‘Red het voetbal: het is nu of nooit!’

Overmorgen hervat de Belgische voetbalcompetitie met de inhaalwedstrijd tussen KV Oostende en KRC Genk. Destijds uitgesteld vanwege het stormweer aan de kust. Écht stormen deed het een week voordien, toen Marc Coucke werd voorgesteld als nieuwe eigenaar van Anderlecht, zegt Frank Van Laeken. ‘Het einde wenkt voor Oostende, tenzij er een nieuwe mecenas wordt gevonden of de bondsreglementen handig omzeild worden. Het einde wenkt voor ons profvoetbal, als er niet dringend maatregelen worden genomen.’

Ik heb niets tegen Marc Coucke. Ambitieuze ondernemer, had iets minder hoog van de toren moeten blazen toen hij geen meerwaardebelasting moest betalen op de verkoop van Omega Pharma en toch nog uithaalde naar de Belgische staat (gewoon ‘Dankuwel’ zeggen en zwijgen, was een geschiktere optie), maar hij laat deelgebieden van onze economie wel flink draaien. Dank daarvoor. Waar ik wel iets tegen heb – de aandachtige lezer zal het al weten -, is alleenheerschappij in een voetbalclub.

Dat Coucke nu net als in Oostende meerderheidsaandeelhouder wordt van Royal Sporting Club Anderlecht vind ik een kwalijke zaak, het op één na ergste wat er onze clubs kan overkomen. (Het allerergste is een buitenlandse investeerder die totaal geen affiniteit heeft met club en supporters.)

Wat nu met KV Oostende? Als de zaak correct wordt afgehandeld, moet Coucke helemaal afstand nemen van zijn ‘weireldploegsje’. Aandeelhouder blijven is niet koosjer, zijn vrouw of een familielid aan het hoofd zetten compleet onverantwoord.

Dus moet KVO op zoek naar een nieuwe mecenas – die ongetwijfeld minder diepe zakken en minder clubliefde zal voelen dan de flamboyante Coucke, voorzitter-eigenaar-entertainer – en als het die niet snel vindt, dreigt de roemloze aftocht. Uit natuurlijke inkomstenbronnen – ticket- en abonnementenverkoop, merchandising, catering, sponsoring – zal de club met relatief weinig supporters niet kunnen overleven. Gemiddeld 6.021 toeschouwers bij thuiswedstrijden, dat volstaat niet om de veel te hoge spelerslonen te blijven betalen. 1B wenkt.

Realisme

Er is wel meer gebeurd de voorbije weken. KRC Genk ontsloeg z’n trainer, Albert Stuivenberg, en ging de succesvolle trainer van Waasland Beveren, Philippe Clement, weghalen na nog geen half seizoen. Afkoopsom, weet u wel. Als je Philippe Clement heet en je weet dat de financiële middelen in Genk meer dan dubbel zo hoog zijn dan in Beveren, dan kun je daar begrip voor opbrengen.

Waarom zou een trainer loyaal blijven, als je weet dat nog voor de winterstop meer dan de helft van de trainers in 1A en 1B al op de keien werd gezet? Het schouderklopje van de voorzitter vandaag, is morgen een hakbijl geworden. Dan moet je realistisch zijn.

Tweeënhalf jaar geleden ondertekende Yves Vanderhaeghe een nieuw contract bij KV Kortrijk, de club van z’n hart, om een paar weken later te verkassen naar KV Oostende. Hij bracht Europees voetbal naar het Albertpark, maar mocht na een reeks slechte uitslagen beschikken, waarna hij de kromme situatie bij AA Gent rechttrok. En als het daar even tegenzit, mag hij alweer beschikken. Zo gaat dat nu eenmaal. (Helaas.)

Trainers zijn passanten, clubbestuurders paniekzaaiers. Lange termijn is in de Jupiler Pro League onbestaande. Er wordt niet verder gedacht dan de volgende speeldag, hooguit de volgende maand. Supporters zien het met lede ogen gebeuren, doen mee aan de negatieve beeldvorming. Ook de pers vindt het wel prettig dat er bloed vloeit. Gegarandeerd pagina’s gevuld en clickbait gegenereerd. Het vleugje sensatie, ach, dat hoort erbij zeker?

Regulering

Coucke die als voorzitter-mecenas van de ene club een andere club overneemt, Clement die in volle competitie zijn initialen op een ander trainersplunje laat drukken, het zijn uitwassen, symptomatisch voor de staat van ons voetbal. We moeten dringend af van de huidige manier van (niet-)werken. Red het voetbal! (Ik leen even een slogan die Raf Willems, zowat de enige voetbalauteur die aandacht heeft voor de sociale aspecten in die sport, enkele jaren geleden gelanceerd heeft.) Een stukje kunnen we zelf beslissen, voor de hoofdmoot hebben we echter de Europese voetbalbond en liefst zelfs de wereldvoetbalbond nodig.

