Christian Benteke en de sporen die het EK heeft nagelaten

Christian Benteke (30) begon onlangs aan zijn negende opeenvolgende seizoen in de Premier League, maar hij weigert om zich in slaap te laten wiegen door de sleur. Bij de Rode Duivels zit hij verveeld met zijn rol als derde aanvaller en liet het EK, waarin hij geruisloos uit het toernooi verdween, sporen achter.

Er was een tijd dat Big Ben altijd het juiste uur aanwees. Maar het vervaardigen van horloges is een zaak van specialisten, waar de minste hapering het mechanisme voorgoed kan afremmen. Christian Benteke was van bij zijn aankomst in Engeland in de zomer van 2012 tot het begin van zijn onzekere periode vijf jaar later een vaste waarde in de Premier League, maar intussen laat hij zich nog het best omschrijven als een ingewikkelde wiskundige formule met veel variabelen. Het is een man die zich kwetsbaar opstelt wanneer de problemen zich opstapelen. Zijn laatste basisplaats bij de Rode Duivels dateert van november 2019 en na een EK waarin de aanvaller meer dan eens zijn trots heeft moeten inslikken, aast Benteke op een langdurig gesprek met Roberto Martínez om te begrijpen welke rol hij nog kan vertolken in het offensieve compartiment van de nationale ploeg. Of hoe een dertiger nog altijd door het leven stapt met de ambities van een nieuwkomer.

Je hebt er een seizoen opzitten met tien doelpunten in dertig optredens. Met zeven doelpunten tussen februari en mei 2021 heb je in die periode meer doelpunten gemaakt dan in de 3,5 seizoenen daarvoor. Wanneer heb je voor jezelf de knop omgedraaid?

CHRISTIAN BENTEKE: ‘Ik heb niet de klik moeten maken. Ik zou zeggen dat ik de vruchten heb geplukt van de basis die ik daarvoor had gelegd. Op mentaal vlak stond ik er altijd. Ik kon gedurende een lange periode geen regelmaat in mijn prestaties leggen – dat was mijn voornaamste gebrek. Maar ik heb me nooit laten afleiden door alles wat er over mij werd gezegd. Ik ben me altijd bewust geweest van mijn potentieel. Wat ik in het verleden gepresteerd had, kon ik reproduceren. Daar was ik van overtuigd. Ik ben van nature een optimist en ik heb het altijd van de positieve kant willen bekijken. Maar het is uiteraard frustrerend dat je elk weekend op het veld staat en niet kan scoren. Dat maakt je ongeduldig.’

Voor een spits moet het best irritant zijn om geen rationele verklaringen te kunnen geven wanneer iets goed functioneert en wanneer het niet loopt.

BENTEKE: ‘Weet je wat het gemakkelijkste is wanneer je in een dip zit? Niet meer overeind krabbelen. Als het niet goed gaat, vind je duizenden redenen om de armen te laten zakken. Het is comfortabel en eenvoudig. Als je zo diep in de put zit, is het ook zo dat niemand verwacht dat je weer naar boven zal klauteren. Er zijn zelfs weinig mensen die dat willen. Het resultaat is navenant: velen staan niet meer op.

‘In dat opzicht wilde ik nooit te veel gaan forceren. Oké, ik scoorde niet meer en dat viel mij heel zwaar. Maar dat gevoel bleef beperkt tot mijn professionele leven. Voetbal is mijn sport, het is mijn werk, het is datgene wat ik het beste kan. Mijn problemen mochten geen aanleiding zijn om alles ter discussie te stellen. Ik leid een normaal leven – zeg maar een gezinsleven met kinderen – en dat heeft mij geholpen om het juiste perspectief niet uit het oog te verliezen.’

Veel spelers die een inzinking krijgen zoals die van jou besluiten op een bepaald moment om hun horizon te verleggen. Jij bent sinds 2016 Crystal Palace trouw gebleven en de club heeft altijd zijn vertrouwen in jou behouden. Hoe belangrijk was dat?

BENTEKE: ‘Ik heb steeds het vertrouwen van de club gevoeld en ik had er geen belang bij om de club koste wat het kost te verlaten. In januari begonnen we na te denken over een vertrek. Toen had ik een lang gesprek met de coach ( Roy Hodgson, nvdr) en hij zei me dat hij niet kon garanderen dat ik elke wedstrijd negentig minuten zou spelen, maar hij voegde eraan toen dat hij op mij rekende. Ik besloot om terug te vechten en hard te blijven werken. En ik ben blij dat het geloond heeft.’

