Katrien Jans (manager vrouwenvoetbal KBVB): ‘Ik geloof in de wisselwerking tussen mannen en vrouwen’

© BELGAIMAGE
Matthias Stockmans
Matthias Stockmans Redacteur van Sport/Voetbalmagazine en Knack Focus.

De KBVB heeft grootse plannen met het vrouwenvoetbal. Met de Red Flames (top acht van Europa), maar vooral ook met de onderbouw, waar de bond tegen 2024 het aantal voetballende meisjes verdubbeld wil zien. Daarvoor wordt nu zelfs samengewerkt met Disney. Katrien Jans, sinds begin 2019 aan de slag als manager vrouwenvoetbal, geeft tekst en uitleg.

8 maart is het internationale vrouwendag. Een mooie gelegenheid om Katrien Jans (35) op te zoeken in ‘het Glazen Huis’ aan de Houba de Strooperlaan in Laken. Daar bekleedt de Brusselse sinds dik een jaar de functie van Women’s Football Manager bij de Belgische voetbalbond. Een functie die pas eind 2018 werd gecreëerd. Niets te vroeg.

Vrouwenvoetbal is booming business over heel de wereld. Dat bewees het WK in Frankrijk vorig jaar nog, met kijkcijfers die die van de Champions League bij de mannen overstegen. Alleen jammer dat België daar niet aanwezig was. Een gemiste kans. ‘Daarom is het EK 2021 in Engeland een must, dat beseffen de Flames ook’, zegt Jans. ‘De wedstrijd tegen Zwitserland op 14 april wordt een belangrijke. Als we daar de drie punten pakken, zetten we een goede stap. Maar ook onze U17 en U19 meisjes spelen in maart en april eliterondes, goed mogelijk dat we ons dit jaar dus met drie ploegen kwalificeren voor een EK. Uniek!’

Met veel enthousiasme smeet Jans zich op haar nieuwe job. Eindelijk kan ze zich honderd procent wijden aan het verbeteren en promoten van ons Belgische vrouwenvoetbal, iets wat ze de zes jaren voordien diende te combineren met haar werk op de dienst events en marketing bij de KBVB. Frustrerend soms, erkent ze. ‘Omdat we wisten welke mogelijkheden er lagen -samenwerkingen met de UEFA, subsidies voor projecten,…- maar dan moet je daarvoor wel een dossier indienen. Het was een kwestie dat iemand zich daaraan kon zetten. Onder Steven Martens was al iets in gang gestoken, in 2017 ondersteund door de EK-deelname van de Flames, maar Ives Serneels (bondscoach van de Red Flames, nvdr) en ik beseften dat nadien een nieuwe impuls nodig was om te blijven groeien. Je moet echter voelen dat er draagvlak voor bestaat binnen de bond. Dat ontbrak een beetje. Dan is het moeilijk om voorstellen te lanceren.’

Met de komst van Peter Bossaert als nieuwe CEO van de Belgische bond in 2018 veranderde dat meteen. Jans knikt: ‘Hij maakte van het vrouwenvoetbal een prioriteit. Peter kwam op een ideaal moment voor ons.’

Was het belangrijk dat die nieuwe functie van manager vrouwenvoetbal ook een vrouw zou zijn?

Katrien Jans: ‘Ik denk dat de persoonlijkheid van iemand meer impact heeft dan het geslacht. Je gaat mij niet horen beweren dat een vrouw deze job beter zou doen dan een man. Hetzelfde bij de trainers: ik vind niet per sé dat een vrouwenploeg getraind moet worden door een vrouw. Ik geloof niet zo in stereotypen: ik ken genoeg situaties waarin een man meer empathie etaleerde dan een vrouw, of waarin een vrouw strenger optrad dan een man. Ik geloof net in de wisselwerking, zoals tussen mij en Ives, wij vullen elkaar aan. We kijken soms op een andere manier naar de zaken en dat is goed.’

Je hebt zelf nog gevoetbald op het hoogste niveau, bij OH Leuven. Is dat een troef in je huidige functie?

