WK retro: de veldslag van Santiago

© BELGAIMAGE

Tot het einde van het WK belichten we wekelijks een memorabele anekdote uit de WK-geschiedenis. Deze week: de smerigste match op het gemeenste WK dat ooit plaatsvond: Chili 1962.

In de tijd dat er weinig rechtstreekse uitzendingen waren – en bijna geen trans-Atlantische – was de mythe van sommige sportevenementen des te groter. In 1962 ging de reputatie de beelden vooraf. Zo duurde het twee dagen voor de tape van Chili-Italië over de oceaan gevlogen werd en klaar was voor uitzending op het Oude Continent. En die uitzending komt met een waarschuwing, zoals de Britse journalist Frank McGhee ze meegaf in The Mirror: ‘Als u de film van de wedstrijd bekijkt, stuur dan de kinderen eerst naar bed. Dit verdient het label horror.’

De uitgesloten Giorgio Ferrini wordt door gewapende agenten van het veld geleid.
De uitgesloten Giorgio Ferrini wordt door gewapende agenten van het veld geleid.© BELGAIMAGE

De inleidende woorden van David Coleman op de BBC zijn even omineus: ‘De match die u gaat zien is de meest dwaze, walgelijkste en schandaligste vertoning in de geschiedenis van het voetbal. Het was de eerste keer dat beide landen tegen elkaar speelden en hopelijk ook de laatste keer. Het nationale devies van Chili is ‘Met rede of met geweld’. Wel, vandaag waren de Chilenen alles behalve redelijk en de Italianen gebruikten alleen geweld. Het resultaat was een drama voor de wereldbeker.’

Oorlogsverslaggeving

En die wereldbeker was al met een kakofonie van valse noten van start gegaan. De eerste acht wedstrijden van het toernooi (de eerste speeldag in de vier groepen) stonden bol van agressie. De trieste balans: drie gebroken benen, een kapotte enkel en wat gekneusde ribben. In een Chileense dagblad werd gewag gemaakt van een wereldoorlog, eerder dan van een wereldkampioenschap. Verslagen lazen als rapporten van een veldslag. Rudi Vranckx zou zich daar meer op zijn plaats gevoeld hebben dan Frank Raes.

De Italianen hadden zich in de eerste match tegen West-Duitsland al misdragen, maar tegen Chili werd nog een versnelling hoger geschakeld. Na de 0-0 in de eerste match, waren de Azzurri verplicht om te winnen tegen het gastland. Daar werden de messen geslepen na aanstootgevende artikels in de Italiaanse kranten La Nazione en Corriere della Sera. Die hadden de hoofdstad Santiago beschimpt als een achterlijk gat waar de telefoons het niet doen, taxi’s even zeldzaam zijn als trouwe echtgenoten, een kabelverbinding met Europa een rib uit je lijf kost en het vijf dagen duurt voor een brief aankomt. De Chileense pers sloeg terug en schilderde de Italianen af als fascistische en oversekste maffiosi.

Ook Mario David wordt uitgesloten na een karatetrap op 'bokser' Leonel Sánchez.
Ook Mario David wordt uitgesloten na een karatetrap op ‘bokser’ Leonel Sánchez.© BELGAIMAGE

Beducht voor een mogelijk ontsporen van de wedstrijd had de FIFA de Spaanse ref te elfder ure nog vervangen door de ervaren Engelsman Ken Aston. Maar al van bij de aftrap wist die brave man niet wat hem overkwam.

Beroepsbokser

Na twaalf seconden moet Aston al de eerste fout fluiten. Een eindeloze reeks overtredingen volgt, de ene al vuiler dan de andere. Maar daar blijft het niet bij: fouten worden gevolgd door natrappen, revanches, spuwen en slaan. Na vier minuten ontstaat het eerste gevecht in regel, in het geharrewar deelt een Italiaan een klap uit in het gezicht van een Chileen, maar dat wordt niet opgemerkt.

Amper een minuut later bezondigt de Italiaan Giorgio Ferrini, stevig van de bal gezet door een tegenstander, zich aan opzichtig natrappen onder de neus van de scheidsrechter. Aston aarzelt niet en stuurt Ferrini van het veld. De Italiaan weigert. Het duurt ruim vijf minuten voor hij onder begeleiding van gewapende agenten in trenchcoats naar de catacomben wordt geleid.

De wedstrijd loopt steeds meer uit de hand en ontspoort helemaal kort voor de rust. De Chileense linksbuiten Leonel Sánchez komt ten val en terwijl de bal nog tussen zijn benen ligt, geeft zijn tegenstander Humberto Maschio er enkele flinke trappen op. Als door een wesp gestoken veert Sánchez, de zoon van een beroepsbokser, op en hij slaat Maschio met een linkse hoek tegen de mat. Maschio’s neus is gebroken, maar tot ontsteltenis van de Italianen volgt er geen sanctie.

Twee minuten later neemt Mario David het recht dan maar in eigen hand. Met een vliegende karatetrap treft hij het achterhoofd van Sánchez. Aston sluit hem meteen uit. Italië staat nog voor de rust met zijn negenen.

Ook in de tweede helft komt er geen eind aan het schabouwelijke spektakel. Sánchez mag nogmaals ongestraft uithalen. Een indrukwekkende politiemacht staat langs de zijlijn klaar om in te grijpen. Voetballen lijkt wel een bijzaak geworden.

Het is op zich bewonderenswaardig dat de Italianen de score lang op 0-0 weten te houden, maar een dik kwartier voor tijd gaan ze toch voor de bijl. Doelman Carlo Mattrel slaat na een vrijschop de bal weg, die door Jaime Ramírez meteen wordt teruggekopt. Het leer valt over twee hopeloos springende Italianen in het net. De wedstrijd is daarmee gespeeld. Op het einde maakt Jorge Toro er met een schuiver van ver nog 2-0 van.

In de steek gelaten

De wedstrijd veroorzaakt ook na afloop nog commotie. Enkele Italiaanse journalisten moeten uit Chili vluchten. Een Argentijn, die men per ongeluk voor een Italiaanse reporter houdt, wordt het ziekenhuis in geslagen. Over heel het land krijgen Italianen het hard te verduren. Maar in Rome is het ook hommeles, het leger moet zelfs ingrijpen om de Chileense ambassade te beschermen.

Ken Aston komt zwaar onder vuur te liggen, vooral in Italië. Dat Sánchez de negentig minuten mocht volmaken stuit op onbegrip. Maar Aston stond er alleen voor, hij werd schromelijk in de steek gelaten door zijn assistenten, een Mexicaan en een Amerikaan. Die laatste, ene Leo Goldstein, dankte zijn aanstelling voor het WK louter aan zijn unieke achtergrond. Als jood had hij het concentratiekamp overleefd door vrijwillig een partijtje voetbal tussen kampbewakers te fluiten.

‘De lijnrechter moet het vergrijp van Sánchez zeker gezien hebben’, zou Aston zich later verweren. ‘Maar hij weigerde om het me te vertellen. Ik heb gedaan wat ik kon. Een moeilijke wedstrijd had ik wel verwacht, maar geen onmogelijke. Ik heb overwogen om de match te staken, maar dan vreesde ik voor de veiligheid van de Italiaanse spelers.’

Aston werd later benoemd in de scheidsrechterscommissie van de FIFA. Geïnspireerd door het trauma van Santiago was hij verantwoordelijk voor een aantal veranderingen in het reglement. Hij staat met name bekend als de bedenker van de gele en rode kaarten. Die had hij in 1962 bijzonder goed kunnen gebruiken.

WK retro: de veldslag van Santiago

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content