Van Barcelona tot Manchester City: de methode Guardiola uitgelegd

Bij FC Barcelona, bij Bayern München en nu bij Manchester City: de invloed van Pep Guardiola blijkt van onschatbare waarde.

Toen Pep Guardiola in de zomer van 2016 neerstreek bij Manchester City, riep hij meteen de greenkeepers bij zich. Hij wilde over het gras spreken. Heel gedetailleerd ontvouwde hij zijn verwachtingen over hoe de pelouse gemaaid moest worden. In het stadion, legde hij uit, mocht het gras niet langer zijn dan 19 millimeter, net zoals hij het bij Barcelona en Bayern München verordonneerd had.

De greenkeepers wierpen voorzichtig op dat er in Manchester toch rekening gehouden moest worden met het klimaat, dat niet zo zacht was en eerder aan de natte kant. Daarom, vonden zij, zou het gras beter een beetje langer zijn. Er werd een compromis bereikt: in de wintermaanden mochten de sprieten in het Etihad Stadium 23 millimeter zijn. Op de trainingsvelden, die vaker bespeeld worden, stond het sowieso langer.

Wat het besproeien van de terreinen betrof, was Guardiola echter onwrikbaar. Voor het supersonisch snelle combinatievoetbal dat hij wil ontwikkelen, moet het grasveld glad zijn. De greenkeepers moesten het dus vaker bevochtigen dan ze ooit gewend waren geweest. Soms werden de sproeiers alleen uitgezet als de spelers het veld opkwamen om te trainen.

Het is maar een van de vele anekdotes die illustreren dat Pep Guardiola elk aspect van de club waar hij tewerkgesteld wordt onder de loep neemt. Er is geen steen die hij niet omdraait. Toen hij naar de Premier League kwam, verklaarde hij dat het ‘nogal arrogant zou zijn om naar het land te komen dat het voetbal uitgevonden heeft en te denken dat je er iets moet veranderen’. Nochtans is het dát wat hij gedaan heeft.

In zijn eerste seizoen bij The Citizens bleef hij wel met lege handen achter. Gary Neville, ex-speler van Manchester United en nu analist, vroeg zich luidop af of Guardiola met zijn manier van voetballen kampioen kon worden in Engeland. Hij vond dat City geen ‘ruggengraat’ had, dat ze te weinig power uitstraalden, te weinig spirit. Een jaar later moest hij zijn woorden al inslikken. City pakte de titel én de League Cup.

En Guardiola deed dat zónder zijn stijl aan te passen. Lang kreeg hij opmerkingen over zijn mee voetballende doelman. Er werd hem gezegd dat dat niet zou werken in Engeland. Maar de koppige Catalaan antwoordde dat hij daar niet op zou toegeven ’tot zijn laatste dag als trainer’.

Het toont aan dat Guardiola onwrikbaar vasthoudt aan zijn voetbalprincipes. Daarom zei de legendarische Argentijnse coach César Luis Menotti ooit over hem: ‘Hij is de Che Guevara van het voetbal.’ Liever rechtop staand sterven dan geknield door het voetbal gaan.

Het kostte wat tijd, maar met Ederson heeft hij nu ook bij City zijn keeper met voetbalvoeten. Eerder had hij bij Bayern München van Manuel Neuer een elfde veldspeler gemaakt. En bij Barcelona deed hij als beginnend coach hetzelfde met Víctor Valdés. Nu weten we dat dat een van de handelsmerken van de teams van Guardiola is, maar destijds was dat niet zo evident. Vandaar dat Valdés, nadat hij voor het eerst de plannen van zijn trainer had gehoord, nog met twijfels zat. Hij stapte op Guardiola af en het volgende gesprek ontspon zich:

Valdés: ‘Kan ik eens met je praten, coach?’

Guardiola: ‘Mijn deur staat altijd open…’

Valdés: ‘Ik moet toch eens één ding vragen. Alles wat je gezegd hebt, klinkt goed, maar dat gaat alleen werken als de centrale verdedigers de bal willen.’

Guardiola: ‘Ik zal ervoor zorgen dat ze de bal willen.’

