Heizeldrama, 35 jaar later: het litteken van Brussel

Dag op dag 35 jaar geleden vond in Brussel het Heizeldrama plaats. Een drama met 39 doden, onder wie 32 Italianen, vier Belgen, twee Fransen en een Noord-Ier die in België woonde. Een verhaal over vergeten mensen.

Hilde Maes was 25 jaar, en vier maanden zwanger, toen haar man Dirk Daeninckx (27) met een bus uitgelaten voetbalsupporters vanuit Tielt naar Brussel reed om er de Europabekerfinale bij te wonen. Met Dirk, die als laborant werkte, woonde Hilde af en toe thuiswedstrijden van KV Kortrijk bij. Met Liverpool of Juventus had haar man niets, maar een finale van Europacup I, de voorloper van de Champions League, die in België plaatsvond, en waarvoor je voor 300 frank (7,5 euro) een staanplaats kon kopen, dat was een buitenkansje.

Op de mooie lentedag, die 29 mei 1985 was, brak iets na zeven uur ’s avonds links van de hoofdtribune de hel los. In vakken X en Y stonden Engelse Liverpoolfans. Eén nadarhek verder was vak Z, bestemd als neutraal vak voor Belgische supporters. Omdat de belangstelling onder Belgische fans onvoldoende groot was en Belgische Italianen massaal tickets kochten voor familie en kennissen in Italië, waar de vraag naar tickets groter was dan het aanbod van 14.000 beschikbare plaatsen, stond vak Z voor het grootste deel vol met Juventusfans. Dat werkte als een rode lap op een stier voor de Liverpoolsupporters. Bij afwezigheid van politie in en tussen de vakken volgde een charge, sneuvelde het kippengaas en vluchtten de mensen in vak Z. Om 19u15 gooiden de Engelsen de eerste stenen, om 19u24 kwam de echte stormloop en de paniekreactie, om 19u27 was alles voorbij. De balans: 38 doden en 455 gewonden. Een paar dagen nadien overleed nog een van de gewonden.

Hilde Maes kreeg een slecht voorgevoel toen ze de beelden voor de wedstrijd zag. Ze wist dat Dirk een ticket had voor blok Z en was niet verrast toen ze ’s nachts thuis in Ruiselede wakker gebeld werd door twee politiemannen: ‘Ik weet nog wat ik zei: ‘Maak me geen foefkes wijs, ik weet dat hij dood is.”

Haar werd ten stelligste afgeraden het lichaam te identificeren, een taak die haar vader en schoonvader op zich namen. Vijf maanden later werd haar dochter Dymphna geboren. Later begon Hilde een nieuw leven, met haar huidige man Marc met wie ze nog drie kinderen kreeg.

Vorig jaar schrok ze toen haar blik bij een foto bleef hangen in een oude Sport/Voetbalmagazine met daarin een terugblik op het Heizeldrama. De foto toonde een huilende man die getroost werd door een vriend. Op de grond lagen allemaal dode lichamen. De gelijkenis tussen de huilende man en Dirk is treffend. Het verhaal borrelt terug op nu Dymphna, de dochter van Dirk, een paar maanden geleden zelf mama werd, en Hilde ‘mutti’, oma, is. Uiteindelijk besluit ze, nadat ze een uitvergrote versie van de foto heeft gezien, dat de man op dat beeld toch niet haar toenmalige echtgenoot is.

Een autopsieverslag hebben zij noch haar ouders of schoonouders ooit kunnen inkijken.

Een rouwkrans

Niets had Rudy Chielens in de gaten toen hij die woensdagavond 29 mei op tv de rechtstreekse uitzending volgde van de Europabekerfinale. Dat zijn vier jaar oudere broer Willy (41) bij de slachtoffers zou zijn, daar dachten hij noch zijn ouders aan, die avond. Ze wisten zelfs niet zeker dat Willy in het stadion was. ‘Hij had me wel gezegd: als ge goesting hebt, kleine, kunt ge mee naar Brussel.’ Maar ik had het te druk.’ Willy, die nog bij zijn ouders woonde in Roeselare, werkte overdag als metaalarbeider in een plaatselijke carrosserie. In het weekend volgden de broers hun favoriete club, Club Brugge. ‘Willy was voorzitter van de supportersclub van Brugge in Roeselare. Zo kon hij aan tickets geraken voor die finale.’ ’s Nachts kwam er telefoon vanuit Brussel, maar er was op dat moment niet geweten of Willy nog leefde. De volgende dag ’s middags meldde de politie het overlijden. ‘Onze neef was militair in Brussel. We vroegen hem om te gaan kijken, met de vermelding van een detail aan de voet hoe hij Willy kon herkennen. Die heeft het vreselijke nieuws bevestigd.’

