder logo. Het huislogo van Red Bull, twee stieren die tegen elkaar ingaan, werd lang tegengehouden tot de voetbalbond uiteindelijk ja zei tegen de zoveelste variant.

4. Hoe geraakte RB Leipzig aan spelers?

Voor de geloofwaardigheid van het project moest de helft van de kern uit spelers van het vroegere Markranstädt bestaan. Die werden aangevuld met enkele ex-profs uit de eerste en de tweede Bundesliga. Om de selectie compleet te maken informeerden spelers bij bevriende ex-voetballers. Zo begonnen de trainingen met een bonte mix profs, studenten, verzekeringsagenten en kinesisten. Naast het stadion in Markranstädt stond een zwembad. In plaats van een uitlooptraining genoten de spelers na de thuiswedstrijden van een ‘uitzwemtraining’. Bij de verhuis naar het opgeknapte Zentralstadion een jaar later misten veel spelers hun zwemuurtje.

5. Hoe verliep het debuut?

Nogal amateuristisch. De eerste truitjes waren die van de U17 en de U19 van Red Bull Salzburg. In de zakken met ballen voor de trainingen zaten een beetje alle merken. Trainingsjacks had de nieuwe club evenmin. Keepertrainer Perry Bräutigam, een voormalig DDR-doelman, trok ’s avonds met de eerste voorzitter de stad in om in de cafés reclame te maken voor de nieuwe club.

De eerste training kon enkel doorgaan op het kunstgrasveld omdat woedende tegenstanders het grasveld beschadigd hadden met protestleuzen tegen de nieuwe club. De allereerste wedstrijd, voor de beker, vond plaats op 31 juli 2009 tegen stadsrivaal Blau-Weiss Leipzig, dat ook geprobeerd had om het nieuwe RB Leipzig te worden maar een reeks te laag speelde, net als Eilenburg. De eerste competitiematch in vijfde afdeling, uit bij Carl Zeiss Jena II, verliep op een bijveld in een uiterst vijandige sfeer. Drie fans uit Leipzig woonden het duel bij. De bezoekende spelers kregen na affluiten van de politie tien minuten de tijd om op de bus te geraken en uit het stadion geëvacueerd te worden. Geen tijd voor een douche.

Voor de eerste thuiswedstrijd van het allereerste seizoen waren 250 politiemensen en 80 stewards opgetrommeld. De burgemeester van Markranstädt, Michael Unverricht, was de eerste stadionomroeper. De huidige stadionomroeper, Tim Thoelke, werd tien jaar geleden ‘gerekruteerd’ toen hij in een lokaal café de quiz ‘Riskier dein Bier’ presenteerde voor 50 tot 100 aanwezigen. Toen hij voor het eerst het veld opliep, zat er 31.000 man in het stadion. Wanneer die allemaal tegelijk begonnen te fluiten, vroeg hij zich af waar hij aan begonnen was. Tot hij zich realiseerde dat het gefluit bedoeld was voor de spelers van de tegenpartij die samen met hem het veld opstapten. Die avond klopte de toenmalige derdeklasser RB Leipzig in de beker met 3-2 regerend landskampioen VfL Wolfsburg.

6. Hoe verging het de eerste susccestrainer van RB Leipzig?

De eerste trainer van de nieuwe club was de oude trainer van Markranstädt, Tino Vogel, de zoon van een legendarische DDR-international Eberhard Vogel. Hij werd met de nieuwbakken club in zijn eerste seizoen meteen kampioen met 22 punten voorsprong, maar werd een dag na de promotie bedankt voor bewezen diensten. Toevallig op zijn verjaardag. Van een origineel verjaardagscadeau gesproken.

7. Zijn er nog spelers die de opgang uit de lagere afdelingen hebben overleefd?

Nog één. Yussuf Poulsen belandde als achttienjarige bij de toenmalige derdeklasser. Ralf Rangnick scoutte de jonge Deense jeugdinternational in een interland in Portugal en voorspelde hem precies hoe lang de club nodig zou hebben om in de Bundesliga te geraken. Nog een aantal andere spelers waren er bij in de 2e Bundesliga.

