Wie is de man die Francesco Totti en Lionel Messi op de bank zette en Sergio Ramos uit de Spaanse nationale ploeg weerde? Maak kennis met bondscoach Luis ‘Lucho’ Enrique (51).
Lionel Messi krabbelt recht. Dat was toch een fout? Hij kijkt woest naar de gelegenheidsscheidsrechter, maar die gebaart van krommenaas. Het is begin januari 2015 en de scène speelt zich af op een training van FC Barcelona. Als afsluiter is er nog een onderling partijtje en dat zijn doorgaans pittige aangelegenheden. Coach Luis Enrique heeft het onzalige idee gehad om als arbiter op te treden, iets wat hij net zo goed aan een assistent had kunnen overlaten. Wanneer het wedstrijdje erop zit, gaat Messi verhaal halen bij zijn trainer. Er ontstaat een bitse woordenwisseling. Voor het uit de hand loopt, loodst Neymar zijn maatje naar de kleedkamer.
Het incident typeert Luis Enrique. In plaats van te proberen Messi tot rede te brengen, gaat hij het conflict aan. De coach houdt er niet van dat zijn autoriteit in twijfel getrokken wordt. Dat escaleert een paar dagen later helemaal als blijkt dat Messi in de eerstvolgende wedstrijd, uit op Real Sociedad, op de bank zit. De match gaat verloren met 1-0. De Argentijn mag in de tweede helft nog wel opdraven, maar kan het tij niet meer keren. De Spaanse media smullen ervan en tellen al af naar de dag dat de coach zijn koffers mag pakken. Maar na een tussenkomst van voorzitter Josep Bartomeu worden de plooien gladgestreken en op het einde van het seizoen wint FC Barcelona de treble. Opvallend wel: na het voorval in januari zit Messi geen minuut meer op de bank. Heeft Luis Enrique moeten inbinden? Het heeft er alle schijn van, maar Gerard Piqué benadrukt begin februari in een interview wel dat er maar één baas is in de kleedkamer. En dat is de coach.
Clash van ego’s
Luis Enrique is een man uit één stuk, iemand die zich niet snel uit zijn lood laat slaan. Doorheen zijn trainerscarrière heeft hij altijd een ambigue relatie gehad met spelers die veel gewicht hebben in de kleedkamer. Toen hij op 14 juli 2011 voorgesteld werd bij AS Roma, wilden de Italiaanse journalisten vooral weten hoe de coach, die op dat moment alleen trainerservaring had opgedaan met het tweede elftal van Barcelona, zou omgaan met het icoon Francesco Totti. Nadat Enrique eerst met bloemetjes strooide naar ‘de geweldige Totti’, wilde hij toch dit kwijt: ‘Ik probeer álle spelers in een winnende dynamiek te brengen.’ Een gecamoufleerde manier om te zeggen: iedereen vertrekt bij mij op gelijke voet.
Overtuigd van dat idee zette Luis Enrique Totti in de eerste officiële wedstrijd van het seizoen al meteen op de bank. Een signaal dat kan tellen. Die play-offmatch voor de Europa League tegen Slovan Bratislava ging met 1-0 verloren. Totti zei geen woord, maar twee dagen later kwam hij op training aan in een T-shirt met als opschrift ‘ Basta‘. Genoeg. In de terugwedstrijd een paar dagen later stond hij wel in de basis, maar werd hij een kwartier voor het einde van de match vervangen door Stefano Okaka. AS Roma bleef steken op een 1-1-gelijkspel en was uitgeschakeld.
De kritiek in de Italiaanse pers was snoeihard. De vervanging van Totti werd een kapitale blunder genoemd en de confrontatie tussen speler en trainer werd omschreven als een clash van mannelijke ego’s. Volgens insiders kon Luis Enrique niet aanvaarden dat Totti in Rome belangrijker was dan de paus. ‘Ik begrijp heel goed het belang van een figuur als Totti, maar diegene die het laatste woord heeft over de basiself en over de vervangingen, ben ik’, gooide de Spanjaard op de persconferentie na de match tegen Slovan Bratislava olie op het vuur. ‘Ik laat me door niemand beïnvloeden.’
Woorden die meteen zijn hele seizoen hypothekeerden, met een teleurstellende zevende plaats in de Serie A en geen Europees voetbal als gevolg. Enkele weken voor het einde van het seizoen werd al duidelijk dat Luis Enrique zijn contract niet zou uitdoen. Dat werd bevestigd door algemeen directeur Franco Baldini, die verklaarde dat Enrique zich ‘heel moe’ voelde. Oorzaken: zijn relatie met de pers, die constant met hem in de clinch ging, en met de supporters, die hem nooit vergeven hadden dat Totti die eerste match op de bank zat. Sinds dat moment werd de coach bij elke thuismatch geconfronteerd met een spandoek: ‘ Totti non si discute… Si ama!’ (Over Totti discussieer je niet… Je houdt van hem!’)
