Operatie Propere Handen: onze antwoorden op uw vragen

© belga

Sport/Voetbalmagazine nodigde zijn lezers uit om de vragen over operatie Propere Handen door te mailen waarmee zij nog zitten. Onze Man bundelt en beantwoordt de meest gestelde en meest relevante.

Hebt u de vragen en antwoorden al gelezen in de geprinte versie van Sport/Voetbalmagazine die verschenen is op 27 maart 2019, dan kunt u meteen naar vraag 8 scrollen.

Wil u eerst nog eens opfrissen waar operatie Propere Handen nu ook alweer om draait, scrol dan eerst even naar het kader helemaal onderaan.

1. Waarom duurt het zo lang eer er een uitspraak is, terwijl Beerschot in 1981 is veroordeeld op basis van vermoedens van omkoping en het hier toch duidelijk is dat er een poging tot matchfixing was? (Pierre Hirsch, Poederlee; Brecht Gillis, Antwerpen; Wouter Luyckx, Beerse; Brecht Gillis, Antwerpen; Jean-Jacques Van Aken, Knokke)

38 jaar geleden, ten tijde van die zaak met Beerschot, kon een club volgens het reglement van de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) al gesanctioneerd worden op basis van ‘zware of precieze vermoedens’. Dat is nu niet meer zo.

Wat de huidige situatie betreft kunnen we nog niet spreken van duidelijkheid. Het vermoeden van onschuld – iedereen blijft onschuldig tot bewijs van het tegendeel – is een basisprincipe. Het federaal parket heeft in oktober 2018 enkel gesproken over ‘aanwijzingen’ van matchfixing. Intussen zijn er in de media veel artikels verschenen die insinueren dat zo’n matchfixing effectief plaatsvond, maar die artikels vormen een wankele basis om oordelen op te stoelen; ze kunnen ook fouten of verkeerde interpretaties bevatten. Zeker de bond kan er niet op voortgaan. Dure advocaten lopen zich warm bij de betrokken partijen, dus is het cruciaal voor de KBVB om een staalhard dossier samen te stellen.

Belangrijk is of er bezwarende informatie komt uit de ondervragingen die de bond uitvoert. Dat die ondervragingen al enkele maanden in beslag hebben genomen, is te verklaren door de brede aanpak; de KBVB liet twee weken geleden weten dat toen al 130 mensen waren ondervraagd. De bond lijkt dus grondig te werk te gaan. Anderzijds voert de KBVB die grote klus uit met een beperkt team om lekken te vermijden die het onderzoek zouden kunnen schaden.

Mochten al de ondervragingen van de bond tot niks leiden, kan de KBVB nu ook naar bewijzen speuren in 35 stukken uit het strafonderzoek die werden overgemaakt aan de bond. Dat dat pas twee weken geleden gebeurde, valt de bond niet te verwijten; het was een beslissing van de onderzoeksrechter om zo lang te wachten met het vrijgeven van die info, mogelijk omdat een vroegere vrijgave zijn onderzoek in het gedrang kon brengen.

Eigenlijk kwam die vrijgave van de onderzoeksrechter er relatief snel. Op zich heeft de bond acht jaar om sancties voor matchfixing uit te spreken. Had de onderzoeksrechter die stukken pas over pakweg vijf jaar overhandigd, dan zou er nog geen straffeloosheid gevolgd hebben op sportief vlak. Een onderzoeksrechter is trouwens niet eens verplicht zich iets aan te trekken van eventuele sportieve sancties; hij had evengoed niks kunnen vrijgeven. Maar blijkbaar vond hij het opportuun om goede wil te tonen, mogelijk mede onder invloed van de grote belangstelling van publiek en media voor deze zaak.

Belangrijk nog: als wordt vastgesteld dat er matchfixing was, betekent dat niet per definitie dat de betrokken clubs een sanctie krijgen. Dat gebeurt enkel als de KBVB oordeelt dat die matchfixing ‘de aansprakelijkheid van de club meebrengt’. Wat de criteria zijn om de club aansprakelijk te noemen, laat het bondsreglement open. Daarover ‘oordelen de bevoegde bondsinstanties soeverein’.

