Congolese voetballers in België: ‘Als het jullie uitkomt, zijn het Belgen. Anders ne zwarte’

© Belga Image

Zestig jaar geleden werd Congo onafhankelijk van België, maar tot een echte scheiding op voetbalvlak kwam het nooit. In het spoor van Léon Mokuna en Paul Bonga Bonga kwamen veel voetballers uit de voormalige kolonie hier schitteren. Paul Beloy, ex-speler, en Pierre Migisha, ex-journalist en nu politicus, presenteren hun persoonlijke top vijf.

Paul Beloy werd in Kinshasa geboren een paar jaar voor de onafhankelijkheid van Congo. Op zijn vierde kwam hij naar België, zonder zijn moeder, die niet mee mocht. ‘Ze was maar een vrouw.’ Zijn vader was hier om te studeren. Hij bracht Paul en zijn zus mee, maar opgevoed werden ze door andere mensen. In 2016 keerde Beloy voor het eerst terug naar Congo, omdat hij hoorde dat zijn moeder ziek was. Toen deed zij hem haar verhaal, in een taal die hij niet begreep. Schrijnend.

Zijn geluk vond Beloy onder meer op de Belgische velden, achtereenvolgens bij KV Mechelen, Beerschot en Lierse. Met Beerschot won hij de beker van België. Later trok hij nog naar RKC.

Na zijn carrière ving hij anderstalige nieuwkomers op in een middelbare school en werkte hij als community manager bij Beerschot. Steeds vocht hij tegen racisme, hij schreef er onder meer een boek over.

Geen minuut nadat we hem bellen om een top vijf van beste Congolese voetballers in België samen te stellen, hangt hij al terug aan de lijn. Bedoelen we ‘beste Congolezen’ of bedoelen we ‘Belgen van Congolese afkomst’? ‘Want’, zo zegt hij, ‘als ze presteren, vinden jullie dat het Belgen zijn. Doen ze dat niet, dan zijn het Congolezen.’ Hij mag kiezen, antwoorden we, benieuwd naar de gevoeligheden.

Een uur later heeft hij twee lijstjes klaar: eentje met Congolese voetballers in België en eentje met Belgisch-Congolese voetballers.

Beloy: ‘In mijn eerste lijstje staan in de top vijf: Léon Mokuna (KAA Gent), Julien Kialunda (Anderlecht), Dieumerci Mbokani (Antwerp), Chancel Mbemba (FC Porto) en Paul-José Mpoku (Al-Wahda). In mijn tweede lijstje: Dimitri Mbuyu, Vincent Kompany, Romelu Lukaku, Emile Mpenza en Youri Tielemans.’

Leon Mokuna (links) werd een paar keer opgeroepen voor de Belgische nationale ploeg, maar dat werd naar eigen zeggen geweigerd door de KBVB.
Leon Mokuna (links) werd een paar keer opgeroepen voor de Belgische nationale ploeg, maar dat werd naar eigen zeggen geweigerd door de KBVB.© Belga Image

Léon Mokuna, die op 28 januari van dit jaar overleed, mag je in de geschiedenis van de band tussen Congo en België niet vergeten, zegt Beloy. ‘Bij AA Gent kende iedereen hem, hij was een pionier, de eerste die alles meemaakte. Hij ging ook nog ging werken. Ik heb hem nog gesproken naar aanleiding van mijn boek, Mokuna is een begrip.

‘Kialunda was een sierlijke, elegante verdediger, voor mij een voorbeeld, al was hij straffer dan ik. Voorbij Mbokani kan je evenmin. Die blijft iedereen verrassen, ook nu hij al wat ouder is. Als je hem als trainer heel goed aanpakt, kan je er veel van verkrijgen.’

‘Mbemba hoort er ook bij, van hem vind ik indrukwekkend wat hij op zo jonge leeftijd, hij is nog altijd maar 25, al presteerde. Hij zit nu bij FC Porto, komt van Newcastle, dat zijn geen kinderploegen. En Mpoku, die kent ook iedereen. Zeker de fans van Standard.’

In zijn ander lijstje staan voetballers met Congolese (voor)ouders, maar die ook Belg zijn en voor de Belgische nationale ploeg uitkomen. Zij moesten ook vaak vechten voor erkenning. Beloy: ‘Kijk naar Romelu Lukaku, en wat hij al presteerde. Top in de wereld, maar vanwege zijn afkomst moest hij tot twee, drie jaar geleden nog vechten tegen de kritiek. Daarom zeg ik: als het jullie uitkomt, is het een Belg, maar komt het niet uit, dan is het geen Belg. Romelu en Vincent hebben daar niet mee te maken, maar hun broers worden toch nog bekeken als ‘ne zwarte’.

