De Belgische Ultras staan op de barricades. In normale omstandigheden kunnen de verschillende groeperingen elkaars bloed drinken, maar in hun strijd tegen een wet die zij als repressief beschouwen werd een collectief opgericht bestaande uit een twintigtal Belgische ultragroepen uit 1A, 1B en de amateurreeksen.
In het dagelijkse leven zijn Pierre (35), Nico (35) en Sébastien (41) intellectuelen met een 9-to-5-job, maar de rest van de tijd trekken ze hun kostuum aan van hoog kaderlid bij respectievelijk Mauves Army (Anderlecht), Ultras Inferno (Standard) en Storm Ultras (Charleroi). Een minister noemde hen ooit de hooligans van morgen, zij zien zichzelf eerder als leden van een subcultuur die in staat zijn om hun tifo’s en andere visuele creaties te verheffen tot kunst.
Hoewel ze al twee decennia inherent deel uitmaken van het voetbalspektakel worden ze door sommige toehoorders miskend. ‘Een Brusselse politicus zei ooit het volgende: om het probleem in de stadions op te lossen moet je honden loslaten in de tribunes’, aldus Sébastien, die in het milieu beter bekend is onder zijn bijnaam Skull. ‘Ziet de hond dan het verschil tussen een gewone supporter en een Ultra?’
We hebben anderhalf jaar lang gezien wat een wereld is zonder toeschouwers en Ultras.’
De Ultras hebben op een dusdanige manier hun plaats in de voetbalwereld verworven dat ze dingen in beweging kunnen zetten. In een recent verleden kwamen ze met succes in actie tegen het plan van Eleven Sports om wedstrijden op maandag in te plannen. Deze keer richten ze hun pijlen op het voorontwerp van de wet die moet uitmonden tot een wijziging van de huidige voetbalwet. Binnen het nieuwe juridische kader zouden de boetes en de stadionverboden voor het gebruik van pyrotechnische middelen drastisch opgetrokken worden. Een open brief gericht aan de minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden werd volgens de Ultras vakkundig genegeerd en dus voeren ze via de media de druk op. ‘In vergelijking met onze buurlanden en Scandinavië zetten we een stap achteruit’, zegt Nico van Ultras Inferno. ‘De voorbije jaren hebben aangetoond dat het hanteren van een repressief beleid zijn limieten heeft. Begin jaren 2000 waren er een vijftal ultragroepen in België en nu heeft elke club er één ondanks het schrikbewind dat gevoerd wordt. Onze beweging kun je niet zomaar in de kiem smoren.’
Op 6 augustus heeft het collectief via Facebook een open brief geschreven naar Binnenlandse Zaken naar aanleiding van een nieuwe voetbalwet die er zit aan te komen. Jullie hekelden vooral het gebrek aan overleg en de verharding van de sancties?
Sébastien: ‘Vijftien jaar geleden waren er maar twee zotten van ons die de dialoog wilden aangaan met de politiek, maar vandaag zijn we bereid om met open vizier het gesprek aan te gaan. Nu worden we kinderlijk behandeld en dat werkt een bepaald gedrag in de hand. Het is geen dreigement, maar onze boodschap naar de overheid is duidelijk: ga met ons rond de tafel zitten voor we alles blokkeren. Het zou niet de eerste keer zijn dat Ultras een wedstrijd onderbreken, een tribune op slot doen of manifesteren tegen hun voorzitter… We kunnen toch samen een proefproject opzetten met guidelines, met richtlijnen over wat toegelaten en verboden is, en tussentijdse rapporten?’
Pierre: ‘We hebben een communiqué uitgestuurd, we geven interviews en in een later stadium zullen we misschien parlementariërs aanspreken. Tot nu toe zijn onze acties bijzonder lovenswaardig. Wij zijn bereid om toegevingen te doen en onze passie te beleven binnen een strikt kader. Maar je kunt niet van ons verwachten dat we nog maanden ons geduld zullen inslikken.’
Sébastien: We begrijpen de timing niet en waarom de schroeven zo nodig moeten worden aangedraaid.’
De strafmaat bij een overtreding werd verdubbeld…
Sébastien: ‘Klopt. Is het normaal dat je een boete van 1000 euro en een stadionverbod van minstens twee jaar riskeert omdat je een vuurstok aansteekt in een stadion? Een hardrijder met 2 promille in zijn bloed komt er met veel minder vanaf.’
Nico: ‘Pyrotechnische voorwerpen zijn altijd het mikpunt geweest van de voetbalwet. We glijden af naar een situatie waarbij mensen een toorts aansteken gehurkt in een hoekje met een bivakmuts over hun hoofd. In dat geval is het risico op ongelukken veel groter.’