Tot overmaat van ramp had dit alles ook een weerslag op zijn gezin. Zijn vrouw Elena werd verschillende keren bedreigd in de straten van Rome en zijn kinderen Pacho en Sira werden gepest door hun klasgenootjes. Vooral daarom gooide Enrique de handdoek in de ring, want zijn familie is heilig voor hem.
Op zijn laatste persconferentie bij AS Roma had de trainer wel nog opmerkelijke woorden over voor Francesco Totti: ‘Ik ben bijna verliefd op hem. Zelfs mijn vrouw is jaloers. Al vanaf de eerste dag heb ik een speciale relatie met hem. Het was een plezier om met hem samen te werken. Hij is een kampioen.’ Eerder had ook de Italiaan de loftrompet gestoken van Enrique: ‘Hij is een grote meneer. Hij wil een nieuwe mentaliteit en nieuwe ideeën brengen. We hebben van in het begin een goeie relatie gehad.’ Twee heren die het achterste van hun tong niet laten zien of toch wederzijds respect?
Technisch observatiestation
Luis Enrique laste daarna een sabbatjaar in, waarin hij zich toelegde op zijn gezin en zijn hobby’s: fietsen, zwemmen en lopen. Zo nam hij onder meer deel aan Cape Epic in Zuid-Afrika, de zwaarste mountainbikerace ter wereld, met een proloog en zeven etappes van in totaal zo’n 800 kilometer. Dat doe je alleen als je conditioneel een beest bent. Van Enrique is geweten dat hij er graag op uit trekt om ‘zijn benen moe te maken’, zoals hij dat noemt. Hij heeft ook, samen met een select groepje vrienden, door de jaren heen alle bekende cols uit de Tour, de Vuelta en de Giro bedwongen. Eerder liep hij ook al verschillende marathons.
In de zomer van 2013 kreeg hij als trainer een nieuwe kans bij Celta de Vigo. De Galiciërs, die zich het seizoen ervoor ternauwernood hadden gered in de Primera División, wilden een coach die attractief voetbal bracht en belang hechtte aan de jeugdopleiding. Ze kwamen al snel uit bij Enrique. Ook daar liep het de eerste weken erg stroef en zou er, volgens sommige bronnen, ook een conflict geweest zijn met aanvoerder Borja Oubiña, hoewel die dat zelf later tegensprak. ‘Ik heb erg veel van hem geleerd. Hij liet me het voetbal op een andere manier zien. Het was een geweldig jaar voor mij individueel en voor de groep, omdat we elke dag heel veel informatie kregen.’ Die informatie verzamelde Enrique op een originele manier. Aangezien de club geen geld had om een drone te kopen die de trainingen vanuit de hoogte filmde, liet de coach een uitkijktoren bouwen die hij omdoopte tot zijn ’technisch observatiestation’. Daar klom hij in om tijdens de oefensessies een goed overzicht te krijgen. Celta de Vigo sloot het seizoen af op een knappe negende plaats en Luis Enrique kreeg lof voor de manier waarop zijn team voetbalde.
Het leverde hem interesse van FC Barcelona op, dat met veel plezier Gerardo Martino uitwuifde. De gemoedelijke Argentijn pakte geen enkele prijs en zijn trainingsmethodes werden afgedaan als ouderwets. Nog voor het seizoen 2013/14 ten einde was, had FC Barcelona al gesprekken gevoerd met Enrique, die niet aarzelde. De Asturiër legde er meteen de pees op bij Barça, net zoals hij eerder bij AS Roma en Celta de Vigo gedaan had. Eerst zorgde hij ervoor dat de spelers fysiek top waren, een aspect dat onder de lakse Martino verwaarloosd was. Daarna wilde hij FC Barcelona ook andere manieren van voetballen aanleren: niet alleen dominant spelen op balbezit, maar ook af en toe hoog druk zetten of speculeren op de tegenaanval. Dat leverde hem de kritiek op dat hij raakte aan het DNA van de club, maar eigenlijk diepte hij het voetbal van Messi en co uit tot een gevarieerder palet. Zo kon het team schakelen in functie van de tegenstander of van het moment in de wedstrijd. Dat leverde aan het einde van het seizoen niet alleen de treble op, maar ook records: nooit had een club op één seizoen 83,3 procent van zijn wedstrijden gewonnen en nooit had een aanvalslinie – Messi- Luis Suárez-Neymar – 122 goals gemaakt. De twee seizoenen erna onder Enrique waren minder succesvol, maar leverden toch nog één titel en twee bekers op.
