Flashback naar 4 juni 2002: de dag dat Robert Waseige in Japan aangeschoten wild werd

© belga

Er was een tijd, en gelukkig is die dankzij een bronzen generatie Duivels terug, dat de Rode Duivels om de vier jaar een graag geziene gast op het WK waren. Van 1982 tot 2002 misten ze geen enkele afspraak. In Japan kwam aan die serie een einde. De exit sloeg diepe wonden, die moeilijk heelden.

De feiten

Saitama, in de buurt van Tokio. Na een lange voorbereiding is het eindelijk tijd voor de openingsmatch op het WK. Tegenstander: het gastland, op dat moment voor iedereen nog een grote onbekende. De spelers kennen Shinji Ono, omdat die als aanvallende middenvelder bij Feyenoord voetbalt, maar de rest niet.

Wie ter plaatse is, komt onder de indruk van het enthousiasme van de thuisfans. De Belgische supportersdelegatie is klein, op de tribunes zitten vooral Japanners die bij elke baltoets rechtveren en hun ploeg aanvuren met ‘Nippon, Nippon’.

Drie lekkere kansen voor de rust en een hemels omhaaldoelpunt van Marc Wilmots nog voor het uur om is. In Saitama schijnt de zon aanvankelijk vooral voor de Belgen.

Het tactische plan van Robert Waseige lijkt te werken. Na het uitvallen van Glen De Boeck en Nico Van Kerckhoven lijkt de schrik hem nochtans om het hart geslagen. Waseige start het WK plots met drie centrale verdedigers en Yves Vanderhaeghe op het middenveld naast Timmy Simons. Nergens voor nodig, concludeert de pers. Het gastland lijkt op een klasje schooljongens, jong en geestdriftig maar volstrekt ongevaarlijk.

Onvergeeflijke defensieve fouten luiden daarop de ommekeer in. Takayuki Suzuki en Junichi Inamoto kloppen een tot dan nagenoeg werkloze Geert De Vlieger. Een ontketend Japan speelt het Belgisch elftal volledig van de kaart. Peter Van der Heyden, op de linkerflank, kan daarop gelijkmaken, zijn eerste doelpunt als international. De assist komt Eric Van Meir, de gestifte bal is feilloos. Maar de kalmte komt niet meer terug in de Belgische rangen. Gelukkig krijgt België wat hulp van de ref, die een geldig doelpunt van Inamoto afkeurt voor vermeend buitenspel.

Met een gelijkspel en een wrang gevoel nemen de Rode Duivels hun vlucht naar Kumamoto, waar hun basiskamp is. Iedereen wijst met de vinger naar de tactiek van Robert Waseige. Op de WK’s van 1994 en 1998 kon België evenmin zijn eerste match winnen en daarop volgde twee keer de onmiddellijke uitschakeling. Is dit gelijkspel een veeg teken?

Making-of

In interviews bij zijn afscheid verwijst Gert Verheyen naar het WK in Frankrijk als zijn persoonlijk dieptepunt als international. Onder een loden hitte mag hij op 20 juni in Bordeaux invallen als Danny Boffin zich blesseert, maar kort na de rust wordt hij uitgesloten voor een te late tackle.

De Duivels leiden op dat moment met 2-0, maar zien Mexico nog gelijk komen. Op speeldag drie in de groep spelen ze voor de derde keer gelijk. Exit België. Exit ook Georges Leekens, die botst met Enzo Scifo.

Enter Robert Waseige. Die begint met een spectaculair duel in Nederland (5-5). Hij brengt wat verfrissing, krijgt een EK in eigen land, maar dat loopt af op een sisser. Een te onstabiel België wordt verraden door pech, zenuwen en te hoge verwachtingen. Voor het eerst gaat een gastland eruit na de eerste ronde.

Maar de sfeer is goed, vooral onder de spelers, en de bondscoach blijft aan. Een jaar wordt Verheyen de held van de barrages tegen Tsjechië die België naar het WK in Japan en Zuid-Korea brengen. Verheyen scoort in de heenmatch en lokt in de terugwedstrijd de beslissende strafschop uit. ‘Toen pas had ik het gevoel: nu heb ik toch iets rechtgezet.’

Op 22 mei 2002 is er de afreis naar Japan. Voor veel spelers is het een once in a lifetime-ervaring. Slechts 8 van de 23 geselecteerden voetballen in het buitenland, Schalke is met drie spelers de hofleverancier. Slechts zeven spelers hebben, ondanks die serie, al eens een WK meegemaakt.