8. Gaf Red Bull veel geld uit aan de opstart?

Bijlange niet. Mateschitz vond dat het voor de spelers een eer moest zijn om voor de nieuwe club te voetballen. De eerste drie jaar werd voor slechts vier spelers een transfersom betaald. Samen kostten ze 1,25 miljoen euro. Pas in derde klasse werd voor het eerst meer dan een miljoen uitgegeven voor een speler: de Deen Yussuf Poulsen kostte 1,55 miljoen. Verder haalde RB Joshua Kimmich (nu bij Bayern) voor amper 500.000 euro en Diego Demme (nu bij Napoli) voor 350.000 euro. Sinds de promotie naar de Bundesliga in 2016 toont RB zich minder zuinig: het gaf sindsdien al 425 miljoen euro uit aan nieuwe spelers.

9. Hoe belandde Ralf Rangnick in Leipzig?

Ralf Rangnick, voorheen onder meer in beeld als mogelijke trainer bij RSC Anderlecht, zat op zijn terras met koffie en gebak te bekomen van een burn-out toen hij in de zomer van 2012 telefoon kreeg van Dietrich Mateschitz. Die vroeg wanneer hij Rangnick ten vroegste kon spreken. ‘Ten vroegste over vier uur, want zoveel tijd hebt u nodig om van bij u naar mij thuis in Backnang te rijden’, antwoordde de trainer. Dat duurde Mateschitz te lang. ‘Over anderhalf uur ben ik daar. Ik kom met mijn privéhelikopter. Zorg maar voor een landingsplaats.’ Waarop Rangnick zijn makelaar opbelde, tevens hoteleigenaar, die aangaf dat de helikopter op het dak van zijn hotel kon landen. Na vier uur praten gaf Rangnick aan dat hij enkel het aanbod wilde aannemen wanneer hij de sportieve leiding kreeg over beide clubs, in Leipzig en Salzburg. Maar toen hij de eerste wedstrijd van de toenmalige derdeklasser waarover hij zich zou ontfermen bijwoonde, verslikte hij zich haast in zijn braadworst. ‘Van alles wat ik als basisprincipes in het voetbal huldig, was niets te zien. Geen plan, geen tempo, geen inspiratie, geen leiderschap.’ De volgende zomer deed de club ineens dertien spelers van de hand.

Opvallend was hoe Rangnick al in derde klasse oog had voor details die je in die reeks niet meteen verwacht. Toen al bezorgde hij zijn spelers aangepaste pyjama’s om beter te kunnen slapen, haalde hij ze uit het plaatselijke Italiaanse restaurant om ze op de club een gezonde maaltijd voor te schotelen en liet hij op maat van elke speler nagaan welke muziek de meeste impact op wie had. Zo werden sommige spelers plots Mozartfans omdat net die muziek hen rust gaf.

10. Hoe geraakte RB Leipzig uiteindelijk in de Bundesliga?

In 2015 benoemde Ralf Rangnick zichzelf als nieuwe trainer nadat de twee coaches die de club wilde afgezegd hadden: Thomas Tuchel en Ralph Hasenhüttl, die ooit in de spits bij KV Mechelen en Lierse voetbalde. Hasenhüttl zou een jaar later wel toehappen en het eerste seizoen in de Bundesliga tweede eindigen.

De titel in tweede klasse ging naar SC Feiburg maar Rangnick voerde RB Leipzig via de tweede plaats wel naar de Bundesliga, waar het club nummer 55 werd die in de Duitse voetbalhemel geraakte. Maar meevieren na de 2-0-zege in de beslissende wedstrijd kwam er niet van voor de trainer. Na het laatste fluitsignaal werd hij achternagezeten door topschutter Davie Selke met een enorm glas bier, maar zakte plots ineen, terwijl hij zijn bril verloor. De diagnose? Een flinke spierscheur.

Drie jaar later, toen Julian Nagelsmann niet vrijgegeven werd door FC Hoffenheim waar hij nog een jaar contract had, trok sportief directeur Rangnick opnieuw het trainerspak aan. Waarna Nagelsmann zoals voorzien zijn plaats innam. In 2019 stopte Rangnick als sportief directeur, een jaar later nam hij afscheid van Red Bull, wachtend op een volgende uitdaging.