De bond lijkt grondig te werk te gaan.

2. Waarom zijn de scheidsrechters Bart Vertenten en Sébastien Delferière geschorst op basis van de eerste onderzoeksdaden, maar gebeurde dat niet met KV Mechelen en Waasland-Beveren? (Danny Wens, Brasschaat en Gil Mariën, Beveren-Waas)

Toen operatie Propere Handen losbrak, waren Bart Vertenten en Sébastien Delferière via een arbeidsovereenkomst verbonden aan de KBVB. Volgens het Belgische arbeidsrecht heeft een werkgever de mogelijkheid om een werknemer te schorsen. Met de clubs heeft de KBVB een andere relatie. Over hen heeft de KBVB geen gezag zoals over zijn werknemers. Voor de relatie tussen de clubs en de bond is het bondsreglement de handleiding. Dat reglement voorziet geen schorsing van de sportieve activiteiten bij aanwijzingen van matchfixing.

Lees verder onder de foto

Als werkgever kon de KBVB scheidsrechter Bart Vertenten, een van zijn werknemers, schorsen. Met de clubs heeft de bond een andere relatie.
Als werkgever kon de KBVB scheidsrechter Bart Vertenten, een van zijn werknemers, schorsen. Met de clubs heeft de bond een andere relatie.

3. Waarom pint de pers zich vast op KV Mechelen? Maar heel uitzonderlijk wordt Waasland-Beveren genoemd en rond de wedstrijd Eupen-Moeskroen hing een stankgeur, maar daar is nog geen seconde onderzoek naar gedaan. (Filip Janssen, Duffel; Dries Peeters, Oostmalle)

Het federaal parket – een belangrijke instantie – ziet aanwijzingen van matchfixing die de redding van KV Mechelen als doel zou hebben gehad. Daartoe lijken initiatieven genomen te zijn in samenspraak met bestuurders van geel-rood. Dus is het niet onlogisch dat de media de schijnwerper op die club zetten, zeker omdat die uitleg van het parket een van de schaarse officiële mededelingen is waarop de pers zich kan baseren. Als Waasland-Beveren minder belicht wordt, komt dat mogelijk omdat het erop lijkt dat een eventueel initiatief niet uitging van die club – al kan ze in dat geval evengoed schuldig zijn. Een tweede mogelijke verklaring is de veel grotere supportersschare van Malinois, die ervoor zorgt dat berichtgeving over die club een ruimer publiek interesseert.

Over de wedstrijd Eupen-Moeskroen doen veel geruchten de ronde, maar is er geen officiële informatie. De verklaring daarvoor lijkt dat het gerecht waarschijnlijk niet plande om eventuele competitievervalsing op te sporen. De speurders focusten in eerste instantie vermoedelijk vooral op de financiële handel en wandel van onder anderen spelermakelaar Dejan Veljkovic en kwamen tijdens het afluisteren van diens gsm als bij toeval uit bij aanwijzingen voor matchfixing in het kader van de redding van KV. Gelijkaardige telefoontaps waren er niét bij belanghebbenden in de wedstrijd Eupen-Moeskroen, wat begrijpelijkerwijs onrechtvaardig aanvoelt in het Mechelse kamp. Maar het lijkt niet te kloppen dat er ‘nog geen seconde onderzoek’ gevoerd is naar Eupen-Moeskroen. Bij de 130 mensen die KBVB-onderzoekscoördinator Ebe Verhaegen al bij zich riep, zitten ook mensen van Eupen en Moeskroen. Dat wijst erop dat Verhaegen ook die wedstrijd onder de loep legt. De onderzoekscoördinator moet evenwel roeien met de riemen die hij heeft. Telefoontaps en huiszoekingen horen daar niet bij. Zeker voor zijn speurwerk naar Eupen-Moeskroen is dat lastig, want voor dat luik heeft hij geen stok achter de deur. Omdat er vanuit het parket geen onderzoek liep naar die wedstrijd, gaat het in de stukken die de onderzoeksrechter overhandigde vermoedelijk nergens over die match.

Een onderzoeksrechter is niet verplicht zich iets aan te trekken van eventuele sportieve sancties.