‘Dat denk ik wel. Ik weet wat er leeft onder jonge voetballende meisjes of in een voetbalploeg. Na OHL ging ik naar White Star Woluwe, omdat dat beter te combineren viel met mijn toenmalige job in een event- en marketingbureau. Lange dagen, met drie keer per week avondtraining, plus een wedstrijd op zaterdag. Als je daar een voltijdse job bijdoet, is dat fysiek en mentaal slopend, maar ook nefast voor je sociaal leven. Je investeert veel tijd in het voetbal, voor soms 50 euro per week, terwijl je thuis wel de rekeningen moet betalen, hè.

‘Je had als vrouw ook nog niet echt perspectieven binnen het voetbal. Rond de Rode Duivelinnen -van Red Flames was nog geen sprake- bestond er weinig animo. Vele internationals haakten af, omdat ze voor die interlands hun vakantiedagen moesten opnemen. Ik ben er zelf ook vroegtijdig mee gestopt. Drie jaar geleden heb ik de draad weer opgepikt. Cafévoetbal, puur onder vriendinnen, zonder verplichtingen. De derde time is even belangrijk als de eerste twee. (lacht) Daarnaast speel ik ook nog futsal, met een aantal ex-ploegmaats van bij OHL.’

Waar heb je die voetbalmicrobe opgepikt?

‘Geen idee. Ik heb een jongere zus, maar die was meer met toneel en muziek bezig. Mijn vader was wel een voetbalfan, hij nam me als jong meisje mee naar RWDM. Die sfeer in de staantribune, met de fanfare, een hamburger voor de match… ik bewaar mijn RWDM-shirtje nog steeds als herinnering aan die tijd. Ik keek constant voetbal en deed dat dan na in de tuin. Ik was echt bezeten en de meest competitieve in de familie. Mijn voorkeur ging uit de naar de technische spelers, Ronaldo -O Fenomeno- en Brazilië.’

Je ging zeven jaar geleden aan de slag bij de KBVB, hoe kwam je daarbij?

‘Ik had daar vooraf nooit bij stilgestaan dat dat kon. Tot die vacature er kwam voor event- en marketingmedewerker. Ik zat al in die sector, dus de combinatie met voetbal was ideaal voor mij. Het viel natuurlijk meteen op toen ik hier toekwam: weinig vrouwen of jonge mensen in het gebouw. Dat is ondertussen flink veranderd. Denk aan onder andere Stéphanie Forde (operationeel directeur van het professional refereeing department), Amaia Lasa (digital director) en Pegie Leys (legal director).’

Als eventmanager was je de voorbije jaren ook nauw betrokken bij de wedstrijden van de Rode Duivels?

‘Ik stond in voor de wedstrijdorganisatie en het operationele luik van diverse projecten. Zowel bij de Rode Duivels, de Flames als het jeugdvoetbal. De bekerfinales, de internationale toernooien, VIP-reizen organiseren, de thuiskomst van de Rode Duivels na het succes in Rusland. Die WK-periode was heftig, met amper een paar uurtjes slaap per nacht, maar ik dreef mee op het enthousiasme rond de nationale ploeg.

‘Voor het komende EK ga ik wel thuis blijven, denk ik, want blijkbaar breng ik ongeluk. (lachje) In Rusland zag ik één match: de verloren halve finale tegen Frankrijk. Op het EK 2016 was dat de kwartfinale tegen Wales en de openingsmatch tegen Italië. Allemaal verloren. Ik durf niet meer gaan kijken.’

Hoger budget voor de vrouwen

Je bent nu goed een jaar bezig als manager vrouwenvoetbal, ben je tevreden met wat je al kon realiseren?

‘We hebben op korte termijn al redelijk wat neergezet, maar voor mij is dit nog maar de start. De plannen zijn nu uitgerold, de basis is gelegd, het komt erop aan dat op te volgen en binnen een aantal jaren de positieve resultaten te zien. Dan pas zal ik tevreden zijn.