STAATSLABORATORIUM
Op het kabinet van minister Verlinden geven ze aan dat ze de illusie willen doorbreken dat pyrotechniek en sfeer onlosmakelijk verbonden zijn met elkaar. Jullie protest draait voornamelijk rond het gebruik van pyrotechnisch materiaal. Kan het een niet zonder het ander? Zijn er geen andere maatschappelijke onderwerpen in het voetbal die meer aandacht verdienen?
Pierre: ‘Niemand is ons komen vragen waarom we er zo veel belang aan hechten. Waarom we spelers op training en voor een belangrijke uitwedstrijd begeleiden met bengaals vuur. Het maakt deel uit van onze cultuur en om die te begrijpen moet je je erin verdiepen. We denken dat de Pro League een bepaald type fans in de stadions wil zien en anderen niet. Ze willen toeschouwers die braaf op hun stoel zitten, met een pak popcorn en een colaatje in de hand, die constant consumeren. En ze proberen de supporters tegen elkaar op te zetten door te zeggen dat we gevaarlijk zijn.’
Nico: ‘Kijk wat er bij PSG is gebeurd. Met een reeks repressieve maatregelen werd de volkstribune Auteuil ontmanteld, maar de club is moeten terugkrabbelen. Ze hadden snel door dat het PSG van het grote geld en met een elitair kantje een tijdje werkt, maar dat het op de lange termijn onhoudbaar is. Clubs beseffen meer en meer dat je beter een sfeervol stadion hebt dan een arena die op een cinema lijkt.’
In bepaalde supporterskringen zijn ze ervan overtuigd dat op termijn de bedoeling is bezoekende fans te weren. Uiteindelijk zou dat de clubs en de overheid goed uitkomen…
Sébastien: ( knikt) ‘Alle factoren zijn nu aanwezig om dat plan in werking te laten treden. Je moet weten dat de veiligheidsverantwoordelijken en politiediensten ervan huiveren om vierhonderd gekken van om het even welke club in toom te houden. De clubs van hun kant zullen geen geld meer moeten spenderen aan ordehandhaving of voor het vergoeden van de stewards. En ze zullen meer plaatsen vrij kunnen maken voor de eigen supporters. Binnen honderd jaar zullen de mensen de wenkbrauwen fronsen: Gingen jullie vroeger echt mee op verplaatsing om je ploeg aan te moedigen? ( lacht) Wat is de volgende stap? We mogen niet meer roken, geen vlaggen meenemen, in sommige stadions zijn trommels verboden. De overheid moet stoppen om voetbalarena’s te gebruiken als openluchtlabo’s waar ze tal van sociale experimenten kunnen uitvoeren.’
In het hele debat over de nieuwe voetbalwet hebben we nog niets gehoord van de clubs. Geen enkele club heeft jullie openlijk gesteund.
Pierre: ‘Vorig seizoen hebben we na de zege op Standard de spelersbus opgewacht met bengaals vuur en niemand van het bestuur heeft ons hierover geïnterpelleerd. Ik kan mij niet herinneren dat onze respectievelijke clubs gezegd heeft: jullie acties zorgen voor problemen en brengen de buschauffeurs in gevaar.’
Nico: ‘Elke speler zal hetzelfde zeggen: hij krijgt er een kick van om het veld op te lopen in een stadion dat in vuur staat.’
Sébastien: ‘Via de onofficiële clubkanalen krijgen we te horen dat ze onze folklore appreciëren, maar dat ze vastgereden worden door de wet. Binnenkort zal elke club kleur moeten bekennen. Of ze delen onze filosofie of ze steunen de voetbalwet. En dan zijn ze tegen ons.’
Nico: ‘De clubs kunnen niet tegen de wet ingaan, maar ze zijn vragende partij voor een omkadering tijdens het gebruik van pyrotechnische middelen. En ze weten dat ze ons niet zomaar kunnen dumpen…’
PLATTE COMMERCIE
De Ultras hebben letterlijk en figuurlijk een belangrijke plaats ingenomen in de stadions. Jullie worden tegelijk gevreesd en gerespecteerd. Is dat niet de paradox van jullie beweging?
Pierre: ‘We worden bejubeld en gehaat door bepaalde mensen die nooit naar het stadion komen. Na de aanslagen op Charlie Hebdo hadden politici de mond vol van vrijheid van meningsuiting. Een paar weken later ontrolden onze collega’s van Standard de befaamde tifo met de onthoofding van Steven Defour. Dezelfde politici, die aan het pronken waren met de vrijheid van meningsuiting, vonden die tifo er ver over. Is dat niet tegenstrijdig?’