KBVB-onderzoekscoördinator Ebe Verhaegen lijkt ook de wedstrijd Eupen-Moeskroen van maart 2018 onder de loep te leggen.
KBVB-onderzoekscoördinator Ebe Verhaegen lijkt ook de wedstrijd Eupen-Moeskroen van maart 2018 onder de loep te leggen.

4. In een krant heeft Dirk Huyck, de voorzitter van Waasland-Beveren, gezegd dat hij niet op de hoogste was van de meldingsplicht, waarmee hij impliciet toegaf benaderd te zijn. Heeft de KBVB aan die verklaring genoeg om hem te straffen? (Dirk Bossers, Schoten; Marc Van Geldere, Antwerpen)

Krantenartikels dienen nooit als enige basis voor een veroordeling. Doordat Dirk Huyck toegaf dat hij niet op de hoogte was van de meldingsplicht en door de manier waarop dat opgeschreven was, ontstond inderdaad de schijn dat er iets is gebeurd wat hem ertoe had moeten brengen zijn meldingsplicht te vervullen, maar hij heeft niet met zoveel woorden gezegd dat er effectief zoiets gebeurd is.

Overigens heeft Huyck niet enkel in de krant gesproken; ook hij is moeten langsgaan op de bond voor een ondervraging. Relevanter dan die passage in de krant is wat hij daar verklaarde aan de KBVB-onderzoekscoördinator. En als de antwoorden van Huyck niet helder, volledig of correct waren, heeft Verhaegen ook nog die 35 stukken van de onderzoeksrechter.

Belangrijk voor dit luik is dat het KBVB-reglement zegt dat ‘elke tekortkoming nopens de meldingsplicht’ aanleiding geeft tot ‘passende sancties t.o.v. de club, aangeslotene of betrokken persoon’. Wat die sancties kunnen zijn, staat niet gepreciseerd. Mocht Huyck zijn meldingsplicht niet vervuld hebben, impliceert dat dus niet per definitie de degradatie van Waasland-Beveren.

Via een eigen verklaring wekte Waasland-Beverenvoorzitter Dirk Huyck de indruk dat er iets gebeurd is wat hem ertoe had moeten brengen zijn meldingsplicht te vervullen.
Via een eigen verklaring wekte Waasland-Beverenvoorzitter Dirk Huyck de indruk dat er iets gebeurd is wat hem ertoe had moeten brengen zijn meldingsplicht te vervullen.

5. Is de KBVB zelf betrokken partij en komt er daardoor weinig reactie van ons opperste voetbalorgaan? (L. Noeninckx, Brecht)

Het enige wat hierover zeker is, is dat er aan Veljkovic gelinkte mensen aan de slag zijn (geweest) bij de bond. Volgens Het Nieuwsblad probeerde Veljkovic ook daar ten minste één keer een dubieuze financiële constructie via Cyprus op te zetten. Op 22 oktober 2018 noemde diezelfde krant in dit verband Erwin Lemmens, doelmannentrainer bij de Rode Duivels. Maar bij de bond spreken ze van een privékwestie, aldus nog altijd diezelfde krant. En Lemmens zelf reageerde: ‘Nooit ben ik op die manier vergoed.’

6. Hoe kan een bond zich uitspreken over matchfixing als in die bond leden zitten die connecties hebben met clubs die genoemd worden in het witwasluik van deze zaak? (Joost Staels, Rumst; Sam Raedts, Nijlen)

Dat onafhankelijkheid binnen de bond een aandachtspunt is, vindt zelfs de nieuwe CEO, Peter Bossaert. Ook hij sprak al van belangenvermenging binnen de KBVB.

In een klein land als België is het sowieso een uitdaging voor een privaatrechterlijke organisatie als de KBVB om mensen te vinden die enerzijds geen supporter zijn van of linken hebben met een voetbalclub en die anderzijds toch goed genoeg thuis zijn in de materie om adequaat te oordelen over voetbalkwesties.

