Rode Duivels in Rusland: de laatste dans van een generatie

© BELGAIMAGE
Thomas Bricmont

Het WK in Rusland moet de climax worden van de mooiste lichting uit het Belgische voetbal. De vraag is alleen: heeft ze wel de middelen om haar grote ambities te realiseren?

We zijn iets over middernacht, Griekse tijd. Thomas Vermaelen verlaat gehaast het stadion. Op de luchthaven wacht een privéjet op hem. Vermaelen is de eerste Rode Duivel die uit de kleedkamer komt, gevolgd door Leander Dendoncker, iets serener als voetballer van Anderlecht. Ruim een half uurtje later sluit Romelu Lukaku, zwart petje op het hoofd, de tent.

Net zoals vier jaar geleden maakte hij de goal die besliste over de kwalificatie. Maar dit keer is de vreugde veel meer ingehouden. Nergens een teken van euforie. De dreads en het gezicht van de adolescent van Zagreb hebben plaatsgemaakt voor een baard en het afgetrainde gelaat van een man die weet waar hij mee bezig is. Het zijn niet de veel te luide en veel te vaak gehoorde oerwoudgeluiden tijdens de match die hem van zijn stuk kunnen brengen. De Griekse journalisten zijn zo kort na de wedstrijd hun eigen helden snel vergeten, zij vinden troost in een oneindig aantal selfies met de Belgische voetballers.

Gevoelloos. Zo zou je de meeste gezichten van de Belgen kunnen omschrijven. Deze kwalificatie voor het WK (de dertiende deelname aan dit toernooi en, EK inbegrepen, het derde grote toernooi op rij voor deze Duivels) lijkt haast een non-event. De stijl van de grote landen? Misschien. Misschien speelt ook het besef bij deze Duivels dat ze nog een hoop weg hebben af te leggen, voor ze in juni volgend jaar kunnen uitblinken?

Feit is: deze gouden generatie komt stilaan aan haar einde. Het Belgische voetbal surft op de prestaties van deze generatie op het hoogste niveau gedurende de voorbije vier jaar, maar feit is dat veel Rode Duivels beseffen dat er hen maar weinig kansen meer resten om uit te blinken.

Begin augustus verwoordde Dries Mertens het in een lang interview met dit blad nog als volgt: ‘Onze generatie weet dat dit zijn laatste kans is.’ Na het Russische rendez-vous zou het best wel eens kunnen, horen we van insiders, dat er Rode Duivels zijn die voor iets minder sportieve ambitie gaan in hun keuzes. ‘Ik wil dat WK spelen en daarna kan je me overal naartoe sturen’, liet een Duivel zijn makelaar al weten. Wat hij daarmee op het oog had, was duidelijk: een nog dikker contract.

Zeker, jongens als Leander Dendoncker, Youri Tielemans, Eden Hazard, Kevin De Bruyne, Thibaut Courtois, Romelu Lukaku, Thomas Meunier, Michy Batshuayi en Christian Benteke zijn de 26 nog niet voorbij. Maar de opvolging is minder flamboyant en nieuwe fenomenen, of wat daar moet voor doorgaan, laten op zich wachten.

Superstars

Terug naar 23.45 uur en het stadion van Olympiakos, Karaiskákisstadion. België heeft zich officieel geplaatst voor het WK en Thierry Henry loopt iedereen van de delegatie af, de andere leden van de staf, de materiaalman, de teammanager. Een voor een feliciteert hij ze. Dat doen ook de spelers, die elkaar in de handen klappen. Missie geslaagd. Meer niet, Eden Hazard is snel om er in het succes van Athene naar te verwijzen. ‘Het belangrijkste is niet deze kwalificatie, maar ver raken op het WK.’

Ambitie is iets wat wordt bijgesteld met de tijd en de resultaten

In vier jaar is veel gebeurd. Vier jaar geleden werd het gelukkig succes in Servië (0-3) nog gevierd als een stunt. Nu staat niemand nog te dansen bij een misschien wel bij de haren getrokken zege in Griekenland. Ambitie is iets wat wordt bijgesteld met de tijd en de resultaten. Zelfs de supporters lijken een beetje blasé. Je voelt hun opwinding niet meer zoals in Zagreb of in Glasgow. Tijdens de wedstrijd, in die arena van Olympiakos, waren ze amper te horen geweest. Zoiets was vier jaar geleden nog haast ondenkbaar.