Een strengere regulering kunnen we zelf beslissen. Verbied clubs om de trainer van een andere club tijdens de competitie over te nemen. Dat is concurrentievervalsing. Voetbal is een economische bedrijfstak, dat klopt, maar er gelden ook specifieke regels. Spelers mogen niet worden aangetrokken, tenzij in de vastgelegde transferperiodes. Voor trainers zou zo’n transfermoment er alleen mogen zijn in het tussenseizoen, half mei-eind juni.

Verplichte supportersinspraak, nog zo’n redelijke eis waar onze clubs geen oren naar hebben. Voorzitters, trainers en spelers zijn voorbijgangers, die zich tijdelijk engageren voor de clubkleuren. Wijzen na een doelpunt naar het embleem op de borst om de volgende week te vertrekken, dat soort dingen.

Supporters doen dit onvoorwaardelijk en – in principe – voor het leven. Zij moeten, net als in Duitsland, een stem in het bestuur krijgen. Dan moeten we wel af van het idee dat bestuurders een verplichte financiële inbreng moeten hebben: op dat vlak is ons profvoetbal heel provincialistisch ingesteld. In provinciale is het normaal dat de plaatselijke bakker en beenhouwer een cent in de club om de hoek pompen, in de hoogste afdelingen is dat een potsierlijke gedachte.

Investeer in de jeugd. En investeer in community werking, zoals een aantal – maar veel te weinig! – clubs dat vandaag al doen. Voetbalclubs vervullen een sociale rol, helaas raakt die vaak ondergesneeuwd door het kortetermijndenken en het hapsnapbeleid. Het voetbal heeft een belangrijke rol te spelen op het vlak van integratie van nieuwkomers in onze samenleving: dat geldt zowel voor de wijken (die steeds meer ‘verkleuren’) als voor jonge spelertjes.

Beperk de macht van de makelaars. Dat Mogi Bayat voor zowat elke belangrijke transfer in de transactieperiode die nu ongeveer halfweg is, op de foto mocht met een verhandelde speler, is eigenlijk ondenkbaar. Noem het dan de Mogi Bayat League! Deze man heeft te veel macht.

Je zou dit perfect kunnen opvangen door vast te leggen dat een makelaar slechts een beperkt aantal spelers mag vertegenwoordigen – hoe doe je dat, trouwens, evenveel aandacht schenken aan een speler en trainer of vijfentwintig? – en dat een makelaarskantoor een beperkte transferwaarde mag vertegenwoordigen. Ik zeg maar wat: vijf spelers per makelaar. En: tweehonderd miljoen euro transferwaarde vertegenwoordigen, maar dan zitten we meteen op Europees niveau. Dan zou je ook de almacht van figuren als Jorge Mendes en Mino Raiola aantasten.

Weg met de wintertransfers

Schaf toch die wintertransferperiode af, beste UEFA, die periode van een maand waarin clubbestuurders en managers proberen hun eigen belabberde transferbeleid uit het nabije verleden te corrigeren. Spelers die het goed doen bij een kleinere club worden voor veel te veel geld weggehaald door een grotere club met een slecht scoutingapparaat. Ook dat is concurrentievervalsing. Alleen als een club een heel hoge, langdurige blessurelast heeft, zou je uitzonderingen kunnen maken, zoals dat nu al bestaat als de vaste doelmannen een tijdje out zijn. En dan nog: er is niets op tegen om de eigen jeugd kansen te gunnen.

De zomertransferperiode zou moeten eindigen op een ogenblik dat de competities beginnen. Vandaag worden nog spelers getransfereerd op een ogenblik dat er al vier of vijf speeldagen achter de rug zijn. Ik herhaal het: concurrentievervalsing. Het moet toch mogelijk zijn om die transferperiode in te perken van half mei tot eind juli? Tien weken moet toch volstaan om een volwaardige spelerskern samen te stellen?

En dan is er nog Financial Fair Play: een nobel streven op papier, in de praktijk komen rijke clubs ervan af met een hoge boete, die ze met de glimlach (of de grimlach) betalen. Clubs als Manchester City, Chelsea, PSG of Monaco kun je alleen maar straffen door hen Europees te schorsen. Niet mogen deelnemen aan de Champions League is een veel strengere straf dan zestig miljoen euro boete. Doen, UEFA, doen!

Wat er nu in de voetbalwereld gebeurt, doet heel sterk denken aan de gedereguleerde banksector een decennium geleden. We weten goed genoeg hoe dát afgelopen is. De samenleving draagt daar nog altijd voor af. Red het voetbal, overheden en bonden!