CONSTRUCTIEF GESPREK

Je zou op 1 juli een vrije speler geweest zijn mocht je in mei geen nieuw contract van twee jaar getekend hebben. Je bent 30 en dat was je laatste kans om een nieuwe uitdaging in een andere topcompetitie aan te gaan. Heb je intussen geen spijt van je beslissing?

BENTEKE: ‘Ik heb erover nagedacht en er waren wat contacten. Maar ik heb met tal van factoren rekening gehouden. Mijn eerste argument, dat losstaat van het gesprek dat ik met de voorzitter heb gehad, was mijn fysieke paraatheid. Ik ben dertig en op lichamelijk vlak voel ik mij super. In tegenstelling tot vroeger hebben clubs geen schrik meer om spelers van 32 of 33 jaar te transfereren. Met de apparatuur die vandaag voorhanden is, kan je perfect het werkelijke fysieke niveau van een speler evalueren en zien wat hij nog kan bijdragen aan het team. Die testen hebben mij gerustgesteld over de lange levensduur die ik nog heb in het voetbal. Ik ben ervan overtuigd dat ik in een seizoen nog vijftien doelpunten zou kunnen maken in de Premier League.

‘Om familiale redenen wilde ik ook hier blijven, want mijn kinderen zitten nu al een paar jaar in Londen op school. Ik was blij dat ik een soort stabiliteit kon behouden.’

Hoe ben je eigenlijk fysiek en mentaal uit het EK gekomen?

BENTEKE: ‘Moe. Zowel op fysiek als mentaal vlak. Mentaal was het moeilijk om zo veel te reizen zonder te spelen en fysiek was het ook erg zwaar. Mensen denken dat je volop kan genieten wanneer je niet speelt. Maar wij, de reservespelers, moesten de dag na de wedstrijd na een zware reis en met een hoofd vol frustraties met acht of negen man trainen. Het waren geen korte trainingssessies om de benen wat te strekken. Tijdens elke sessie werd ons gevraagd om vrij intensief te trainen voor het geval er iets met een basisspeler zou gebeuren. Je moet dus altijd klaar staan en op de loer liggen.’

Op het voorbije EK mochten er 26 in plaats van 23 spelers geselecteerd worden. Heeft dat niet nog meer het gevoel versterkt dat je je in de marge van de basisploeg bevond?

BENTEKE: ‘We zijn allemaal concurrenten van elkaar. Naar de tribune verwezen worden, kruipt in het hoofd. Natuurlijk kennen we de hiërarchie, maar in elke wedstrijd denk je: afhankelijk van de context, het scoreverloop en de karakteristieken van de tegenstander is het mogelijk dat de coach een beroep op mij zal doen. Bij momenten zit je met veel vragen. Het ging zelfs zo ver dat ik soms de rol overnam van een fan of supporter. Er was een bepaalde afstand tussen mijn eigen beleving en wat de andere spelers meemaakten. Ik had het beste voor met het team hoewel ik niet altijd het gevoel had dat ik er deel van uitmaakte.’

En wat als België het EK gewonnen had? Zou je je in die omstandigheden ook Europees kampioen gevoeld hebben?

BENTEKE: ‘Nee, niet helemaal. Het zou een extra regel zijn op mijn palmares, maar meer niet. Ik zou er gemengde gevoelens aan overgehouden hebben. Ik ben een winnaar en ik zou liegen mocht ik het tegendeel beweren. Ik kan niet dezelfde emoties opwekken als een Jan Vertonghen of een Thibaut Courtois als ik niet met hen op het veld sta. Voor mij is dat logisch.’

Er is die fameuze anekdote over jouw bijna-invalbeurt tegen Italië toen Roberto Martínez jou in de 97e minuut wilde inbrengen maar er niet genoeg tijd meer restte om de vervanging door te voeren. Hoe frustrerend was dat?

BENTEKE: ‘Ik wilde graag invallen, dus ja, ik was teleurgesteld. Ik had mijn ploegmaats kunnen helpen. Achteraf gezien woog de collectieve teleurstelling meer door dan de individuele. Ik zou durven zeggen dat op zo’n moment het individu niet meer telt.’

