Nieuwe golf van kruisbandletsels in het voetbal roept vragen op

© Belga Image
Christian Vandenabeele
Christian Vandenabeele Freelancejournalist

Benjamin Mendy (Manchester City), Arkadiusz Milik (Napels), Zinho Vanheusden (Inter), Elohim Rolland (KV Kortrijk): allemaal scheurden ze eind september een kruisband. Zijn al die letsels in het voetbal nog te herleiden tot pech of spelen er verborgen mechanismen?

Benjamin Mendy (23) is de duurste verdediger ter wereld: Manchester City kocht hem afgelopen zomer van AS Monaco voor 57 miljoen euro. In de thuiswedstrijd tegen Crystal Palace, op zaterdag 23 september, scheurde de Franse linksachter de voorste kruisband van zijn rechterknie. Dat gebeurde de week nadat zijn Duitse ploegmaat Ilkay Gundogan (26) wederoptrad na een afwezigheid van negen maanden wegens een gelijkaardige zware knieblessure. Dezelfde dag als Mendy scheurde ook Arkadiusz Milik, Poolse spits die Napels bij Ajax weghaalde voor 32 miljoen euro, een voorste kruisband van zijn rechterknie zonder dat er een tegenstander in de buurt was, nadat hij vorig seizoen ook al de voorste kruisband van zijn linkerknie scheurde. Vorige week woensdag was het de beurt aan Zinho Vanheusden (18): de Belgische jeugdinternational van Inter Milaan scheurde in de Youth League tegen Dinamo Kiev de voorste kruisband van zijn linkerknie. En, veel minder breed uitgesmeerd in de media: ook Elohim Rolland (28), Franse middenvelder van KV Kortrijk, scheurde vorige week een kruisband na ‘een verkeerde beweging’ op training.

Je vraagt je almaar meer af: waarom scheurt er ‘opeens’ een kruisband bij profvoetballers in de fleur van hun leven, vaak zelfs zonder dat er een tegenstander in de buurt is?

Is dat ‘pech’, zoals Dries Mertens de blessure van zijn Poolse ploegmaat noemde (en zoals we dat doorgaans allemaal noemen)? Gebeurt het toevallig? Of is er een voorgeschiedenis aan een kruisbandletsel? En: wat kan er ter preventie méér gedaan worden dan de klassieke kniestabiliserende oefeningen?

Ik vind het onbegrijpelijk dat we met z’n allen vanaf dag 1 hoofdzakelijk focussen op het herstel en nauwelijks stilstaan bij ‘het waarom’ van die blessure.

‘Ik geloof alvast niet in toeval,’ zegt Thomas D’havé, expert in voetballetsels die onder meer voor Ajax werkt. ‘En ik vind het onbegrijpelijk dat we met z’n allen vanaf dag 1 hoofdzakelijk focussen op het herstel en nauwelijks stilstaan bij ‘het waarom’ van die blessure. Het uitgangspunt moet zijn dat blessures nooit pech zijn en dat in de geschiedenis van de speler altijd aangrijpingspunten kunnen worden gevonden. Misschien kennen we op vandaag alle oorzaken nog niet, maar de uitdaging is elke keer opnieuw individueel uit te pluizen wat er speelt. Het symptoom is immers nooit het probleem. Onderzoek van UEFA-professor Jan Ekstrand toonde bijvoorbeeld al aan dat een hoofdtrauma de kans op andere letsels met maar liefst 50 procent verhoogt. En de Amerikaanse professor Semyon Slobounov toonde aan dat een jaar na een hoofdtrauma de aansturing van de beenspieren vanuit de hersenen en het evenwicht nog steeds verstoord zijn. Een hersenschudding kan er dus voor zorgen dat de concentratie en het reactievermogen van een speler verminderd is en dat hij daardoor een tackle niet kan ontwijken. Maar zo zijn er nog meer verborgen mechanismen.’

Voor professor Leo Pruimboom is er één grote risicofactor voor blessures: de levensstijl van de atleet.

Zo stelde professor Leo Pruimboom van de universiteit van Groningen al vast dat er bij zo’n 30 procent van de voetballers sprake is van een laaggradige ontsteking en daardoor een chronisch geactiveerd immuunsysteem. Voor hem is er één grote risicofactor voor blessures: de levensstijl van de atleet.

It’s all about energy‘, aldus D’havé. ‘Bij deze spelers gaat een laaggradige ontsteking vaak ten koste van de hersenen (en het bewegingsapparaat), die normaal tijdens het bewegen altijd zouden moeten domineren. Weefsels als spieren en ligamenten worden dan afgebroken om als brandstof te dienen voor het chronisch geactiveerd immuunsysteem. Logisch dat dit gepaard gaat met een verhoogde kans op blessures door een gedaalde gewrichtsstabiliteit. Het symptoom is dan ook niet het echte probleem. Zeker wanneer een speler zoals Milik zowel links als rechts een analoog letsel oploopt, is het aangewezen deze piste verder te onderzoeken.’

Recent onderzoek toont aan dat wanneer de kerntemperatuur van een atleet toeneemt, zijn capaciteit om zijn evenwicht te bewaren afneemt.

De laatste decennia wordt door revalidatiespecialisten zowel in de preventie als in de revalidatie veel aandacht besteed aan proprioceptie-oefeningen ter verbetering van de knie- en enkelstabiliteit.

‘Maar omvat deze oefentherapie wel het volledige verhaal?’ vraagt D’havé zich af. ‘We mogen niet vergeten dat de vaardigheden om onze stabiliteit te bewaren centraal worden aangestuurd vanuit de hersenen. Recent onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat wanneer de kerntemperatuur van een atleet toeneemt, zijn capaciteit om zijn evenwicht te bewaren afneemt. Naast de traditionele oefentherapie zouden we in de toekomst dus ook aandacht kunnen besteden aan het ’trainen’ van de thermoregulatieve vaardigheden van atleten. Hoe meer de lichaamstemperatuur toeneemt, hoe minder de hersenen toestemming geven aan de spieren om te bewegen. Daardoor dalen niet alleen de prestaties maar neemt ook de kans op blessures toe. Door een verminderde aansturing van de spieren die het gewricht moeten beschermen.’

De atleet die het hoofd het langst koel kan houden, heeft meer dan één streepje voor.

In het wielrennen houden ze daar al rekening mee. Zo slikte Tom Dumoulin vorig jaar voor de start van het WK in Doha een sensor in die moest registreren hoe tijdens de wedstrijd zijn lichaamstemperatuur evolueerde.

‘Een interessant domein voor de toekomst is dan ook het zoeken naar strategiëën om warmte succesvol af te voeren, zodat de hersenen kunnen blijven domineren. Of zoals professor Siemens van de universiteit van Heidelberg mooi zei: ‘Thermoregulation is an uncharted territory.‘ Wist je dat onze handpalmen daar een belangrijke rol in spelen? De atleet die het hoofd het langst koel kan houden, heeft meer dan één streepje voor.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content