De wederopstanding van Mazzu uitgelegd: ‘Hier, bij Union, durf ik meer’

© KOEN BAUTERS
Martin Grimberghs Medewerker van Sport/Voetbalmagazine

Bij Charleroi werd hij bekritiseerd om zijn saaie speelwijze en een passage bij Genk knaagde aan zijn geloofwaardigheid, maar vandaag is Felice Mazzù de vaandeldrager van een kleurrijk soort voetbal. Analyse van een omwenteling.

12 november 2019 is een dag die Felice Mazzù niet licht zal vergeten. Op die dinsdagochtend boort een persbericht van Racing Genk alle hoop de grond in dat hij de wankele seizoensstart van de landskampioen zal overleven. Intern spreekt men over ‘een te groot verschil tussen de intrinsieke kwaliteit van de spelersgroep en de prestaties’. Wanneer het over miljoenen gaat, is er zelden plaats voor fluwelen handschoenen.

Het kan verkeren. In 2017 heeft Mazzù nog de Trofee Raymond Goethals in ontvangst genomen voor Trainer van het Jaar, amper twee jaar later valt hij terug op een ontslagvergoeding en het minimumloon. Het lijkt er op dat het Belgisch voetbal uitgekeken is op de man. Na zijn vertrek bij Charleroi en het veelbelovende debuut van Karim Belhocine zal het bovendien niet lang duren voor de tongen loskomen in het Zwarte Land.

Na zes jaar lofbetuigingen wordt de voormalige T1 van Sporting verweten dat hij geen ervaring heeft als profvoetballer, dat de routine zich in de kleedkamer heeft genesteld en dat hij te speels is. Typische kenmerken worden plots tekortkomingen. We schrijven januari 2020. Felice Mazzù is net een werkloze man met fluitende oren geworden.

En een plakkerige rug. Die houdt hij over aan de lijm van de etiketten die zonder schroom op hem geplakt worden. Zo zou Mazzù een defensieve trainer zijn. Dat cliché doet bij zowat alle vertrouwelingen van de Carolocoach de haren ten berge rijzen. ‘Ik ken hem al twintig jaar. Ik heb vijftien jaar geleden voor het eerst met hem gewerkt en ik heb hem nooit als een verdedigende coach ervaren’, zegt Sandro Salamone, een video-analist die Mazzù al sinds Tubize goed kent en die ook voor Genk en Union werkte. ‘Er zijn enorme verschillen tussen de Felice van tien jaar geleden en die van nu, maar de constante is dat hij voortdurend over balbezit praat. Bij White Star speelde hij met een hyperoffensieve 4-4-2. En er zijn een heleboel andere dingen die niet gezegd worden. Zoals het feit dat hij met Genk twee Champions Leaguewedstrijden tegen Liverpool speelde in twee verschillende systemen dan in de competitie. Thuis speelde hij met een 4-4-2 ( 1-4 nederlaag, nvdr.) en op Anfield ( 2-1 nederlaag, nvdr.) werkte hij met een 3-5-2, zoals vandaag bij Union. Verrassend genoeg hebben veel mensen dit niet opgemerkt. Dezelfde mensen vergeten trouwens dat wij met hetzelfde parcours als John van den Brom al lang buiten stonden.’

Felice Mazzù staat niet bekend als een coach die veel krediet krijgt. Meer dan elders ervoer hij in Limburg hoe moeilijk het is om tegen een imago op te boksen. Een imago dat hem meer als mens voorstelde dan als strateeg, meer als achterdochtig dan als strijdlustig. ‘Hij is gewoon een heel rationele man’, zegt Dieumerci Ndongala, die Mazzù tussen 2014 en 2016 meemaakte bij Charleroi en daarna ook nog bij Genk. ‘En ik kan je zeggen dat niemand bij Genk praatte over counteren. Wij wilden voetballen, domineren. Nooit zei hij tegen ons: ‘Vandaag gooien we de boel op slot.’ Felice is een intelligente man die werkt met het materiaal dat hij tot zijn beschikking heeft. Maar we moeten eerlijk zijn: met de jongens die hij bij Charleroi had, kon hij geen champagnevoetbal spelen.’

Jong en onervaren

Nochtans zal Mazzù net bij Charleroi naam maken. Hij zingt er liedjes tegen de T4 en leert het vak bij een club in wederopbouw. Met zijn naturel weet de jonge en onervaren coach de media snel voor zich te winnen. Ontspannen in interviews, diplomatiek tegen zijn oversten: Felice Mazzù blijkt zo’n coach waar het management gelukkig van wordt. Het type trainer dat niet klaagt als hij in de loop van het seizoen drie van zijn belangrijkste spelers kwijtspeelt. ‘Ik kwam tegelijk met hem naar Charleroi, maar het beleid van de club was heel duidelijk’, zegt zijn oude vriend Miro Linari, die in die tijd deel uitmaakte van het scoutingteam van Sporting. ‘In de eerste transferperiode in januari verloren we Pollet, Milicevic en Kaya. Toen volgden Kebano en Dewaest, en zo verder… Objectief gezien kun je een jonge coach die zonder carrière of vertrouwen aankomt, niet vragen om in deze omstandigheden goed voetbal en resultaten te brengen.’