Nico: ‘We mochten het komen uitleggen op het stadhuis van Luik. De mensen dachten een bende alcoholisten en drugsverslaafden te zien en ze waren aangenaam verrast om mannen met inhoud tegen te komen die iets zinnigs te vertellen hadden. Daaraan zie je hoeveel onwetendheid er heerst over de Ultras.’
Mogen we zeggen dat de Ultras de laatste dam zijn tegen de uit de hand gelopen commercialisering van het voetbal. Jullie belichamen het volkse karakter van het voetbal. Wat zou het voetbal zijn zonder de Ultras?
Sébastien: ‘Het zou arrogant overkomen, mocht ik zeggen dat het voetbal zou aftakelen zonder ons. Het voetbal bestond voor de Ultras en het zal zich lang na ons ook handhaven. De vraag is: kan iedereen zich vinden in het voetbalbestel waarin we nu leven? We hebben anderhalf jaar lang gezien wat een wereld is zonder toeschouwers en Ultras. Het is een wereld waarin je het geluid van de bal hoort bij elke pass…’
Nico: ‘Wat de terugkeer naar het stadion voor ons betekent? Een Ultra leeft op in zijn tribune, het is de plek waar hij zich het meeste op zijn gemak voelt. Wij wilden pas terugkeren zodra het stadion weer vol mocht lopen en met ons erbij zal het feest weer volop losbarsten. De andere supporters wachtten ook al een tijdje op ons wederoptreden. Ik zal niet zeggen dat het voetbal niet zonder de Ultras kan, maar het komt toch dicht in de buurt.’
‘Je kan verliefd worden op een andere vrouw, maar de club waarvoor je supportert blijft dezelfde’
Er bestaat een verkeerd beeld over de Ultras. Wat zijn de core values van jullie beweging?
Sébastien: ‘Ultra betekent letterlijk: verder dan, meer. Wij hebben onze onvolkomenheden, maar we willen ons overtreffen uit liefde voor de ploeg en onze clubkleuren. Noem ons maar halve rebellen, idealisten, fanatiekelingen en enthousiastelingen die gedreven worden door idealen zoals passie en vrijheid. Wij willen dat er een symbiose ontstaat tussen wat er in de tribunes en op het veld gebeurt. Al beseffen we dat de kloof tussen de verschillende actoren groter wordt. In een stad als Charleroi, waar mensen gemiddeld 1.300 euro netto verdienen, hebben supporters met een andere realiteit te maken dan de spelers die aan 50.000 euro per maand zitten. Maar wij voelen ons wel geroepen om de spelers wakker te schudden indien ze onze waarden niet respecteren. Het gaat ons niet om de overwinningen. Je kan verliefd worden op een andere vrouw, maar de club waarvoor je supportert blijft dezelfde.’
In het verleden was er veel wantrouwen van de media, de overheid en de veiligheidsdiensten ten opzichte van de Ultras omdat we niet veel informatie hadden over jullie. Intussen is er een vorm van opening richting de andere stakeholders in het voetbal.
Sébastien: ‘Het kwam van twee kanten. Wij zijn in de fout gegaan door terug te plooien op onszelf. Omgekeerd werden we door de overheid en anderen automatisch neergezet als idioten. We kennen niets van het leven omdat we zogezegd niet geschoold zijn. Dat cliché wil ik bestrijden. Kijk naar de samenstelling van de ultragroepen: daar zijn een pak universitaire geschoolden bij. Eigenlijk is het een mix van alles. De persoon die de kanker van jouw moeder zal genezen, de chauffagist, de makelaar die je huis heeft verkocht, de slager, de bankier… Dat kunnen allemaal Ultras zijn.’
Hebben jullie tijdens het anderhalf jaar waarin de stadions leeg bleven de tijd genomen om aan introspectie te doen over de ultrabeweging en over jullie rol in het algemeen?
Sébastien: ‘Ik kan niet spreken in naam van de andere groeperingen, maar onze idealen zijn zeker niet veranderd. Ik was er twee weken geleden bij thuis tegen Antwerp en ik stel vast dat mijn mensen nog altijd van pyro houden, dat ze even graag zingen en het stadion aan het dansen krijgen. Onze manier van supporteren wordt anno 2021 nog heel erg gewaardeerd. Nogmaals: het zijn de mensen die naast ons in de tribune zitten die ons een bepaalde legitimiteit geven. Mochten wij het grootste straatkrapuul zijn dat er rondloopt, dan zouden wij niet erkend worden door de clubs en zouden we uitgefloten worden door onze medesupporters. Ze volgen ons op uit respect, niet omdat ze schrik hebben. Voor de twintigste verjaardag van Storm Ultras kregen we gelukwensen van de club, de stad, de politiediensten én van journalisten. Zouden ze dat gedaan hebben mochten we niet geloofwaardig overkomen of randdebielen zijn?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