Kevins slappe handjes

Die laatste anekdote zegt veel over de energie die Guardiola bereid is in zijn spelers te steken. Hij deed dat bij Barça, bij Bayern en nu ook weer bij City. Nog altijd ziet hij het als een van de grootste uitdagingen in zijn job om de spelers in hem te laten geloven en van hem te laten houden.

Daar slaagde hij in het verleden niet altijd in. Grote persoonlijkheden als Zlatan Ibrahimovic, Samuel Eto’o en Yaya Touré lieten na hun samenwerking weten geen grote pet op te hebben van Guardiola. Hij zou volgens hen te kil zijn en Touré betichtte zijn ex-coach ooit van racisme. Dat lijkt weinig waarschijnlijk aangezien spelers als Dani Alves, Seydou Keita, David Alaba en Raheem Sterling helemaal openbloeiden onder de Catalaan.

Want dat is ook de verdienste van Guardiola: waar hij ook gaat, hij maakt spelers beter. Het verhaal van Philipp Lahm, die hij omturnde van vleugelverdediger tot verdedigende middenvelder, is bekend. Bondscoach Joachim Löw peuterde eens in zijn neus, knikte goedkeurend en pakte in Brazilië de wereldtitel met in de finale zes basisspelers van Guardiola’s Bayern in de ploeg. Hoewel Lahm tegen Argentinië op zijn vertrouwde rechtsachter stond, speelde Löw hem in een aantal WK-matchen ook uit op het middenveld.

Dat Guardiola Kevin De Bruyne een meer centrale rol gaf bij City, bracht Roberto Martínez eveneens op ideeën. Met de Belg zou Guardiola lange gesprekken over voetbal hebben. Maar ze babbelen niet alleen over het spelletje, zo vertelde de trainer vorig jaar toen hij op bezoek was op de KDB Cup in Drongen. Aan mama De Bruyne zei hij toen lachend: ‘Kevin geeft altijd van die slappe handjes, maar ik corrigeer hem. Zó moet je het doen.’

De Bruyne is voor Guardiola wel een dankbare speler om mee te werken: hij heeft aan één woord genoeg om iets te begrijpen en hij loopt zich de pleuris. ‘Het is gemakkelijk wanneer een van je beste spelers harder werkt en meer loopt dan gelijk wie in het team. Welk excuus heeft een andere speler dan?’

Als een voetballer het toelaat, neemt Guardiola hem bij de hand en geeft hij hem de kans om te leren van de meester. Het zijn vaak lessen die met begeestering overgebracht worden. Javier Mascherano beschreef dat ooit treffend toen hij getuigde over de voorbereiding op de CL-finale in 2011 tussen Barça en Manchester United: ‘Terwijl hij aan het praten was, was het niet alsof hij verwees naar een match die we dadelijk gingen spelen, maar alsof we er al middenin zaten. Hij liep gesticulerend op en neer voor het tactische bord en als je je ogen sloot, zat je meteen midden in de actie. Alles wat hij gezegd had, gebeurde ook net zoals hij gezegd had dat het zou gebeuren. Tijdens de wedstrijd dacht ik voortdurend: ik heb dit al gezien, ik heb hier al over gehoord – omdat Pep het me al had verteld.’

Bevoorrechte voetballers

Je ziet Guardiola op training vaak praten met spelers, maar hij deelt ook speels tikjes uit tegen het achterhoofd. Hij probeert positivisme uit te stralen. Zo staat hij ook in zijn job: positief, omdat hij zich bevoorrecht voelt. Dat heeft te maken met zijn achtergrond.

David Trueba, de schrijver en regisseur die Guardiola door en door kent, zegt daarover: ‘Niemand heeft ooit aandacht besteed aan het fundamentele feit dat Guardiola de zoon van een metselaar is. Voor Pep is zijn vader een voorbeeld van integriteit en hard werken. Het gezin waarin hij opgroeide in Santpedor heeft hem oude waarden geleerd, waarden uit een tijd waarin ouders geen geld of grond hadden om aan hun kinderen te geven. Als je Guardiola wil analyseren, mag je niet vergeten dat onder dat elegante pak of die kasjmieren trui de zoon van een metselaar schuilgaat. In die dure Italiaanse schoenen zitten in feite eenvoudige espadrilles.’