Unionspeler Damien Marcq over de werkwijze van Felice Mazzù: 'De vorm is veranderd, maar de inhoud bleef hetzelfde.'
Unionspeler Damien Marcq over de werkwijze van Felice Mazzù: ‘De vorm is veranderd, maar de inhoud bleef hetzelfde.’© KOEN BAUTERS

En dus maakt Felice een keuze. In zes seizoenen bij Charleroi weet hij zijn wagonnetje drie keer aan te haken bij play-off 1. De ploeg presteert constant, wat hem zowel lof als vragen oplevert. Charleroi wordt vaak gereduceerd tot een defensief vierkant, met twee centrale verdedigers en twee middenvelders met een strikt defensieve opdracht. Er wordt een karikatuur gemaakt van zijn saaie voetbal en zijn neiging om de bal aan de tegenstander te laten. In april 2015 kwalificeert Charleroi zich trouwens voor zijn eerste play-off 1 door het reguliere seizoen af te sluiten met een gemiddeld balbezit van 45,6%, wat de Zebra’s een voorlaatste plaats oplevert in dit specifiek klassement.

Damien Marcq, destijds de sterkhouder van dat team strijders, maakt zes jaar later opnieuw het mooie weer met Felice Mazzù bij Union. Hij vindt het niet moeilijk om de verschillen op te noemen: ‘Ik zou zeggen dat de vorm veranderd is, maar de inhoud hetzelfde bleef. Dat is het eerste onderscheid dat ik zou maken. Daarnaast moet je de dingen in de juiste context plaatsen. In Charleroi werkten we veel met Mario Notaro, terwijl we hier beroep doen op KarelGeraertsdie duidelijk moderner is. Maar zoals voorheen, komt alles neer op het spel. Felice heeft altijd geprobeerd om alles te visualiseren wat er in een wedstrijd kan gebeuren en gaf de voorkeur aan de praktijk. De ordewoorden zijn dan ook dezelfde gebleven: toepassing en intensiteit.’

Hoe komt het dan dat het voetbal van Union 2020-2021 zo anders is dan dat van Charleroi 2013-2019? ‘De werkmethode is niet veranderd’, zegt Salomone. ‘Maar tussen de twee periodes zat de ervaring van Genk. Die heeft ons in het ongerijmde bewezen dat entourage onmisbaar is. Bij Genk kon Felice niet zijn hele staf installeren, en dat deed hem inzien hoe belangrijk het is om zich goed te omringen.’

De overlevering wil dat de ene match al meer dan de andere heeft bijgedragen tot die conclusie. Op 28 september 2019 reist Genk af naar Sint-Truiden, in hun gebruikelijke 4-3-3-opstelling van het begin van het seizoen. Wanneer Racing in de zestigste minuut 0-3 voorstaat, lopen de fans van Sint-Truiden het veld op. De onderbreking van een kwartier doet de wedstrijd compleet kantelen, Sint-Truiden herpakt zich en sleept een gelijkspel uit de brand. ‘Na de 1-3 zag Felice dat we terrein begonnen te verliezen’, zegt Salomone. ‘Hij wendde zich tot zijn assistenten ( Tom Van Imschoot en Denis Dessaer, nvdr.) en zei hen dat hij met drie achteraan wilde spelen. Het probleem is dat de staf hem daar niet in volgde en hem overtuigde om het niet te doen. Door dat voorval leerde Felice om meer naar zichzelf te luisteren.’

Men vergeet dat wij met hetzelfde parcours als John van den Brom al lang buiten stonden.’

Sandro Salamone

Felice Mazzù bevestigt dat hij meer zelfvertrouwen kreeg. ‘Wat er in Genk gebeurde, zorgde ervoor dat ik me mentaal volledig kon bevrijden. In het begin van mijn carrière maakte ik geen lawaai, ik was discreet. Hier, bij Union, durf ik meer. Het gaat niet alleen om voetbal, al denk ik dat ik ook een zekere tactische rijpheid heb verworven. Over het algemeen heb ik meer zekerheden, meer overtuigingen.’