‘We hebben toch al een aantal campagnes kunnen lanceren en we beschikken nu over een apart budget voor de vrouwen. ING en Proximus waren al structurele partners, met Connections hebben we nu ook onze eerste exclusieve partner. Het is heel leuk om te merken hoe enthousiast zij meestappen in dit verhaal rond het vrouwenvoetbal. Dat budget laat ons toe om acties op te zetten, in scholen bijvoorbeeld, en meer meisjes te bereiken.’

Een budget van 1,5 miljoen euro per jaar wordt vrijgemaakt voor het vrouwenvoetbal. Is dat met dank aan de Rode Duivels?

‘Dat bedrag kan nog oplopen, afhankelijk van commerciële deals. Maar dat is mede dankzij het WK-succes van de Rode Duivels, ja. Ook het jeugdvoetbal of het G-voetbal profiteren daarvan, iedereen. Ik hoop dus dat ze straks Europees kampioen worden. (lacht) Het geld van onze sponsors gaat naar de omkadering van onze Flames, naar het jeugdvoetbal, maar ook naar onze clubs in de Super League, die we sinds dit seizoen ondersteunen. Wij organiseren voor de clubs ook workshops waarbij we de sportieve staf van de clubs en onze sportieve staf samenbrengen. Dat gaat om het uitwisselen van ideeën en het contact tussen bond en clubs te verbeteren.’

Wordt Roberto Martínez daarbij ingeschakeld?

‘Hij is al bij twee van de vier workshops aanwezig geweest -bijvoorbeeld om over het belang van videoanalyse te spreken- en komt ook geregeld naar de wedstrijden van de Flames kijken. Hij volgt ons en overlegt vaak met Ives Serneels. Voor ons een luxe om met zo een topper te kunnen samenwerken. Onze videoanalist gaat trouwens mee met de Duivels en we gebruiken hetzelfde materiaal.’

Welke Rode Duivels zijn er mee in het verhaal?

‘Thibaut Courtois volgt ons en steunt ons vaak via zijn social media. En Axel Witsel verbaasde mij positief. Bij een ontmoeting bleek dat hij onze resultaten en ons programma kende.’

Denk je dat vrouwenvoetbal ooit het commerciële niveau van het mannenvoetbal kan bereiken?

‘Wat er in het mannenvoetbal aan geld omgaat, is waanzin. We mogen vooral niet vergeten dat het vrouwenvoetbal meer dan vijftig jaar jonger is dan het mannenvoetbal, dus gezien die historische achterstand staan we er niet zo slecht voor vandaag. Stap per stap moet dat groeien. Het voorbije WK in Frankrijk bewees dat er zeker mogelijkheden zijn. Vrouwenvoetbal is mondiaal de snelst groeiende vrouwensport. Het succes van het WK -waarbij sommige wedstrijden meer dan 11 miljoen kijkers haalden- opende misschien de ogen van potentiële sponsors. De mensen die komen kijken zijn altijd gecharmeerd door de gemoedelijke, familiale sfeer in het stadion. Wat commercieel ook weer interessant is. Ook onze Flames hebben daarin verdienste, ze zijn heel toegankelijk en sympathiek. Onze partners zijn altijd zeer lovend over die samenwerkingen.’

Sommige speelsters, de Amerikaanse vedette Megan Rapinoe op kop, pleiten voor equal pay. Vrouwelijke profspeelsters moeten evenveel betaald worden als de mannen. Red Flame Tessa Wullaert van haar kant vindt dat een non-discussie. Welke houding neem jij daarin?

‘Je kunt mannenvoetbal en vrouwenvoetbal niet vergelijken. In commercieel opzicht leven we in totaal andere werelden. Alleen al een stadion van 40.000 toeschouwers die vijftig euro betalen, genereert een ander budget dan een wedstrijd in Leuven voor 5000 man aan 15 euro. Onze internationals beseffen dat we van ver komen en dat je geen stappen mag overslaan. Wij hebben nu één EK gespeeld, laat ons eerst nog maar eens kwalificeren voor een volgend groot toernooi. Ze krijgen nu een premie in geval van kwalificatie, wat er vroeger niet was.