De bond probeert de onafhankelijkheid te waarborgen van de leden in de Geschillencommissie Hoger Beroep, die in eerste aanleg moet oordelen over deze zaak. De KBVB doet dat onder andere via een onafhankelijkheidsverklaring, maar de benoeming en het ontslag van de leden gebeuren wel nog altijd door het Uitvoerend Comité. En in dat Uitvoerend Comité zetelt bijvoorbeeld Club Bruggevoorzitter Bart Verhaeghe, als eerste ondervoorzitter, terwijl bij diens club ook huiszoekingen zijn uitgevoerd in het kader van een van de financiële luiken van operatie Propere Handen.

Ook rond het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS), waar deze zaak in beroep kan voorkomen, waren er overigens al gelijkaardige discussies. Eendracht Aalst stapte in 2015 naar de rechter om aan te klagen dat toenmalig bondsvoorzitter François De Keersmaecker zetelde in het BAS-bestuur. Dat zitje werd door het BAS niet als problematisch ervaren, omdat de KBVB als grootste sportfederatie van het land ook een grote financier is van het BAS. Maar meer dan een logische verklaring voor de toenmalige situatie kon je dat laatste eigenlijk nog een extra struikelblok noemen. Het BAS moet immers vaak oordelen over disputen waarin de KBVB zelf betrokken partij is.

Eendracht Aalst pleitte in 2015 niét dat De Keersmaecker invloed uitoefende op het specifieke dossier van de Oost-Vlamingen, maar kloeg wel de schijn van partijdigheid aan. Aalst kreeg in eerste aanleg gelijk. Nadien past het BAS zijn werking aan. Nu beslist niet langer het bestuur welke arbiters voor het BAS werken, maar wel een benoemingscommissie waarvan de leden geen uitvoerend mandaat bekleden in een sportfederatie. En ook hier wordt gewerkt met een onafhankelijkheidsverklaring. Maar voor zijn financiering leunt het BAS nog altijd voor een groot stuk op de KBVB; dat blijft een moeilijk thema.

Voor zijn financiering leunt het BAS nog altijd voor een groot stuk op de KBVB; dat blijft een moeilijk thema.

Peter Bossaert, CEO van de KBVB, sprak zelf al van belangenvermenging binnen de bond
Peter Bossaert, CEO van de KBVB, sprak zelf al van belangenvermenging binnen de bond© BELGAIMAGE

7. Kan een eventuele veroordeling van KV Mechelen en/of Waasland-Beveren uitdraaien op een procedureslag die de start van het seizoen 2019/2020 in het gedrang brengt? (Karel De Meyer, Laarne)

De KBVB heeft zijn eigen tuchtsysteem, los van de reguliere rechtsgang, die door zijn tragere karakter het normale verloop van competities kan hypothekeren. Via het bondsreglement onderschrijven de Belgische profclubs dat tuchtsysteem van de KBVB en aanvaarden ze het BAS als hoogste beroepsorgaan; dat laatste staat ook in de statuten van de Pro League, de vereniging van profclubs. Normaliter moeten de clubs zich dus neerleggen bij de beslissingen van dat BAS. Maar gezien de grote (financiële) belangen in deze zaak bestaat zeker de kans dat een club na een uitspraak van het BAS toch nog naar een burgerlijke rechtbank zal trekken. KV Mechelen heeft daar trouwens ervaring mee: Malinois stapte vorig jaar nog naar de burgerlijke rechtbank om de licentie van Moeskroen aan te vechten. Binnen de voetbalwereld wordt zo’n actie allerminst geapprecieerd, maar een procedureslag is dus zeker mogelijk en het kan dat zulke rechtszaken het seizoen 2019/2020 gaan bemoeilijken. Denk maar aan 2007, toen UR Namen naar de rechter stapte voor een dispuut rond de licentie van Verbroedering Geel. Na de uitspraak van de rechter zag de KBVB zich genoodzaakt om beide clubs in september alsnog over te hevelen naar de tweede klasse, terwijl het seizoen daar al enkele weken bezig was.

Het kan dat rechtszaken het seizoen 2019/2020 zullen bemoeilijken.

