Waarom PSV ook onder Schmidt niet kan meedoen voor de titel

Ook de Duitse trainer Roger Schmidt kon de titel niet naar Eindhoven brengen. Wat komt PSV tekort?

Efficiëntie, dat kwamen ze in Eindhoven te kort om mee te strijden met Ajax voor het kampioenschap. Doelpunten maken was nochtans een van de hoofdredenen waarom de Duitse coach Roger Schmidt (54) vorige zomer voor twee jaar werd binnengehaald. De oud-trainer van Bayer Leverkusen en RB Salzburg kwam met behoorlijk wat referenties naar PSV, dat onder interim-coach Ernest Faber in het door de coronacrisis geannuleerde seizoen als vierde was geëindigd. Met de komst van de Duitser en diens aanvallende spel wilde algemeen directeur Toon Gerbrands inspelen op de wens zo lang mogelijk gelijke tred houden met de Amsterdammers.

De realiteit vandaag de dag is dat PSV inderdaad een spannend gevecht voert, maar dan wel voor de – overigens felbegeerde – tweede plaats. ‘Het is altijd hetzelfde verhaal’, verklaarde Schmidt onlangs na de 2-0-nederlaag tegen concurrent AZ. ‘We investeren veel, maar de tegenstander scoort. En zo slikten we alweer een onnodige nederlaag, net als tegen Ajax, Feyenoord en ADO Den Haag.’

De Nederlandse nummer twee zal twee voorrondes moeten overleven om te proeven van de Champions League. In Eindhoven smachten ze naar het vicekampioenschap, als compensatie voor het verlies van ruim 20 tot 25 miljoen euro als gevolg van de coronacrisis.

Gelukkig voor de Eindhovenaren heten de komende tegenstanders FC Groningen, SC Heerenveen, Willem II, PEC Zwolle, want in de confrontaties met de topclubs ging het al te vaak mis. Met die wisselvalligheid kun je maar moeilijk meestrijden voor de prijzen. Ook in de kwartfinale van de beker werd PSV er door Ajax (2-1) uit geknikkerd, terwijl in de 1/16 finales van de Europa League het Griekse Olympiacos te sterk was (2-4 en 2-1).

Niet-complementaire spitsen

Schmidt – die acht jaar lang als ingenieur werkte – ging nochtans voor een trendbreuk zorgen. Want naast de garantie dat hij jonge talenten zou lanceren moest hij de Nederlandse 24-voudige kampioen een moordend pressingvoetbal bijbrengen. Maar dat Vollgass-Fussball, een variant van de Gegenpressing die Jürgen Klopp propageert, vergt naast een grote tactische discipline ook een hoge fysieke belasting.

Schmidt bleef zijn credo trouw (‘mijn ploegen voetballen altijd om te winnen’), maar moest vaststellen dat zijn jonge team maar moeilijk de balans vindt tussen aanvallen en verdedigen. Overtuigend en spektakelrijk voetbal kan een helft later worden gevolgd door slordig en nonchalant spel. Het lijkt wel of de spelers niet kunnen uitvoeren wat hun trainer mentaal en fysiek van hen verlangt. Want Schmidt houdt van profs met de longinhoud van een marathonloper.

Saai kun je de wedstrijden van PSV echter niet noemen: de ploeg scoort vrijwel altijd en geeft ook overal iets weg. Geen enkele confrontatie dit seizoen eindigde op 0-0. Voor hun offensieve ingesteldheid betalen ze dan ook een hoge prijs: PSV beschikt blijkbaar niet over de juiste defensieve strijders om het slot op de deur te houden.

Een ander opvallend gegeven: Donyell Malen – die straks net als verdediger Denzel Dumfries de kassa moet spijzen – en Eran Zahavi vormen nog altijd lang geen geolied spitsenduo, ondanks het feit dat ze vlot scoren. Hun goals zijn belangrijk, maar zouden nog meer rendement opleveren als ze collectiever handelen. In de eerste seizoenshelft was de 22-jarige Nederlandse international de man die alle aandacht naar zich toe trok met zijn hoge doelpuntenproductie, na de winterstop werd de 33-jarige Israëlische goaltjesdief de gevierde man. ‘Ze zijn niet complementair’, oordeelde oud-aanvaller Arnold Bruggink in de Volkskrant. ‘Beiden zijn te veel echte spitsen. Ze zien zichzelf te veel als afmakers, terwijl je een duidelijke rolverdeling nodig hebt van aangever en afwerker.’

40 miljoen euro

Groeibriljant Mohammed Ihattaren (19) moest uitgroeien tot een sterkhouder in de nieuwe speelstijl, maar lijkt ondertussen bezig aan zijn laatste maanden. De aanvallende middenvelder, die nog tot volgende zomer onder contract ligt, onderhoudt een erg koele relatie met zijn coach. Al vanaf het begin zat er ruis op de lijn door een gebrek aan inzet en teamdiscipline. Liever geeft Schmidt speeltijd aan Mario Götze, die goed aan het seizoen begon maar na een blessure wat op zoek is naar zijn topvorm. Recent gaf het al bijna afgeschreven toptalent Ihattaren nog wel een teken van leven met een fraai doelpunt bij de eenvoudige 3-0-zege op Heracles.

Op de achtergrond speelt echter ook mee dat PSV straks moet verkopen. Op het hoofd van Ihattaren plakt nu nog een marktwaardeprijs van 12,5 tot 14 miljoen euro. Die centen kunnen ze in Eindhoven goed gebruiken (hoewel het kruimelwerk is vergeleken bij wat hij had eigenlijk had moeten opleveren). Nadat in mei vorig jaar alle werknemers bereid werden gevonden salaris in te leveren, trof Gerbrands recent opnieuw een akkoord met het voltallige personeel tot een loonoffer. Zo wordt het gebrek aan inkomsten door het spelen zonder fans alsnog wat gecompenseerd. De ergste financiële klappen kan PSV wel opvangen. Dankzij het verkoopsbeleid werd een eigen vermogen van 40 miljoen euro opgebouwd. Maar Gerbrands hanteert het motto dat je bij (financiële) tegenwind toch nog moet investeren.