De elf basisspelers van zondagavond voetballen allemaal bij een ploeg uit de top twintig van de wereld. Misschien zelfs top vijftien. Op zich is dat abnormaal voor een land met slechts iets meer dan tien miljoen inwoners. Maar tegelijk is het gedrag normaal voor een groep die allesverslindende ambities heeft. Steeds hoger ligt de lat, steeds moeilijker wordt het om iedereen tevreden te stellen.

Het imago van de Duivels is ook veranderd. De vrolijke bende vrienden is voor veel volgers een groep supersterren die geen voeling meer heeft met de realiteit. Het gefluit op het einde van de match op Sclessin doet daar nog eens aan herinneren. Doemt daar het spook van de Fransen en het WK 2010 op, een groep die zich wereldwijd belachelijk maakte? Uiteraard niet. Maar feit is wel dat hun populariteit bij de grote massa daalt. Nog niet in de cijfers: de resultaten en de kijkcijfers gaan nog steeds de hoogte in. Maar wel in populariteit. Marc Wilmots kan het getuigen. Hij is het beste voorbeeld van een verandering in de perceptie. Vier jaar geleden was het nog Willy President. Na Frankrijk werd dat Willy Ontslag.

Exit Martínez?

Je echt pijn doen voor een ander en het vuile werk opknappen, daarin kunnen we nog stappen zetten

Christian Benteke

In Athene droeg Roberto Martínez een wit hemd. Het was warm en zijn hemd raakte doorweekt van het zweet. Bij momenten deed het wat denken aan dat van Wilmots, zijn talismanhemd dat geregeld doorregend was tot op zijn huid. Sinds het EK gaat ‘Roberto korte mouwen’ door voor een strateeg. De Spaanse trainer is mediatiek gezien nog handiger dan Wilmots. Hij hanteert een andere taal dan zijn voorganger: meer helder en gestructureerd, veel minder brutaal of destabiliserend dan zijn voorganger. Na de bleke prestatie van zondagavond kwam Martínez met de boodschap van een ervaren politicus: ‘Winnen door goed te spelen, dat is mooi. Winnen, als je slecht speelt, dat is echter nog mooier.’ Jean-Pierre Raffarin, de gewezen premier van Frankrijk die bekend stond om zijn positieve attitude, had het niet beter kunnen verwoorden. ‘Jullie laten je makkelijk inpakken door zijn woorden’, beaamde een lid van de selectie.

Roberto Martinez
Roberto Martinez© Belga Image

Martínez herhaalt geregeld dat hij een fan is van België, zijn inwoners, zijn geografie, de wedstrijden van de Jupiler League. Dat is allemaal tijdelijk, is de indruk. Zijn salaris bedraagt momenteel 850.000 euro. Na het WK lokt straks misschien wel weer de Premier League, waar de verdienste veel hoger zal liggen. Brengt dat Michel Preud’homme opnieuw in de startblokken?

‘We praten met Roberto Martínez na het WK’, liet Bart Verhaeghe zaterdag in Le Soir noteren. Hetzelfde stond in Het Nieuwsblad. ‘Dat contract bespreken we na het WK. Niet vroeger. Dat weet hij.’ Duidelijke taal.

Lacunes

Maar laat ons even blij zijn: 22 op 24 na acht wedstrijden, na het gastland, dat automatisch is geplaatst, het eerste Europese land dat zijn ticket binnen heeft. Het is moeilijk om niet vrolijk te zijn bij dit soort cijfers.

Maar toch, op het veld vallen wat kanttekeningen te maken.

In volle EK 2016 liet Thomas Meunier zich het volgende ontvallen: ‘We zouden ons spel gevarieerder kunnen maken en de bal sneller rondspelen. Het probleem is evenwel dat we dat niet in de ploeg hebben kunnen brengen, omdat tijdens de kwalificaties de tegenstander niet altijd kwalitatief van niveau was. Soms amuseerden we ons een beetje te veel op het veld.’

Na de match in Athene kwam Courtois met ongeveer gelijkaardige vaststellingen op de proppen. Onder Wilmots waren de Rode Duivels berucht voor hun vernietigende counters, maar hadden ze alle moeite om ploegen die goed stonden, uit verband te voetballen. Dat is nog steeds het geval. De counter is nu minder bepalend in het succes, maar de langzame balcirculatie is er nog steeds.