Als we de voorbereidingswedstrijden op het EK mee in rekening nemen, heb je afgelopen zomer slechts zes minuten gekregen in de derde groepswedstrijd tegen Finland om jezelf te bewijzen. Als we je goed begrijpen, had je niet verwacht zo ver weggezakt te zijn in de hiërarchie…

BENTEKE: ‘Elke wedstrijd is anders en daarom koester je de hoop dat je gebruikt zal worden. Elke keer schoof ik het gesprek dat ik met de coach had willen aangaan voor me uit. Ik zei tegen mezelf dat de situatie misschien in mijn voordeel zou kantelen. Uiteindelijk ging ik bij mijzelf te rade: welk nut had ik voor de groep? Ik vroeg me af of het de moeite was om naar de coach te stappen om uit te zoeken wat hij met mij van plan was. Om dat midden in het toernooi te doen, was misschien niet het juiste moment. Ik heb dus nooit mijn situatie met de bondscoach kunnen bespreken. Ik hoop dat we er een van de volgende dagen toe komen.’

Je wil graag van Martínez weten of er een kans is dat jouw situatie de komende maanden evolueert?

BENTEKE: ‘Als je opgeroepen wordt voor de nationale ploeg, neem ik aan dat het de bedoeling is om je land te vertegenwoordigen. Dat is mijn beginpunt en op basis daarvan wil ik enkel weten wat hij nog van mij verlangt. Ik wil alleen maar een constructief gesprek tussen een bondscoach en zijn speler. Ik wilde het tijdens het toernooi niet over mijn persoonlijke belangen hebben, maar nu denk ik dat het gezonder is voor iedereen om eens rustig aan tafel te gaan zitten en te praten.’

WK 2022

Je miste het WK 2014 door een blessure en het WK 2018 door de keuzes van de bondscoach. Is het WK 2022 een van je laatste grote doelen?

BENTEKE: ‘Natuurlijk! Het is een van mijn drijfveren om de komende maanden hard te blijven werken. Ik droom ervan om een WK van dichtbij mee te maken en ik weet zeker dat deze groep iets kan winnen. Ik heb het WK van 2018 als supporter gevolgd en ik kan je verzekeren dat wedstrijden zoals tegen Japan en Brazilië momenten zijn waar alle voetballers van dromen in hun carrière. Ik had die duels ook graag van binnenuit willen meemaken, maar ik moet nederig toegeven dat ik op dat moment geen plaats kon claimen in die kern.’

In 2018 heeft België de harten van het grote publiek veroverd met sprankelend voetbal. Op het EK was dat veel minder het geval. Was er een bewuste evolutie naar dat meer cynische voetbal of denk je dat de omstandigheden dat beïnvloed hebben?

BENTEKE: ‘Het is een combinatie van de twee. Het was een complex EK, met veel heen en weer gereis, spelers die vermoeid op het toernooi aankwamen en anderen zoals Axel ( Witsel, nvdr) die net hersteld waren van een blessure. Het zijn kleine details die we niet mee hadden. In 2018 kwam alles perfect uit, op het EK liep de machine niet gesmeerd.’

Je eeuwige rivaal Romelu Lukaku gaat een nieuwe uitdaging aan door terug te keren naar de Premier League. Wat vind je van zijn ontwikkeling in de laatste twee seizoenen?

BENTEKE: ‘Ik heb veel respect voor zijn prestaties. Ik denk dat Romelu’s carrière laat zien hoe belangrijk het is om een trainer te hebben die je het vertrouwen schenkt. Ik weet waarover ik spreek, want mijn beste seizoenen heb ik gespeeld onder coaches die in mij geloofden. Als spits is het belangrijk om doelpunten te maken. Vaak worden spitsen in de 80e minuut gewisseld, op het ogenblik dat de verdedigers moe beginnen te worden. En dat wordt uitgebuit door de aanvallers die mogen invallen. Daarom is het van essentieel belang om een trainer te hebben die je toelaat om ook van die momenten te profiteren. Dat is een vorm van gerechtigheid, want als basisspeler heb jij de tegenstander namelijk kapot gespeeld. Maar je mag in het algemeen uitgaan van een regel: met een coach die echt achter jou staat en je in alle omstandigheden steunt, ben je in staat om grootse dingen te verwezenlijken.’