Nooit zette Rudy nog een voet in een stadion. Niet meer bij Club, ook niet in provinciale, waar hij zelf nog voetbalde bij De Ruiter Roeselare. ‘Ik kijk alleen nog op tv. We hebben ook nooit van iemand iets gehoord, op een rouwkrans van toenmalig minister van Onderwijs Daniel Coens na. Alsof iedereen ons vergeten is.’

Het derde Belgische slachtoffer, Alfons Bos (35), had zijn beste vriend Harry Crommen meegevraagd nadat hij via de vrije radio waar hij voor werkte kaartjes had gewonnen voor de finale. ‘Fons was gepassioneerd door voetbal en evenementen’, zegt Harry, die nu in Frankrijk woont. ‘Toen hij in Duitsland gekazerneerd was, had hij een abonnement bij FC Köln. Fons was overal waar iets gebeurde. Hij kon van geen gitaar afblijven en speelde in diverse orkesten. Die finale in Brussel, daar moest hij natuurlijk bij zijn. Hij vertrok vanuit Ramsel, waar hij woonde. Ik zou vanuit Jambes moeten vertrekken en we zouden in Brussel afspreken, maar het was me te omslachtig. Je had toen nog geen gsm of gps. Hij is dan met een vriend gegaan die hij kende van de plaatselijke vissersclub. Zijn vrouw Delphine baatte het clubhuis van die vissersclub uit.’ Fons liet een vrouw en twee kleine kinderen achter.

De vierde Belg was de toen 32-jarige Jean-Michel Wala uit het Henegouwse Hensies, nabij Bergen. Hij liet een vrouw en een zoon van twee achter. Zij blikken vandaag liever niet meer op de feiten terug.

Goedkopere tickets

Het jongste slachtoffer was de elfjarige Italiaan Andrea Casula. Het gezin zou vanuit Cagliari in Sardinië naar België afreizen, en na de wedstrijd de huwelijksverjaardag van de ouders in België vieren, maar mama Anna besliste thuis te blijven omdat Andrea’s zus Emanuela examens had, waardoor papa Giovanni alleen met Andrea vertrok, die zich in het tumult aan zijn vader vast probeerde te klampen, maar met zijn 1,46 meter niet boven de massa geraakte.

Roberto Lorentini, een dokter die op 29 mei aangesteld zou worden tot arts in het ziekenhuis van Arrezzo in Toscane, hoorde bij het reisbureau dat de bestelde tickets in de tribune er niet waren, maar ging samen met zijn vader Otello akkoord met goedkopere tickets in het neutrale vak Z. Roberto bleef dood achter. Na het drama richtte Otello de Italiaanse vereniging voor slachtoffers op die zich burgerlijke partij stelde op het proces. Na Otello’s dood nam Roberto’s oudste zoon Andrea de leiding van de vereniging op zich. Hij was drie toen zijn vader overleed, zijn broer Stefano amper een paar maanden.

De twee Franse slachtoffers waren de 30-jarige spoorwegarbeider Claude Robert uit Sègre en de 45-jarige postbode Jacques François uit La Chapelle-d’Armentières nabij Rijsel.

Het Noord-Ierse slachtoffer was Patrick Radcliffe (38), afkomstig uit Oost-Belfast. Hij was niet eens voetbalfan. Hij werkte als archivaris bij de Europese Gemeenschap in Brussel en woonde met zijn vrouw Sarah in Hoeilaart toen zijn beste vriend, een Nederlander, hem mee vroeg naar de finale waar hij twee tickets voor had. Hij was, net als vele anderen die avond, domweg op het verkeerde moment op de verkeerde plaats.