8. Gold voor de intussen gewraakte onderzoeksrechter Joris Raskin niet evengoed de meldingsplicht toen hij nog in de Licentiecommissie zetelde van de KBVB? (Dirk Notele)

De voetbalbond bevestigt aan Sport/Voetbalmagazine dat Joris Raskin ‘individueel was aangesloten bij de KBVB toen hij zetelde in de Licentiecommissie’. Dat impliceert dat de meldingsplicht inderdaad ook voor hem gold als hij via telefoontaps mogelijke competitievervalsing meende vast te stellen. Mogelijk heeft Raskin op dat moment geoordeeld dat zijn publiekrechterlijk onderzoek als onderzoeksrechter – en het bijhorende geheim van dat onderzoek – primeerde op die privaatrechterlijke meldingsplicht.

9. Als Waasland-Beveren door de KBVB schuldig wordt bevonden aan matchfixing en uit 1A verdwijnt, worden de uitslagen die die club dit seizoen behaalde dan geschrapt? (Koen Logie, Torhout)

Nee, dat voorziet het bondsreglement niet.

10. Via de media was al te vernemen dat de Europese voetbalbond deze zaak met argusogen volgt en dat de UEFA ter ore kwam dat ‘de ploeg uit tweede klasse’ beschermd wordt door bepaalde machten. Hoe komt dit? (Bastian Wenselaers, Hove)

Deze vraag verwijst naar een uitspraak van Karl Dhont, expert matchfixing bij de UEFA. Die liet zich in het VRT-programma Terzake ontvallen: ‘Ze kijken bij de UEFA met argusogen naar ons land en vragen zich af vanwaar de lobby komt om die tweedeklasser te beschermen.’ Desgevraagd bleek Dhont niet bereid om tegenover Sport/Voetbalmagazine die uitspraak verder toe te lichten.

11. Kunnen Dejan Veljkovic en Mogi Bayat hun makelaarsactiviteiten verderzetten? (Jefferson Francq, Manage)

Het bondsreglement vermeldt verplichtingen waaraan tussenpersonen moeten voldoen. Een belangrijke is dat je ‘nooit definitief veroordeeld’ mag zijn ‘wegens een wanbedrijf of misdaad van financiële aard (zoals onder meer wegens fraude of matchfixingpraktijken)’. Anders mag je je niet als tussenpersoon laten registreren bij de KBVB, wat evengoed verplicht is.

Mocht operatie Propere Handen leiden tot een definitieve veroordeling van Mogi Bayat, dan zal die – gezien de trage rechtsgang in België – pas over enkele jaren uitgesproken worden. Ook voor hem geldt in afwachting het vermoeden van onschuld, dus kan hij doorgaan als makelaar, tenminste als hij geen grove inbreuk begaat tegenover de andere verplichtingen die het bondsreglement oplegt aan tussenpersonen.

Zo komen we bij Veljkovic. ‘Een speciaal geval’, zegt Jesse De Preter, voorzitter van de Belgische federatie van voetbalmakelaars. ‘Veljkovic is in deze zaak nog niet veroordeeld, maar fungeert wel als spijtoptant. Zijn advocaat heeft op tv toegegeven dat Veljkovic zich mede schuldig heeft gemaakt aan ernstige misdrijven.’ En bij de andere verplichtingen die tussenpersonen volgens het bondsreglement moeten nakomen, staat onder meer: ‘zich onthouden van gedragingen die de belangen van de KBVB, haar organen en/of van de voetbalsport in het algemeen schaden.’ Wie toch zo’n gedrag stelt, kan volgens het KBVB-reglement allerlei sancties krijgen, van een berisping tot een schorsing en zelfs een verbod tot registratie. De Preter: ‘Dus heeft de KBVB nu al de mogelijkheid om Veljkovic een al dan niet voorlopige sanctie op te leggen.’

Via een document op zijn site maakt de KBVB publiek welke makelaars in regel zijn. ‘Hun namen staan in het groen’, aldus De Preter. Ook de naam van Veljkovic staat, net als die van Bayat, op dit moment nog altijd in het groen. Maar volgens De Preter trekken profclubs zich er niet altijd veel van aan als een naam niét in het groen staat. ‘Gaat u maar eens na welke namen in het rood staan en wat die mannen op hun Facebookpagina’s posten over de deals die ze in België doen.’

Bij de KBVB staat de naam van Veljkovic, net als die van Bayat, op dit moment nog altijd in het groen.

