5-0 tegen PSV, 4-0 tegen Borussia Dortmund, 9-0 tegen Cambuur, 1-5 op Sporting Clube, … Er staat alweer geen maat op Ajax dit seizoen. Wat maakt dat de Amsterdammers er in de Lage Landen met kop en schouders bovenuit steken?
Door Freek Janssen, Tom Knipping (Voetbal International) en Steve Van Herpe
‘Welke speler uit de Champions League is momenteel het best in vorm?’ De vraag van de UEFA aan zijn volgers op Twitter was de socialemedia-afdeling van Ajax niet ontgaan. Heel gevat postten de Ajacieden een foto van hun elftal als antwoord. Een paar dagen ervoor hadden die spelers immers Borussia Dortmund met 4-0 en het schaamrood op de wangen terug naar huis gestuurd.
Het socialemediadepartement van de Amsterdammers speelt kort op de bal, maar dat doet de club ook. Ajax is al weken goed op dreef. In de Champions League won het overtuigend van de drie tegenstanders (Besiktas, Sporting Clube en Borussia Dortmund) en in de Eredivisie loopt het alweer weg van de concurrentie. Een vierde opeenvolgende titel lijkt nu al onafwendbaar. Wat is het geheim van het succes?
Een mix van jeugd en ervaring
Wie Ajax zegt, zegt jeugd. Elk seizoen weer lijkt de club een nieuw blik talenten te kunnen opentrekken. Met Frenkie de Jong, Donny van de Beek en Matthijs de Ligt vertrokken de afgelopen jaren enkele zelf opgeleide grote talenten naar de wereldtop, maar coach Erik ten Hag knikt goedkeurend wanneer hij ziet dat de volgende lichting alweer klaarstaat. ‘Met Jurriën Timber, Devyne Rensch en Ryan Gravenberch heeft de volgende generatie toptalenten zich aangediend bij de hoofdmacht. Bij Ajax hebben we een van de beste jeugdopleidingen in de wereld’, was Ten Hag onlangs lovend in een uitgebreid interview met het Duitse blad Bild.
De Eredivisieclubs staan erom bekend dat ze veel in de jeugd investeren. Uit een onderzoek van Voetbal International bleek dat alle clubs in de Nederlandse hoogste divisie 43,8 miljoen euro aan de opleiding van spelers spenderen. Daarvan spant Ajax de kroon met maar liefst 11 miljoen euro per jaar. Dat is beduidend meer dan PSV (9 miljoen), Feyenoord (5,5 miljoen) en AZ (3 miljoen).
Toch zag Ten Hag dat het anders moest toen hij in januari 2018 in Amsterdam werd aangesteld. ‘Je kunt geen successen halen met alleen jonge spelers. In mijn eerste half jaar hier merkte ik dat het team te jong was, dus hebben we de selectie versterkt met ervaren spelers als Dusan Tadic, Daley Blind en Davy Klaassen. ‘ Het zijn drie leiders die zich ten dienste stellen van het team en die het jeugdig geweld perfect omringen. Ajax beloont hun trouw en engagement ook. Met de bijna 33-jarige Tadic, bijvoorbeeld, werd nu al de afspraak gemaakt dat hij bij de club actief kan blijven na zijn spelerscarrière.
Kwalitatief brede kern
Er bestaat geen twijfel over welke club dit seizoen de kwalitatief breedste kern van de Eredivisie heeft. Zo kan Ajax het zich permitteren om in een belangrijk Champions Leagueduel tegen Borussia Dortmund Davy Klaassen, de nummer 10 van het Nederlandse nationale elftal, op de bank te zetten. Nochtans maakt Klaassen onder Louis van Gaal indruk bij Oranje. Maar bij Ajax krijgt hij concurrentie van Steven Berghuis, die normaal gezien op rechts speelt maar door Ten Hag op de 10 werd uitgeprobeerd toen Klaassen eventjes licht geblesseerd was.
De mogelijkheden voor de 51-jarige coach zijn legio, en niet alleen op het middenveld. Neem Nicolás Tagliafico: vorig seizoen was de Argentijnse international een vaste waarde als linkervleugelverdediger, dit seizoen zit hij vaker op de bank dan hem lief is. Voorin is Sébastien Haller eerste keuze, maar ook Tadic en Danilo kunnen er uit de voeten mocht de aankoop van 22,5 miljoen euro even een dipje kennen. Tadic is een certitude op links, waar hij de hete adem van Mohamed Daramy in zijn nek voelt. De 19-jarige Deen, in augustus voor 12 miljoen euro overgekomen van FC Kopenhagen, geeft bij elke invalbeurt een bevlogen indruk. Op rechts heeft Antony (21) zijn landgenoot David Neres (24) naar de achtergrond geduwd. Antony was afgelopen zomer een van de uitblinkers bij Brazilië op het gewonnen olympisch toernooi in Japan. Hij trok zijn goede vorm klakkeloos door naar Europa en wervelt bij Ajax met acties, dribbels, doelpunten en assists. Het leverde hem ook al een selectie op bij de Goddelijke Kanaries.
En zo kunnen we voor elke positie doorgaan. Om het met Ten Hag te zeggen: ‘We hebben méér dan elf basisspelers.’ Een cliché, maar bij Ajax is het écht wel zo. De enige zwakke plek is voorlopig het doel. Maarten Stekelenburg is out voor de rest van het seizoen, de 38-jarige Remko Pasveer neemt de honneurs waar. Eind vorige maand werd André Onana (25) echter terug bij de A-kern gehaald. Onana liep op 5 februari van dit jaar tegen een schorsing aan nadat bij een doping-controle buiten wedstrijdverband het verboden middel Furosemide in zijn urine werd aangetroffen. Die schorsing liep op 4 november af, dus is hij weer speelgerechtigd. Het was de bedoeling van Ajax om hem afgelopen zomer te verkopen, maar dat lukte niet. ‘Het belang van Ajax staat voorop’, vindt directeur voetbalzaken Marc Overmars. ‘En als je het zo bekijkt, is het goed dat hij zich weer bij het eerste elftal meldt.’
