Georges Leekens wordt 70: onderschat als voetballer, omstreden als trainer

© ANDRÉ BARÁNY
Jacques Sys
Jacques Sys Jacques Sys is een Belgische sportjournalist

Zaterdag, op 18 mei, wordt Georges Leekens 70 jaar. Controverses en irritaties waren de bondgenoten van de Limburger in zijn (trainers)carrière. Als voetballer evenwel had hij een heel ander imago.

Georges Leekens arriveerde medio 1972 bij Club Brugge. Een selfmade man die bij blauw-zwart belandde omdat hij op een gegeven moment de voorkeur gaf aan… zijn studies. Het jaar voordien wilde Anderlecht hem, maar Leekens, die toen onder contract stond bij Crossing Schaarbeek, vond dat hij eerst zijn diploma van kinesist moest behalen. Nadat Leekens het aanbod afwees, hoorde hij nooit meer iets van Anderlecht. Wel van Club Brugge, waarvoor hij uiteindelijk negen jaar zou voetballen.

Ontelbare keren hebben we Leekens geïnterviewd, thuis in de Brugse randgemeente Sint-Andries. Je werd er gastvrij ontvangen, in een sfeer van warmte en hartelijkheid. Een koffie, een stukje taart en nadien, waarom niet, een cognac, het moest vooral gezellig blijven. Leekens praatte graag en veel. En soms klonk hij als een trainer. Door zijn beperkingen als voetballer was hij immers verplicht om over het spel na te denken. Leekens wist zichzelf heel goed in te schatten: een spijkerharde voorstopper, een notoire kuitenbijter die zijn carrière niet bouwde op gratie en elegantie, maar op efficiëntie en onverzettelijkheid. Bang om te provoceren was Leekens niet. Toen de illustere Ernst Happel hem verbood om over de middellijn te gaan en waarschuwde dat hij 1500 frank (37,50 euro) boete zou moeten betalen indien dat wel gebeurde, deed Leekens dat één enkele keer toch. Hij scoorde en ging met gebalde vuist grijnzend voor Happel staan.

Georges Leekens verstaat de kunst recht te praten wat krom is.

Eigenlijk werd Leekens onderschat als voetballer en neergezet als iemand die in een weinig orthodoxe stijl alleen maar aanvallers sloopte. Maar hij was veel meer dan een scheermes. Leekens brak bij wijze van spreken ijzer met de handen, maar slaagde er vooral in een fractie van een seconde sneller te denken dan zijn tegenspeler. Hij loste veel op door tijdig te anticiperen. Dat had te maken met zijn voetbalintelligentie. Dat woord zou hij later in zijn trainerscarrière vaak gebruiken. Het was als het ware zijn credo.

Lawine van kritiek

Georges Leekens, als trainer, viel niet meer te herkennen. Of misschien juist wel. Hij bleek nog fanatieker en nog veeleisender dan als speler. Maar omdat hij te vaak van werkgever veranderde, werd hij haast verpletterd door een lawine van kritiek. Veel tegenspraak en veel schrille tegenstellingen domineerden die carrière. Leekens verstaat de kunst recht te praten wat krom is. Een gebrek aan analytisch vermogen kon hem nochtans niet worden ontzegd. Toen hij zijn trainerscarrière in 1984 bij Cercle Brugge begon, sprak hij over de nood aan specifieke trainingen, op een wetenschappelijke manier, met de juiste medische begeleiding, componenten die je volgens hem niet meer uit elkaar kon halen. Je moest, zei hij, de voorwaarden scheppen dat spelers geen excuses meer hebben.

Georges Leekens
Georges Leekens© ANDRÉ BARÁNY

Het waren profetische woorden. Maar daarvan bleef er tijdens zijn carrière niet veel meer over. Te gemakkelijk veranderde Leekens van werkgever, 25 keer in 35 jaar, en legde hij gemaakte afspraken of bestaande overeenkomsten naast zich neer. Als een pure opportunist werd Leekens neergezet, een beeld dat hem nooit meer zou verlaten. Hij deed er veel voor om dat in stand te houden. Zeker wanneer hij praatte over dieptewerk en de nood aan continuïteit. Georges Leekens leek alle aanvallen op zijn persoon onbewogen te pareren. Maar wie hem kent, weet dat dit niet zo is. Net zoals er achter dat masker van zelfverzekerdheid een warme en attente man schuilt. Zelden in zijn carrière haalde Leekens uit naar andere mensen. Telkens weer zei hij dat hij zijn waardigheid wilde behouden en zich niet wilde verlagen tot het niveau van degenen die hem neersabelden. En ondanks de voortdurende commotie rond zijn persoon ontbrak het Leekens nooit aan aanbiedingen.

Tranen

Het was ook het rusteloze dat Georges Leekens steeds weer naar andere oorden dreef. Daarbij zal de overgang van de nationale ploeg naar Club Brugge hem eeuwig achtervolgen. De uitspraak dat 90 procent van zijn werk daar af was, bleek een uitschuiver van formaat. Het is vreemd dat een intelligent iemand als Leekens die quote ook later bleef herhalen, al dan niet met de nodige ironie.

Eigenlijk is en was Georges Leekens een perfectionist. Hij kon ploegen die op een dood spoor zaten reanimeren en het vertrouwen herstellen. Leekens stelde hoge eisen aan zichzelf en gedroeg zich naar de buitenwereld altijd heel zelfverzekerd. Een man van plastic, noemde iemand hem ooit. Leekens erkende nooit eigen fouten, daarmee stelde je je volgens hem alleen maar kwetsbaar op. In een van de vele interviews die we met Leekens hadden, opende hij een enkele keer zijn ziel en toonde zijn emoties. Dat was toen zijn vrouw Arlette in 1996 door een hersenbloeding werd getroffen en Leekens bekende dat hij na een training, toen bij Excelsior Mouscron, meer dan eens zijn wagen aan de kant moest zetten om de tranen te vrije loop te laten. Hij stond aan haar bed toen ze net voor een operatie de laatste sacramenten kreeg. Maar hij probeerde positief te denken en zei tegen zichzelf dat dit niet de laatste sacramenten waren, maar de sacramenten van de hoop. Tegen de spelers zei hij dan weer dat ze hem niet hielpen door als lijkbidders in de kleedkamer te zitten.

Je kunt veel zeggen over Georges Leekens, maar op mentaal vlak heeft er geen enkele trainer zoveel barrières doorbroken als hij. Dat Leekens nu in Iran werkt, past bij hem. Hij was nooit bang van het avontuurlijke, ging altijd graag uitdagingen aan. Maar de bedoeling was dat niet echt. Toen Leekens in oktober 2015 voor de derde keer aan de slag ging als trainer van Lokeren, liep die overeenkomst tot midden 2019. Maar één jaar later werd zijn contract ontbonden en begon Leekens aan een zwerftocht die hem over Algerije, Hongarije (telkens als bondscoach) en Tunesië naar Iran leidde.

Het is Georges Leekens ten voeten uit: zijn voorspelbaarheid zit hem in het onvoorspelbare.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content