Dat voetballers geprivilegieerd zijn, is een boodschap waar Guardiola zijn spelers ook graag aan herinnert. Pablo Zabaleta, in het eerste seizoen van Guardiola bij City nog de vaste rechtsachter, herinnert zich het volgende: ‘Hij toonde ons een video die heel emotioneel was. Ik begon bijna te huilen. Sommige andere spelers waren aan het wenen. Het ging over mensen in Barcelona die met immigranten werkten, ze haalden die mensen van de straat. Hij liet ook de kinesisten en andere mensen uit de staf ernaar kijken en hij zei: ‘Ik wil dat jullie allemaal zien hoeveel geluk wij hebben dat wij kunnen doen wat we doen. Wij hebben de beste gebouwen, het beste trainingscomplex en we verblijven in de beste hotels.”

Het besef van dat bevoorrechte bestaan maakt Guardiola ook enorm veeleisend richting zijn spelers. De IJslander Eidur Gudjohnsen, die later nog even bij Cercle en Club Brugge voetbalde, vertelde daarover ooit een anekdote. Hij vroeg zich af hoe hij meer speelminuten zou krijgen en wat de coach daarvoor van hem wilde. ‘Je leven’, zei Pep.

In zijn beginjaren worstelde Guardiola nog wat met zijn rol als peoplemanager en had hij moeite om het onderscheid te maken tussen de mens en de voetballer, maar bij Manchester City lijkt hij de omslag gemaakt te hebben. Toen het zoontje van David Silva prematuur geboren werd, was Guardiola meteen duidelijk: ‘David, zeg me wanneer je naar Spanje moet en wij zullen ons aanpassen.’

Aan de andere kant krijgen de vedetten dan ook weer geen vrijgeleide. Zo worden boetes voor het te laat komen gegeven in functie van het loon. Als Phil Foden zich overslaapt, moet hij dus minder betalen dan wanneer Sergio Agüero dat doet.

Blijvende afdruk

Het verschil tussen Guardiola en een andere trainer is dat de Catalaan de clubs waar hij passeert blijvend verandert. Bij FC Barcelona hoeft daar geen tekening bij, maar ook bij Bayern München was dat zo. Zijn erfenis zijn niet de drie titels die hij pakte, maar de manier waarop hij alles en iedereen in de club scherper zette en verbeterde.

En dan is er natuurlijk ook zijn impact op de voetbalcultuur van het land waarin hij werkt. Thiago Alcántara, de middenvelder die Guardiola naar München haalde, beweerde achteraf dat de coach ‘het concept van het Duitse voetbal veranderd had’. Waar het Duitse voetbal traditioneel gestoeld was op power en doelgerichtheid, legde Pep de nadruk op balbezit. Het is een spelfilosofie die nu ook door andere clubs uit de Bundesliga geadopteerd wordt. Denk maar aan het Borussia Dortmund van Lucien Favre, een Guardiola-adept.

Ook bij City verwachten ze dat Guardiola’s werk hem zal overleven. Het clubbestuur koestert wel de heimelijke hoop dat de coach, die een contract heeft tot 2021, overtuigd kan worden om zich definitief in Manchester te vestigen. Hij houdt van de stad, hij gaat er regelmatig naar concerten en op restaurant met zijn vrouw Cristina en zijn kinderen Valentina, Marius en Maria. Maar de geschiedenis leert dat zijn houdbaarheidsdatum beperkt is. Net omdat hij zo veeleisend en intens is, zijn mensen vaak blij wanneer hij vertrekt. Om achteraf te beseffen dat hij zoveel ten goede veranderd heeft.

Bovendien is er de roep van zijn land, zijn Catalonië. Het staat in de sterren geschreven dat hij ooit voorzitter zal worden van FC Barcelona, de club die hij voorgoed van zijn ziel doordrong. En waarmee hij twee keer de Champions League won. Die beker kon hij niet naar München brengen, maar misschien lukt het wel met City. Het zou de triomf van het voetbal zijn. Dat ze op 1 juni het gras in het Wanda Metropolitano maar maaien op 19 millimeter…

Yassine Taouil, Nick Vandierendonck en Steve Van Herpe