Kassa kassa met transfers
Wat financieel de doorslag geeft bij clubs uit de Lage Landen, is vaak hoeveel de uitgaande transfers opbrengen. Dat is bij Ajax niet anders. De verkoop van een speler levert meteen een smak geld op in de boekhouding, maar de áánkoop van een voetballer wordt op een andere manier ingeschreven. Doorgaans gaat dat in schijven. Voorbeeld: Ajax kocht Antony in de zomer van 2020 voor 15 miljoen euro. Hij tekende voor vijf jaar, dus moet de club elk jaar drie miljoen aan afschrijving opnemen in de boeken.
Waar het totaalbedrag aan afschrijvingen in 2016/17 nog vijftien miljoen euro bedroeg, is dat nu opgelopen tot zestig miljoen euro bij Ajax. Nu, dat is geen probleem zolang er voor een groter bedrag aan spelers verkocht wordt. Marc Overmars moest dus afgelopen zomer voor een totaal van 60 miljoen euro aan uitgaande transfers verrichten. Daar slaagde hij in met vlag en wimpel: hij verkocht in het seizoen 2020/21 voor 86 miljoen euro. Hierbij speelde mee dat de al in februari 2020 verkochte Hakim Ziyech (Chelsea) en de afgelopen zomer Lassina Traoré (Sjachtar Donetsk) allebei in het boekjaar 2020/21 werden opgenomen. Verder spijsde Overmars de kassa met de transfers van Donny van de Beek (Manchester United), Sven Botman (Lille OSC) en Sergiño Dest (FC Barcelona).
Aangezien de transferinkomsten (86 miljoen) hoger waren dan de afschrijvingen (60 miljoen) boekte Ajax een winst van 26 miljoen euro aan transfers. Dat hielp grotendeels om het operationele tekort te compenseren. Zo boekten de Amsterdammers voor jaargang 2020/21 uiteindelijk ‘slechts’ een verlies van acht miljoen euro. In vergelijking met de Europese concurrenten is dat een acceptabel resultaat. Kijk bijvoorbeeld naar de balans van Borussia Dortmund, vorige week tegenstander in de Champions League: die sloten de vorige campagne af met 73 miljoen euro in het rood.
Investeren in spelers én stenen
De Amsterdammers haalden afgelopen zomer weer uit op de transfermarkt. Met Mohamed Daramy (12 miljoen), Steven Berghuis (5 miljoen) en Jay Gorter (1 miljoen) spendeerde het 18,5 miljoen euro in de zomermercato. Tel daar de 22,5 miljoen euro bij die Ajax in januari al ophoestte voor Sébastien Haller en je komt voor jaargang 2021 aan een aardig sommetje.
Maar er gaat niet alleen geld naar de versterking van de kern, ook naar stenen. Zo liggen de plannen klaar om het trainingscomplex uit te breiden en te vernieuwen en gaat de club een ministadion bouwen, waar Jong Ajax en het vrouwenelftal hun wedstrijden kunnen afwerken. De afspraken met de stad zijn daaromtrent al gemaakt. Algemeen directeur Edwin van der Sar op de clubwebsite: ‘Ons doel is structureel aanhaken bij de Europese top en onze jeugdopleiding en de doorstroming van jeugd naar het eerste elftal speelt daar een belangrijke rol in. Daarnaast groeit ook het vrouwenvoetbal en die ontwikkeling zal zich doorzetten. De extra grond geeft ons de mogelijkheid om de faciliteiten van al onze teams uit te breiden.’
Het motto van Ten Hag
‘Ik zeg weleens tegen Erik: ‘Ach, die beker, anders moeten we die laten lopen.’ Maar daar wil hij niets van weten. ‘Dat is ook een prijs’, zegt hij dan. Dat vind ik ook wel weer mooi.’ Dat zei Marc Overmars, directeur voetbalzaken bij Ajax, eind vorig seizoen over zijn trainer. Erik ten Hag debuteerde in januari 2018 bij Ajax, nadat hij eerder indruk had gemaakt bij FC Utrecht, waar hij na het seizoen 2015/16 de Rinus Michels Award, de prijs voor beste trainer in de Eredivisie, kreeg. Na een moeizaam eerste halfjaar in Amsterdam zette hij de selectie en de heersende cultuur naar zijn hand. Onder het motto ‘goed is niet goed genoeg, elke dag moet beter’ legt hij de lat continu hoog. Hij prikkelt zijn omgeving, zowel spelers als stafleden, om grenzen te verleggen. Met een aantrekkelijke manier van voetballen rijgt hij de prijzen aaneen: twee titels, twee bekers en een halve finale in de Champions League.
De oorspronkelijke kritiek op zijn figuur heeft hij met glans overwonnen. Binnen Nederland en ook internationaal dwong hij veel respect af voor de manier waarop hij zijn visie weet over te brengen. Velen hielden rekening met een vertrek afgelopen zomer, maar Ten Hag tekende juist voor een extra jaar bij, tot juni 2023. Hij blinkt in zijn vel bij de Ajacieden, waar hij met Overmars een geoliede tandem vormt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