Dezelfde opmerkingen die Wilmots te horen kreeg, liggen nu ook weer op tafel. Dat de nationale ploeg van Martínez nog geen tegenstander van faam kreeg in een wedstrijd die ertoe doet, en dat het dus moeilijk oordelen is. Het positief elan dat volgde op zijn aanstelling, lijkt wat verdwenen. De spelers lijken er zich ook van bewust. In maart zei Marouane Fellaini nog: ‘Hij (Martínez) heeft een andere visie, hij veranderde de tactiek en heeft een duidelijk spelsysteem. Maar de tijd zal uitwijzen wat zijn bilan is. We hebben vandaag nog niet gespeeld tegen Argentinië, Brazilië, Frankrijk noch Italië.’

In vier jaar is deze generatie Duivels één keer tegen Argentinië, twee keer tegen Italië en één keer tegen Spanje tactisch verdronken. En ‘het is op het hoogste niveau dat tactiek het verschil maakt’, herinnert Mertens er ons eerder ook al aan.

‘Het belangrijkste is dat we defensief moeten verbeteren’, aldus een duidelijke Kevin De Bruyne na de wedstrijd. ‘We moeten weten wanneer we de juiste pressing moeten zetten en wanneer we in blok moeten spelen. Daar werken we aan op training, maar er is onvoldoende tijd. En juist voor een offensieve speler als ik, is het belangrijk dat er zo’n evenwicht is.’

Kampioenen

Bij de Rode Duivels doet iedereen zijn job, maar niemand overstijgt het kader, tenzij Vincent. Voor hem is dat iets natuurlijks

Thomas Meunier

Hoe maak je kampioenen? Het professionalisme dat werd gestart onder Wilmots (en eigenlijk onder Dick Advocaat begon) werd verder gezet onder Martínez. Ze logeren nu waar ze trainen, de Duivels, van de weinige tijd die ze samen hebben, gaat niks verloren. ‘Tubize dwingt respect af bij iedereen, om te beginnen bij de Duivels’, onderstreepte Verhaeghe in de interviews vorig weekend.

De trainingen worden minutieus voorbereid. Ze worden stap voor stap uitgedacht, zijn gericht op de wedstrijd die volgt. Alles in functie van de match, balbezit, passenspel. Echt tijd om aan algemene automatismen te werken, is er amper.

In een gesprek met onze redactie toonde Martínez zich daarvan bewust. ‘Het is met een nationale ploeg zeer moeilijk om tot dat soort synchronisatie te komen bij gebrek aan voorbereidingstijd. Maar dat geldt voor iedereen. Waar je toe moet komen, is de creatie van een identiteit. Italië is daar op het voorbije EK in geslaagd, omdat veel spelers én de coach bij één club hadden gezeten (Juventus, nvdr). Spanje kon er een tijdje op rekenen omdat al haar spelers op een gegeven moment hetzelfde voetbal speelden.’

Martínez is ervan overtuigd dat het vooral de mentaliteit is die moet veranderen. De cultuur van het winnen enten op deze generatie. Ook de creatie van een homogene groep, want die is minder hecht dan je na al die tijd zou denken. Thomas Meunier bevestigde een en ander: ‘We zijn nog geen groep die vecht voor de ander, zoals je dat bij een club soms wel ziet. Martínez werkt daaraan.’

‘De organisatie is evenwichtiger, iedereen weet wat hij moet doen’, legt Benteke de werkwijze van zijn coach uit. ‘We werken nu meer op het specifieke, wat dieper. Tijdens het EK waren we voorbereid, maar niet zo nauwkeurig. Ons voetbal was zeer spontaan, we deden een beetje wat we wilden. Maar je echt pijn doen voor de ander, het vuile werk voor een ander opknappen, daarin kunnen we nog stappen zetten. De concurrentie binnen de nationale ploeg is zeer groot, en onbewust denkt iedereen in de eerste plaats toch aan het trekken van zijn eigen kaart. Dit gezegd zijnde: wat je ziet voor de camera’s, dat is niet alsof. We schieten zeer goed met mekaar op. We zijn al hechter dan vroeger, maar die wil om samen je grenzen te verleggen, dat kan nog beter.’

Patron

Vincent Kompany moet het verlengstuk zijn van Martínez om de geesten te veranderen. De spelers erkennen dat, zelfs zij die de verdediger niet direct in hun hart dragen. Vinnie staat boven alle discussie. Onmisbaar is hij, de echte patron van de ploeg. De man die nooit het minste teken van zwakheid vertoont – zijn trots verbiedt hem dat – maar zwaar werd geraakt door de kritiek aan zijn adres in het dossier van Bonka Circus of in dat van de premies.