Dimitri Mbuyu is bij de nationale ploeg hun wegbereider. Beloy: ‘Hij was de eerste met een niet-blanke huid die het tot in de nationale ploeg schopte. Daarom is hij belangrijk. Léon Mokuna werd ook een paar keer geselecteerd, maar door de KBVB niet aanvaard. Dat heeft hij me zelf gezegd, dat de bondscoach hem een paar keer heeft opgeroepen, maar dat de Belgische voetbalbond dat verbood. Dimitri was op die manier de eerste. Misschien was hij niet de grootste voetballer, maar belangrijk in de geschiedenis was hij wel.’

Paul Beloy: 'Als het jullie uitkomt, is het een Belg, maar komt het niet uit, dan is het geen Belg'
Paul Beloy: ‘Als het jullie uitkomt, is het een Belg, maar komt het niet uit, dan is het geen Belg’© SP.A

Interland België-Congo

Pierre Migisha, gewezen voetbaljournalist en nu politicus-woordvoerder, heeft ook een licentie als match agent. Hij mag van de wereldvoetbalbond wedstrijden organiseren. Naar aanleiding van de zestigste verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo wilde hij graag een ontmoeting tussen de Rode Duivels en de Léopards op het getouw zetten, maar de veranderde kalender gooide de plannen overhoop.

Migisha: ‘Roberto Martínez heb ik al gesproken, hij gaat akkoord. De Congolezen gaan ook akkoord, rest ons een datum te prikken.’ Het zou een primeur zijn, de beloften van beide landen speelden al tegen mekaar, de A-ploegen nog niet.

Zijn top vijf, in die volgorde: Dieumerci Mbokani, Emile Mpenza, Nzelo Lembi, Jacques Kingambo en Paul Bonga Bonga.

Migisha: ‘Mbokani op één omdat hij al jaren, zowel bij Anderlecht, Standard als Antwerp goeie dingen liet zien. Zijn reputatie is misschien niet van de beste, omdat hij niet de grootste communicator is, maar als atleet is hij fantastisch.’ Had Mbokani, meent Migisha, ook de gave van de taal gehad, en zich wat meer op zijn gemak had kunnen gedragen voor de camera’s, het was een echte ‘star’.

Dat laatste was Emile Mpenza wel, vaak in het spoor van, of samen mét zijn broer Mbo. Migisha: ‘Het is de enige Belg in mijn lijstje, zoals je ongetwijfeld al hebt gezien. Misschien heeft Emile niet de carrière gehad die bij zijn talent hoorde, maar wat hij in België heeft laten zien, was sterk. Zijn debuut vond ik buitenaards, zowel bij Moeskroen als later bij Standard en de nationale ploeg. Later heeft hij slechte keuzes gemaakt en extrasportief was hij wat ongelukkig, maar zijn talent op de Belgische velden liet mij alleszins dromen.’

'Misschien heeft Emile Mpenza niet de carrière gehad die bij zijn talent hoorde, maar wat hij in België heeft laten zien, was sterk.'
‘Misschien heeft Emile Mpenza niet de carrière gehad die bij zijn talent hoorde, maar wat hij in België heeft laten zien, was sterk.’© Belga Image

Migisha was jaren ook een drijvende kracht achter de Ebbenhouten Schoen, die de beste Afrikaan op de Belgische velden bekroont. Een van de lacunes op het palmares van die trofee is het gebrek aan winnende verdedigers.

Migisha: ‘We hebben er, maar weinig. Vaak ging de prijs naar offensieve spelers. Vandaar dit late eerbetoon. Nzelo had een mooie carrière, eerst bij Lokeren en Club Brugge, daarna in Duitsland bij Kaiserslautern. Hij was iemand op wie je kon rekenen, die top was. Veel beheersing.’

Jacques Kingambo (ex-STVV) stal zijn hart, zegt hij. Migisha: ‘Hij had niet de grootste carrière, maar als voetballer, als spelmaker, was dat een metronoom. Goeie voetballer, mooie techniek, zeer bescheiden. Weinig blingbling, een familievader van de oude traditie, met een groot hart voor zijn land. Een voetballer moet soms ook het voorbeeld geven, en Jacques deed dat. Een echte gentleman.’

Paul Bonga Bonga heeft hij niet zien spelen. Weinigen wellicht, de Congolees kwam in 1957 naar België en voetbalde eerst voor Standard en daarna voor Charleroi. Migisha: ‘Hij was een van de eersten in België. Ik ben te jong om hem aan het werk te hebben gezien, maar hij was een van de helden van mijn mama, die toen ze naar België kwam, fan werd van Standard. Ik heb hem later wel leren kennen als bondscoach van Congo. Ik zie hem een beetje als de verlenging van het huwelijk tussen Congo en België. Hij was een van de eersten in een hele reeks voetballers uit Congo die het Belgische voetbal hebben verrijkt. Eerst de competitie, later ook de nationale ploeg. Hij heeft de weg getoond, vandaar deze hommage.’

Pierre Migisha: 'Roberto Martínez en Congo gingen al akkoord, er moest enkel nog een datum geprikt worden voor de interland.'
Pierre Migisha: ‘Roberto Martínez en Congo gingen al akkoord, er moest enkel nog een datum geprikt worden voor de interland.’© Belga Image

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content