Geen voeten
Nadat Italië Spanje had uitgeschakeld in de halve finales van het EK 2021, was er één iemand bij La Roja die niet wilde delen in de rouwstemming: bondscoach Luis Enrique. In de kleedkamer beval hij vrolijke muziek op te zetten en zei hij tot zijn spelers: ‘Waarom zijn jullie aan het wenen? Kop op! De wedstrijd die jullie gespeeld hebben, was spectaculair. Het voetbal is jullie iets verschuldigd.’
Bij gebrek aan een echte vedette draait het bij de nationale ploeg meer dan ooit om de coach. Hij is de magneet waaraan iedereen zich vasthecht. Hij zette de selectie helemaal naar zijn hand en maakte daarin soms zeer eigenzinnige keuzes. Dat hij bijvoorbeeld geen enkele speler van Real Madrid meenam naar het EK – ook niet de slechts half fitte aanvoerder Sergio Ramos – bracht in Spanje heel wat teweeg.
Op het EK ging de storm niet liggen. De nationale ploeg kreeg af te rekenen met coronagevallen, fluitconcerten, het geval- Morata,… Maar Luis Enrique bleef overeind en bracht Spanje tot de halve finales, waarin het Italië met wervelend voetbal het vuur aan de schenen legde. Een referentiewedstrijd. Het werd nog maar eens duidelijk dat Luis Enrique een man is die zijn eigen weg volgt, die als het ware op zijn eigen planeet leeft en die zich door niemand laat beïnvloeden. Een man ook die met het nodige realisme in het leven staat. Of zoals het zinnetje op zijn Twitteraccount zegt: ‘Ik weende omdat ik geen schoenen had tot ik een man zag die geen voeten had.’
Gebroken neus
Het meest iconische beeld van Luis Enrique als speler is dat van de kwartfinale tegen Italië op het WK van 1994. Hij kreeg toen in het strafschopgebied een elleboog van Mauro Tassotti in zijn gezicht, wat hem een gebroken neus opleverde. Italië won de match met 2-1.
Enrique begon zijn voetbalcarrière bij Sporting Gijón, waar Real Madrid hem in 1991 wegplukte. Bij de Koninklijke veroverde hij in vijf seizoenen 1 titel en 1 beker. In 1996 verhuisde de aanvallende middenvelder naar aartsrivaal FC Barcelona, waarmee hij in 1997 de toenmalige Europacup II won (1-0-winst in de finale tegen PSG). Bij Barça pakte hij ook nog twee titels en twee bekers.
Met de U23 van Spanje won hij goud op de Olympische Zomerspelen van 1992 in Spanje. In de finale klopten de Spanjaarden, met onder meer ook Pep Guardiola in de ploeg, Polen met 3-2.
Engelbewaarder Xana
Het gebeurde op donderdagavond 29 augustus 2019. Na een memorabele wedstrijd in het Koning Boudewijnstadion werd Antwerp uitgeschakeld in de play-offs van de Europa League door AZ, dat het in de verlengingen haalde met 1-4. Na affluiten kwamen de joelende Antwerpsupporters in de tribunes in beeld. Op dat moment kreeg Sporzacommentator Filip Joos een krop in de keel. Tegelijkertijd hoorde hij namelijk het nieuws dat Xana, het negenjarige dochtertje van Luis Enrique, was overleden aan botkanker. Het contrast met de amok makende Antwerpfans, die zich druk maakten om de nederlaag, werd hem even te veel. Het deed hem een en ander relativeren en hij kreeg daar achteraf veel bijval voor.
Ook Luis Enrique ontving tal van steunbetuigingen uit de hele voetbalwereld. De ziekte van zijn dochtertje was de reden waarom hij een stap terug had gezet als bondscoach van Spanje. Pas op die 29e augustus begreep de buitenwereld waarom hij dat gedaan had.
Luis Enrique, die behalve persconferenties haast geen interviews geeft, schermt zijn privéleven heel erg af, maar de sterke band die hij heeft met zijn vrouw Elena Cullell en zijn kinderen Pacho en Sira, nu allebei vooraan in de twintig, wordt omschreven als ‘een uitzondering in de sportwereld’. Op het afgelopen EK was zijn dochter Sira overigens vaak in de buurt van haar vader te vinden. Na de uitschakeling tegen Italië in de halve finale deelde ze een emotionele tekening van Antonio Federico. De Italiaanse tekenaar wilde eer betonen aan Enrique omdat die de Italianen heel sportief gefeliciteerd had met hun finaleplaats. In de begeleidende tekst onder de tekening schreef hij: ‘Voetbalwedstrijden zijn slechts een spelletje, het echte leven is serieus en dat weet hij heel goed. Zijn dochtertje Xana werd van hem weggerukt toen ze slechts negen jaar was door die vervloekte kanker. Er zijn zoveel foto’s van hem en zijn kostbare meisje, hij is een fantastische vader, een man die op de proef gesteld werd maar die de moed had om weer op te staan met engagement en kracht. Al onze liefde gaat naar hem en naar zijn kleine engelbewaarder.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