‘De eerste stap moet zijn dat vrouwen genoeg betaald krijgen om te kunnen leven van hun sport. Liefst zo snel mogelijk. Want vrouwen brengen even veel of soms meer opofferingen dan hun mannelijke collega’s.’

Girls only-jeugdvoetbal

Meisjes aan het sporten krijgen, blijft een uitdaging. Bij de -17 jarigen doet 84 procent van de meisjes te weinig aan sport wees een Britse studie uit. Heb jij daar een verklaring voor?

‘De puberteit, het lichaam dat verandert. Uit die cijfers blijkt dat veel meisjes afhaken eens ze naar het middelbaar gaan. Misschien omdat ze dan meer focussen op de studies? Meisjes ontwikkelen zich ook anders dan jongens, ze leren op een andere manier aan. Vandaar bijvoorbeeld onze campagne met Disney, waarin het niet-competitieve element en de fantasie primeren. Voor ouders zal dat mogelijk een drempel helpen overwinnen om hun dochter in het zogezegd ‘ruwe’ voetbal te laten starten.’

Met de UEFA en Disney lanceerden jullie onlangs de campagne Playmakers. Wat houdt dat juist in?

‘We zijn vorig jaar gaan spreken met de UEFA, omdat we onze lange termijnstrategie wilden aftoetsen bij hen. Bleek dat zij ook met iets bezig waren met Disney en dat dat perfect paste bij onze ideeën. We hebben dertig amateurclubs geselecteerd: 15 Vlaamse, 10 Waalse en 5 Brusselse. Bedoeling is dat we daar aan de hand van de animatiefilm Incredibles 2 een verhaal vertellen waarin we voetbal integreren. Door de verbeelding van de meisjes aan te spreken, leren we hen dribbelen -dat mag zelfs met de handen- of stabiliteitsoefeningen doen. Het pedagogische aspect is belangrijker dan het juiste trainersdiploma. In Engeland slaat dat concept geweldig aan. Als het ook hier aanslaat, zullen we dat nog uitbouwen. Wie weet ook voor jongens. Het komt erop aan zoveel mogelijk kinderen in beweging te krijgen.’

Jullie willen tegen 2024 naar 80.000 leden, een verdubbeling van het huidige aantal. Hoe realistisch is dat?

‘Dat ligt in de lijn van wat de UEFA beoogt. Het hangt natuurlijk af van bepaalde variabelen, deelname aan een EK bijvoorbeeld. Daarom is kwalificatie voor Engeland in 2021 cruciaal. Het groeit al enorm, er zijn zoveel meer acties dan vroeger. We merken ook dat meer en meer clubs een vrouwenploeg starten.’

Een probleem nu is dat er nog onvoldoende meisjesploegen zijn bij de allerjongsten, waardoor de meeste meisjes beginnen voetballen tussen de jongens. Anderzijds, daar leren ze het meest, zo getuigden al enkele Red Flames. Welk model verkies jij?

‘Je moet een onderscheid maken tussen de top en de basis. De besten zullen misschien meer hebben aan trainingen bij jongens en daar sneller in terechtkomen, maar als je voor meisjes een omgeving creëert waarin ze zich gewoon onder vriendinnen kunnen amuseren, zullen ze ook meer geneigd zijn om voor voetbal te kiezen of verder te blijven doen. In die zin vind ik het wel belangrijk dat er zulke aparte meisjesreeksen komen. Maar ze moeten zelf de keuze behouden: willen ze met de jongens voetballen, even goed.

‘Je hebt al girls only-reeksen, vanaf de U11, maar dat slechts in bepaalde regio’s. In Antwerpen en Vlaams-Brabant werkt dat, de twee provincies met het meeste aangesloten meisjes, in Limburg of Wallonië ligt dat blijkbaar moeilijker. We zijn nog aan het onderzoeken hoe dat komt. Sporten in teamverband, en zeker voetbal, helpt een kind te ontwikkelen. Ze leren voor zichzelf opkomen. Dat zou toch elke ouder moeten ondersteunen?’