Zijn macht binnen de selectie en binnen de bond, en het belangenconflict waar dat kon toe leiden, irriteerde. De speler heeft dat begrepen en geeft ook toe dat hij fouten maakte. De superkapitein van Wilmots nam te veel plaats in en heeft een stap opzijgezet.

‘We hebben wel iemand nodig die op het vlak van de communicatie iets losweekt’, zegt Meunier. ‘Bij de Rode Duivels doet iedereen zijn job, maar niemand overstijgt het kader, tenzij Vincent. Voor hem is dat iets natuurlijks, hij is ongeveer altijd al de aanvoerder geweest sinds hij Duivel is.’

‘Vincent is Vincent’, meent Benteke. ‘Anderen kunnen ook het woord nemen, maar zij hebben niet zijn natuurlijke autoriteit.’

Rode Duivels in Rusland: de laatste dans van een generatie
© Sport/Voetbalmagazine

Kompany blijft aanwezig in de debatten, nagenoeg allemaal. Hij was het die, in het gezelschap van Axel Witsel en Hazard, verscheidene verantwoordelijken van de supporters sprak bij het verlaten van Sclessin. Hij zat ook bij de besprekingen van de premies, terwijl Mehdi Bayat en Bart Verhaeghe niet direct vragende partij waren. Eden Hazard is ook een leider, die zegt meer tijd te investeren in de kleedkamer. Maar persoonlijkheden verander je niet zomaar. Gelukkig maar. Eden, dat is voetbal met een petje op, zonder druk. Met of zonder Hazard, het maakt een wereld van verschil, dat zagen we nog eens in Griekenland. Ook Martínez weet dat hij daarvan afhankelijk is. Zijn invalbeurt in Athene, op zo’n twintig minuten van het einde, bracht ritme in het spel, bracht ideeën in een tot dan vrij vormeloos geheel. Zijn statuut binnen deze Duivels is uniek. Niemand die zijn technische suprematie in twijfel trekt, terwijl hij menselijk gezien door iedereen wordt geapprecieerd.

Ook Dries Mertens steekt er een stukje bovenuit, terwijl Yannick Carrasco al een paar wedstrijden lang maar een schaduw van zichzelf is. Door het forfait van Kompany en het statuut van reservist van Eden Hazard was het Jan Vertonghen die in Griekenland de aanvoerdersband droeg. De ex-Ajacied heeft de allures van een patron, maar is het niet. Thibaut Courtois is dat wel, hij die zondag al zijn 50e interland vierde en opnieuw zijn ploegmaats behoedde voor een lelijke achterstand. Nooit verlegen om de juiste woorden en met een duidelijk discours wees hij na afloop nog maar eens op de gebreken van de Rode Duivels van Martínez.

Lukaku XXL

Zeven jaar scheiden Lukaku en Kompany, maar nochtans hebben beiden zeer veel gemeen: dezelfde dorst naar de top, om het beste uit zichzelf te halen, om terug te vechten na harde klappen. Voor sommigen, velen, een vorm van arrogantie. Maar zelfs die laatsten moeten toegeven dat Romelu Lukaku niet meer weg te discussiëren valt uit de spits van de nationale ploeg. Nog maar 24 en al 27 doelpunten als international, waaronder tien in deze kwalificaties. Het zijn statistieken die respect afdwingen. Zijn geprivilegieerde relatie met Martínez en Henry versterken een beetje de jaloezie die er is onder zijn collega’s/concurrenten in de aanval. Het feit dat hij op het veld blééf tijdens de demonstratie tegen Gibraltar hielp daarbij niet.

Maar Lukaku accepteert de grote druk nu veel beter dan vroeger, toen hij er nog last van leek te hebben. Zijn doelpunt tegen de Grieken in maart bleek van goudwaarde. Op het veld maakt hij veel gebaren en toont hij zich soms ongeduldig. Hij probeert zijn ploegmaats aan te sporen, en maakt zich kwaad als het in zijn ogen te lang duurt, als ze prutsen aan de bal, in plaats van die verticaal te sturen. Verticaliteit is immers zijn ding. Zijn transfer naar Manchester United heeft hem naar de top van het internationale voetbal gepiloteerd. Gezien zijn positie is hij nu een ster zoals alleen Eden Hazard dit binnen deze selectie ook is. Maar Lukaku beseft ook: internationaal gezien moet die populariteit nog vertaald worden tijdens een groot toernooi. Daar falen betekent harde stokslagen. Of tenminste, het risico op…

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content