De meest ervaren man, Marc Wilmots, is aan zijn derde eindronde toe. Op één been, nagenoeg. Wilmots zal veel trainingen in Japan bekijken met ijs om de knie. Het zal hem niet beletten het beste van zijn drie tornooien te spelen. De Belgen staan op de FIFA-ranking op dat moment zestiende. Hun sterke punt: groepsgeest, kameraadschap en mentaliteit. Hun zwakke punt: geen speler die met een individuele actie of een dribbel het verschil kan maken. Japan, Tunesië en Rusland zijn de tegenstanders.

Een WK is altijd goed voor een incident. In 2002 loopt het al direct mis bij de afreis. Waseige kondigt in de spelersbus zijn vertrek naar Standard aan na het WK. Geen enkele speler reageert boos of ontgoocheld. Ze denken: so what? Wij verhuizen, trainers ook.’

Voor de pers is het een verrassing. Iedereen heeft zijn artikels al klaar, maar moet plots in de bus aan de slag om het nieuws te geven. De overstap op de luchthaven wordt er een vol chaos. Er is amper tijd om een deftig stuk in elkaar te flansen voor het inchecken.

Een tweede zaak die misloopt, is ’te danken’ aan de luxesituatie waarin de media in Japan kunnen werken. Van gesloten trainingen is nog geen sprake, alles kan worden gevolgd. Jupiler, de sponsor, heeft ook zijn uiterste best gedaan om iedereen comfortabel te ontvangen langs het oefenveld. Er staan wat tenten, en het bier vloeit rijkelijk.

Het is behoorlijk heet tijdens het WK in het zuiden van Japan en persconferenties zijn gezellige momenten. Niet zelden duren ze twee uur. Er is niet zo gek veel te doen in het hotel, het internet staat nog in zijn kinderschoenen en er valt ook niet zo heel veel te lezen. Voetballers en journalisten kennen elkaar en er wordt gezellig gekeuveld bij een pint.

Die openheid wordt fataal: de pers heeft het al wat op Waseige gemunt sinds dag één (en sommigen ook nog sinds het mislukte EK) en babbels met spelers worden soms lekken. Als je niet speelt, zijn er altijd jongens niet content. De ene zegt wat, de ander zaagt wat en voor je het weet wordt wat gebabbel aan de toog een rel.

Wanneer Bart Goor een opmerking maakt over de trainingen – de meerderheid van de groep wil wat meer met de bal werken – is de repliek van Waseige: ‘Tiens, heb jij je trainersdiploma al?’

En daarna

Een verbazende escalatie. De match die moet worden gewonnen, tegen Tunesië, eindigt op 10 juni in een tweede gelijkspel. Wilmots opent weer de score, maar de Tunesiërs maken vrijwel onmiddellijk gelijk. Een verslaggever met faam komt op basis van gesprekken met de spelers, opgetekend in Café Jupiler, tot één zware conclusie: Waseige moet eruit, anders wordt het WK een fiasco. En wel op staande voet. Zo staat het op 12 juni in zijn krant. Desnoods moet René Desaeyere maar overnemen, die is toch in Japan…

Waseige, groep en bond verslikken zich in hun koffie. De onvrede komt uit de groep, maar die schrikt van de interpretatie. De coach weg, zo hebben ze het ook weer niet bedoeld. Wilmots, gesteund door zijn status én zijn prestaties op het veld, neemt als cobondscoach het heft in handen en verzamelt de spelers in een zaaltje.

De groep sluit de rangen en er komt op voorstel van bondsvoorzitter Jan Peeters een signaal: een persboycot. Daarop boycot de pers dan weer de babbel van de bondscoach. Slechts één verslaggever is dissident.

Uiteindelijk kalmeren de prestaties de sfeer. België wint zijn derde match tegen de Russen en schakelt vervolgens ei zo na Brazilië uit. Iedereen verwijst naar het afgekeurde doelpunt van Wilmots en scheidsrechter Peter Prendergast.

Gert Verheyen is een van de spelers die na het tornooi afhaakt. Hij wil eindigen op een mooie noot, die tegen Brazilië. Waseige trekt naar Standard, maar dat wordt geen succes.

Zijn opvolger heet Aimé Anthuenis, waar ze bij Anderlecht van af willen. De dubbele pet (toen al) van Philippe Collin als beheerder van Anderlecht én voorzitter van de technische commissie helpt een handje in de overstap. Een succes is dat evenmin. België mist onder het bewind van Anthuenis maar net het EK in Portugal, maar schiet er ver naast in de kwalificaties voor het WK In 2006.

Het is het begin van donkere jaren, waarbij pas in 2014 onder Wilmots een nieuw WK volgt. Eentje dat lessen trekt uit het verleden: pers en spelers blijven netjes gescheiden…

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content