In oktober lanceerden jullie ook het Love Football-project. Dat richt zich eerder op de scholen?

‘Uit een onderzoek blijkt dat wij in België met een omgekeerde piramide zitten, meer volwassen vrouwen -ouder dan18 jaar- voetballen dan jonge meisjes. Wat zeer merkwaardig is, want in de meeste landen geldt het omgekeerde. Dat toont aan dat er nog heel veel potentieel ligt in de categorie 5 tot 12-jarigen. Hoe kunnen we die bereiken? Via de scholen. Als je aan meisjes vraagt waarom ze zwemmen of turnen -de twee populairste sporten bij jonge meisjes-, hoor je vaak dat het komt omdat dat de eerste sport was die ze leerden op school. Ik kan mij niet herinneren dat ik op de lagere school ooit voetballes kreeg, spijtig genoeg. Dus willen we per jaar 80 tot 100 scholen bezoeken voor een initiatie, waarbij we ook onze Red Flames betrekken. Ook het Disney-project past daar in. En we nodigen scholen ook uit om naar de Red Flames te komen kijken.’

CEO Peter Bossaert sprak onlangs in dit blad over de organisatie van een EK voor vrouwen. Hoe concreet zijn die plannen?

(twijfelt) ‘Euh… daar is intern inderdaad over gesproken. Maar dan zal samenwerking met de Pro League belangrijk zijn, om aan voldoende stadions te geraken. Het is zeker een ambitie, maar misschien moeten we eerst eens een EK bij de jeugd naar hier proberen halen.’

Katrien Jans: 'Roberto Martínez komt regelmatig kijken naar de duels van de Flames.'
Katrien Jans: ‘Roberto Martínez komt regelmatig kijken naar de duels van de Flames.’© BELGAIMAGE

Welk competitieformat?

Een probleem in het Belgische vrouwenvoetbal is dat het eersteklasseniveau, met amper zes clubs, weinig voorstelt. Daarom wordt al eens geopperd dat de Pro League haar eersteklassers verplicht om een vrouwenploeg te starten.

Katrien Jans is momenteel nog geen fan van dat plan: ‘Ik vind niet dat onze competitie sportief weinig voorstelt. Akkoord, er zijn maar zes clubs -en doet moet beter-, maar Europees doen die het goed. Anderlecht bereikte vorig seizoen de zestiende finales van de Champions League en klopte de Noorse kampioen. Ook in de wedstrijden tegen Nederlandse ploegen komen we er dikwijls goed uit. OHL en Club Brugge zijn met nieuwe projecten begonnen, die volledig geïntegreerd zijn binnen de club, maar dat moet nog groeien.’

‘Hoewel ons reservoir aan talent elk jaar groeit -op onze nationale detectiedagen van de KBVB ontdekken we nu dubbel zoveel talentjes dan enkele jaren geleden- hebben we nog onvoldoende kwaliteit aan de basis om Pro Leagueclubs een vrouwenafdeling op te dringen. Het Nederlandse vrouwenvoetbal zit met 160.000 aangesloten leden en telt ook maar acht clubs in haar eerste klasse. We mogen ook niet uitsluiten dat een amateurclub met een goede vrouwenwerking de stap zet naar het hoogste niveau, zoals White Star Woluwe.’

‘Ik vind het belangrijker dat we met de Pro League een regeling konden treffen aangaande de tv-rechten. In de verkoop van de nieuwe tender is ook een deel vrouwenvoetbal opgenomen. De wedstrijden van onze Super League, of samenvattingen ervan, zullen vanaf volgend seizoen makkelijker te volgen zijn door het grote publiek. Dat moeten we verder uitwerken, eens dat dossier volledig rond is. Op dat vlak is het voor ons ook een belangrijke stap vooruit dat de wedstrijden van de Flames sinds augustus op VTM en RTL uitgezonden worden. Daarmee verhogen we sowieso onze visibiliteit en hebben we een sterker verhaal naar sponsors toe.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content