Zolang hij niet definitief veroordeeld is, kan Mogi Bayat doorgaan als makelaar, tenminste als hij geen grove inbreuk begaat tegenover de andere verplichtingen die de KBVB oplegt aan tussenpersonen.
Zolang hij niet definitief veroordeeld is, kan Mogi Bayat doorgaan als makelaar, tenminste als hij geen grove inbreuk begaat tegenover de andere verplichtingen die de KBVB oplegt aan tussenpersonen.© BELGAIMAGE

12. Kunnen spelers die nog onder contract liggen plots transfervrij vertrekken als hun ploeg ten gevolge van matchfixing een degradatie naar de hoogste amateurklasse krijgt opgelegd? (Karel De Meyer, Laarne)

Net als bij een sportieve degradatie is dat niet automatisch zo. ‘De zuiver ontbindende voorwaarde bij degradatie wordt niet aanvaard’, staat in de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) die is afgesloten binnen het Nationaal Paritair Comité voor de sport. ‘Heeft een speler in zijn contract toch een clausule die zegt dat de overeenkomst wordt ontbonden bij degradatie, dan kan enkel hij daar gebruik van maken, niet zijn club’, legt Stijn Boeykens uit, secretaris bij spelersvakbond ACV Sporta. ‘In zo’n geval mág de speler dus het contract laten varen, maar kan hij het evengoed behouden. Het is dus niet slim van een club om zo’n bepaling op te nemen in het contract; die kan enkel tégen de club werken.’

De genoemde CAO stemt in met een salarisverlaging van tien procent in geval van een sportieve degradatie. Bij een promotie is er standaard een verhoging voorzien met tien procent. Dat zijn bepalingen waar in individuele contracten nog kan van afgeweken worden in het voordeel van de speler. ‘Maar die salarisverlaging geldt dus niét bij een degradatie om andere dan sportieve redenen’, waarschuwt Boeykens. ‘Sterker nog: als een club een promotie heeft bedongen, geldt die salarisverhoging ook als diezelfde club vlak nadien moet degraderen vanwege matchfixing. Dan moet ze dus die verhoogde salarissen ook in die lagere klasse betalen.’

Maar bij zo’n onverwachte degradatie vanwege matchfixing, zeker naar amateurniveau, zal er in de meerderheid van de gevallen een overleg volgen tussen de club en de spelers. In zo’n geval zullen spelers weg willen en ziet ook de club graag voetballers vertrekken gezien de verminderde (tv-)inkomsten. Dan kunnen arbeidsovereenkomsten dus met wederzijdse toestemming ontbonden worden.

Mocht een club na een verplichte degradatie vanwege matchfixing het contract van een speler kunnen en willen nakomen, maar die speler het zelf niet zien zitten om in die lagere klasse te voetballen, dan kan die in principe proberen om de matchfixing aan te grijpen als dringende reden om de arbeidsovereenkomst te laten stopzetten. Maar de uitkomst van een dergelijke procedure is onvoorspelbaar en op financieel vlak risicovol.

De drie delen van operatie Propere Handen

Het federaal parket liet in oktober 2018 verstaan dat operatie Propere Handen uit drie delen bestaat. Deel één gaat over obscure financiële constructies die spelersmakelaar Dejan Veljkovic zou hebben opgezet in samenspraak met verscheidene clubs. Deel twee draait om mogelijke manipulatie van transfers door makelaar Mogi Bayat. Deel drie gaat over aanwijzingen van private omkoping in het kader van de redding van KV Mechelen vorig seizoen. In dat luik spitst het onderzoek zich toe op twee matchen van maart 2018: Antwerp-Eupen en KV Mechelen-Waasland-Beveren. Er zijn, zo zei het parket, aanwijzingen dat Veljkovic in samenspraak met 4 KV-bestuurders de uitslagen van die wedstrijden zou beïnvloed hebben. Daarbij lijken afspraken gemaakt te zijn met scheidsrechter Bart Vertenten en bestuurders van Waasland-Beveren. Daarnaast zijn er ook aanwijzingen van ongeoorloofde contacten tussen Veljkovic en scheidsrechter Sébastien Delferière in ruil waarvoor bepaalde voordelen gegeven zouden zijn.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content