Naïef

Felice Mazzù lijkt er vooral van overtuigd dat hij op de juiste plaats zit. Leidde een mengeling van angst en gebrek aan zelfvertrouwen tijdens zijn periode in Genk tot het impostersyndroom? ‘Genk heeft hem pijn gedaan’, zegt Miro Linari. ‘De Nederlandstalige pers speelde daar een rol in, ze waren niet fair met hem. Maar ergens heeft dat er ook toe geleid dat hij zich de juiste vragen stelde. Ik denk niet dat Genk hem anders naar voetbal heeft doen kijken, maar het heeft hem bepaalde zaken doen begrijpen.’

Soms kan het heel krachtig zijn om alles ter discussie te stellen. ‘Ik had nog nooit zo’n grondige analyse van mezelf gemaakt’, geeft Mazzù vandaag toe. ‘Ik denk dat deze mislukking me het voetbal beter heeft laten begrijpen. Lange tijd was ik een naïef persoon die dacht dat alles rooskleurig was. Ergens is dat normaal. Ik kwam naar het voetbal zonder ervaring. Ik moest mijn vak leren en dat kostte tijd.’

‘Toen ik hem bij Union terug tegenkwam, maakte ik me zorgen dat Genk hem veranderd had,’ zegt Guillaume François, een vertrouweling uit de Carolojaren (2013-2016). ‘Ik ben blij om te zien dat die periode menselijk geen sporen heeft nagelaten, hij is nog steeds dezelfde. Hij is een zeer vriendelijke man, die zijn zorgen en permanente stress verbergt achter zijn humor en zijn openheid. Hij heeft daar altijd mee kunnen jongleren. Toch is hij geëvolueerd. Ik denk dat hij op een andere manier naar voetbal kijkt. Het is een kwestie van ruimdenkendheid. Felice is niet blindelings trouw gebleven aan zijn favoriete systeem.’

De wederopstanding van Mazzu uitgelegd: 'Hier, bij Union, durf ik meer'
© BELGA

De déclic komt er in het Edmond Machtensstadion, de thuisbasis van RWDM. Wanneer Union eind september 2020 op de vijfde speeldag van het 1B-kampioenschap een 3-1- nederlaag lijdt tegen de Brusselse rivalen, concludeert Mazzù dat zijn ploeg niet gemaakt is om stand te houden in het 4-3-3 systeem waar hij tot dan toe mee gewerkt heeft. Een week later evolueert Union naar een drie- (of vijf-)mansverdediging. Het is een ongekende opstelling voor Felice Mazzù, maar wel één die bij de tijd past. ‘Ik weet zeker dat hij acht jaar geleden bij Union met dezelfde groep niet dezelfde resultaten zou hebben gehaald’, zegt Linari. ‘Vroeger zou hij waarschijnlijk nog drie of vier wedstrijden gewacht hebben voor hij zo’n tactische wijziging durfde doorvoeren. Hij zou erop gestaan hebben. Nu zag hij de dingen heel snel duidelijk. Aan dat soort zaken kun je zien dat een coach groeit in zijn aanpak.’

De koerswijziging zal leiden tot de kampioenstitel in 1B en Union naar het hoogste niveau katapulteren, waar het team een dijk van een eerste seizoenshelft speelt. ‘In dat opzicht mogen we niet onderschatten hoeveel vertrouwen de spelers vorig jaar getankt hebben’, zegt Jérémy Perbet, voormalig geluksbrenger van Mazzù bij Tubize (2009-2010) en Charleroi (2015-2016; 2018-2019). ‘Ze hebben hun systeem een heel jaar lang kunnen oefenen, en vooral: ze zijn het gewend om te domineren, wat alles verandert. In mijn tijd drukte Felice er altijd op om geen ruimte te laten tussen de linies, hij vertrouwde vaak op de counter. Bij Union is het niet vreemd om zijn spelers één op één te zien verdedigen. Er zit meer durf in het spel. Het feit dat hij bij Genk en vorig jaar bij Union veel balbezit had, heeft bijgedragen tot een andere spelopvatting.’

Volgens degenen die hem het beste kennen, zal één ding nooit veranderen bij Felice Mazzù: zijn vermogen om een groep rond zijn persoon te verenigen. Hij is een coach die samensmelt met zijn spelers. Sommigen dachten dat hij door zijn bewogen passage in Limburg zou geleerd hebben om afstand te nemen, maar niets is minder waar, zegt Damien Marcq. ‘Daarin is de verloren match tegen Mechelen ( 3-1, 22 augustus, nvdr.) in het begin van het seizoen representatief. Het overlijden van zijn moeder had ons allemaal aangegrepen en dat speelde duidelijk in ons nadeel. Die avond had Felice het erg moeilijk, en die stortvloed aan emoties haalde de bovenhand in het spel van de hele ploeg. Dat is zonder twijfel het grootste nadeel aan zo’n nauwe band met de coach…’ Gelukkig voor Union heeft Felice Mazzú dit seizoen vaker een glimlach om de lippen dan een slecht humeur.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content