De onrechtbestrijder in AS Roma-trainer Fonseca: ‘Zorro heeft me altijd aangesproken’

De trainer van AS Roma, dat morgen in Gent de terugmatch voor de Europa League speelt, is een nieuw gezicht in Italië. Een gesprek met Paulo Fonseca.

De laatste weken loopt het wat moeizamer met de Romeinse club, maar de maanden voordien kreeg Paulo Fonseca (46) heel wat lof. Een van de beste trainers ter wereld, noemt de nieuwe kapitein van AS Roma, Lorenzo Pellegrini, zijn Portugese trainer. Als speler was Fonseca enkel in eigen land actief en als trainer was hij de afgelopen jaren vooral succesvol in Oekraïne. De voorbije maanden dwong hij respect af met zijn gedurfde manier van voetballen en zijn no-nonsense communicatie.

Klopt het dat je, als je wint, geen verse sokken aantrekt?

Paulo Fonseca: ‘Dat klopt. Veel trainers hebben van die tics. Er zijn er die niet van kleren veranderen zolang ze winnen. Maar behalve dat van die sokken doe ik daar niet aan mee.’

Je bent geboren in Mozambique, het land van waar een van de grootste voetballers ooit, Eusebio, afkomstig was.

Fonseca: ‘Ik was pas één jaar toen we door de oorlog daar naar Portugal vertrokken. Ik zou er graag nog eens naartoe gaan, samen met mijn ouders, die altijd vol nostalgie over die tijd praten. Dan kan ik eens in het echt zien wat ik alleen maar op foto’s heb meegekregen.’

Jullie verhuisden naar Portugal tijdens de fameuze Anjerrevolutie in 1974, die een einde maakte aan de dictatuur. Ben je zelf ook een dwarse geest?

Fonseca: ‘Ja. Ik heb een open mentaliteit. Ik ben wel in Portugal na de dictatuur opgegroeid, in een vrije samenleving. We konden zonder problemen vrijuit praten.

Mijn ouders hebben de dictatuur nog meegemaakt en herinnerden me er vaak aan hoe moeilijk het leven toen was.’

Voor een weddenschap heb je je na een zege op Manchester City eens als Zorro verkleed. Waarom?

Fonseca: ‘Het personage heeft me altijd aangesproken, omdat hij onrecht bekampte. Ik kom uit een bescheiden gezin, al kwamen we nooit iets tekort. Mijn vader was metaalarbeider, mijn moeder huisvrouw. In mijn jeugd droeg ik een hoed zoals Zorro en een stukje stof als masker. Ik was ook gepassioneerd door paarden, en zo’n ruiter op een zwart paard deed mijn fantasie werken.’

Kapitein

Wat voor een voetballer en mens was je? Men zegt dat je ploegmaats op je konden terugvallen om hun problemen op te lossen.

Fonseca: ‘Ik lach en scherts graag om een sfeer te creëren waarin iedereen zich goed voelt, maar door de opvoeding die ik van mijn ouders kreeg ben ik altijd kapitein geweest in alle leeftijdscategorieën, omdat ik een groot verantwoordelijkheidsgevoel had. Maar ik wil wel even zeggen dat de trainer Fonseca veel beter is dan de voetballer Fonseca was.’

Wie was je idool als speler?

Fonseca: ‘Niet omdat ik in Italië werk, maar mijn held was Paolo Maldini en in mindere mate de Braziliaan Ricardo Gomes en de Portugees Fernando Couto.’

Aan wie spiegel je je als trainer?

Fonseca: ‘Tot mijn 27e dacht ik er niet eens aan om trainer te worden. Toen ben ik me ineens gaan interesseren aan waarom we bepaalde zaken deden. Voor ons, Portugezen, heeft José Mourinho een toonaangevende rol gespeeld. Hij is een rolmodel geweest door zijn andere aanpak en was samen met professor Vitor Frade een referentiepunt voor jonge Portugese trainers. Verder leerde ik van al mijn trainers, vooral van Jorge Jesus die nu Flamengo coacht, en Jean Paul die bij de jeugd van Sporting Lissabon Ricardo Quaresma en Cristiano Ronaldo ontdekt heeft.’

Je bent op een moeilijk moment bij AS Roma aangekomen, na het afscheid van monumenten als Francesco Totti en Daniele De Rossi, terwijl de verkopende eigenaar van AS Roma door al die spanningen al bijna twee jaar niet meer in Rome is geweest. Voel je daar iets van?

Fonseca: ‘Ik voel vooral veel passie bij de aanhang. De Rossi is een fantastische speler geweest, topfit had ik hem goed kunnen inpassen in het voetbal dat ik wil brengen. Het klopt dat James Pallotta niet lijfelijk aanwezig is, maar er is dagelijks contact met hem. Je hebt in het hedendaagse topvoetbal veel clubs waar de eigenaar niet zelf aanwezig is. Ik voel dat niet als een belemmering. Over de verkoop van de club hoor ik veel, maar ik ben niet iemand die zelf over verschillende scenario’s gaat filosoferen.’

Je was naar verluidt erg overtuigend in een aantal telefoontjes om spelers naar AS Roma te halen. Heb je ook gebeld met iemand die uiteindelijk niet is gekomen?

Fonseca: ‘Nee. Al degenen met wie ik gepraat heb, zijn gekomen. Ik vind het erg belangrijk dat een speler weet wat een trainer van hem denkt en hoe hij die speler wil inpassen in het geheel. Voor mij is het belangrijk om te weten dat een voetballer gemotiveerd is om met mij te komen werken.’

Wat mist dit AS Roma nog om mee te dingen voor de titel?

Fonseca: ‘Je moet niet te snel te veel verwachten. We staan aan het begin van een nieuw traject. Ik ben hier nieuw als trainer, er is een nieuwe sportieve directeur, veel spelers zijn vertrokken en vele andere in de plaats gekomen. Ik ben tevreden met waar we nu staan, maar het zou verkeerd zijn nu onnodig druk te creëren.’

Heb je je ambities in de loop van de afgelopen maanden bijgesteld?

Fonseca: ‘Nee, het doel blijft om bij de eerste vier te eindigen, en zo Champions League te spelen. Om dan met de nodige versterkingen nog tijdens de duur van mijn contract ( dat loopt tot 2021, met een optie op nog een jaar, nvdr) een prijs te winnen.’

Drumstel

Je bent naar verluidt een goeie drummer. Geef je een optreden wanneer AS Roma onder Fonseca een prijs wint?

Fonseca: ‘Zo’n goeie drummer ben ik nu ook weer niet. Ik heb een drumstel gekregen van de voorzitter van Sjachtar Donetsk en ik leerde mezelf het drummen aan door wat lessen op YouTube te volgen. Meer niet.’

Misschien dan toch een nieuwe vermomming als Zorro?

Fonseca: ‘Nee, dan liever een partijtje drummen. Een nummer van U2 zie ik wel zitten, maar dan moet ik wel hard gaan oefenen.’

Bevalt het leven in Rome je een beetje?

Fonseca: ‘Ik ben verliefd geworden op deze stad, en als je verliefd bent, zie je alleen de positieve dingen. Ik kom graag buiten, ik woon niet ver van de Sint-Pietersbasiliek en het Vaticaan. Ik woon graag in het centrum om de sfeer van de stad waar ik werk beter aan te voelen.’

Zie je jezelf lang bij deze club blijven?

Fonseca: ‘Ik zou het, los van de stad, fijn vinden om lang te blijven in een club waar ik me thuis voel, maar u weet: ons leven wordt bepaald door resultaten.’

Matteo Cecchini en Andrea Pugliese